11 – ma’ruza Gaz molekulalarining tezliklar bo‘yicha (Maksvell) taqsimoti. Bolsman taqsimoti. Ko‘chish hodisalari. Gazlarda diffuziya va issiqlik o‘tkazuvchanlik hodisasi. Gazlarda ichki ishqalanish hodisasi. Yuzaga perpendikulyar harakat qilayotgan molekulalar har bir urilganda yuzaga beriladigan impuls: Yuzaga perpendikulyar harakat qilayotgan molekulalar har bir urilganda yuzaga beriladigan impuls: massasi, - uning tezligi. yo‘nalishda molekulalarning 1/3 qismi harakatlanadi, uning yarmi esa (yaʼni 1/6 qismi) S yuzaga kelib uriladi. U holda berilgan yo‘nalishda harakat qilayotgan molekulalarning S yuzaga urilish soni:
Bu yerda
Bu molekulalarning yuza bilan to‘qnashganda beradigan impulsi quyidagiga teng bo‘ladi:
Idish devoriga taʼsir qilayotgan bosim
Agar, gaz V hajmda tezliklar bilan harakatlanayotgan N molekulalarga ega bo‘lsa, u holda barcha gaz molekulalari majmuasini xarakterlash uchun o‘rtacha kvadrat tezlik:
U holda idish devoriga taʼsir qilayotgan bosim:
Bu ifoda ideal gazlar molekulyar - kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi deb ataladi.
ekanligini hisobga olsak,
yoki
Bu yerda E – barcha gaz molekulalari ilgarilanma harakat kinetik energiyasining yig‘indisidir.
Gaz massasi m= Nm0 bo‘lgani uchun:
1 mol gaz uchun μ= m0NA ga teng bo‘lsa:
bu yerda Vm– molyar hajm. Boshqa tarafdan PVm= RT ga teng bo‘lgani sababli:
yoki
μ= m0NА va bo‘lgani uchun
Ideal gazning bir molekulasi ilgarilanma harakat kinetik energiyasining o‘rtacha qiymati quyidagiga teng bo‘ladi:
Shunday qilib, termodinamik temperatura ideal gaz molekulasi ilgarilanma harakat o‘rtacha kinetik energiyasining o‘lchovidir.
Ideal gaz molekulalarining tezlik va issiqlik harakati energiyasi bo‘yicha taqsimoti
Molekulyar – kinetik nazariyaga asosan, to‘qnashishlarda molekula tezligi o‘zgarishiga qaramay, gazdagi m0 massali molekulalarning o‘rtacha kvadrat tezligi, T= const bo‘lganda, muvozanat holatda o‘zgarmas qoladi va quyidagiga teng bo‘ladi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
