Ehm bu elektron raqamli qurilma. Elektron qurilma, shuning uchunki – har qan-day axborot ehmda elektr signallar yordamida qayta ishla-nadi. Raqamli qurilma shuning uchunki, har qanday axborot sonlar yordamida tasvirlanadi


Sakkizlik va o`noltilik sanoq sistemalaridan foydalanish


Download 194.76 Kb.
bet2/4
Sana01.10.2020
Hajmi194.76 Kb.
#132022
1   2   3   4
Bog'liq
Ehm bu elektron raqamli qurilma. Elektron qurilma, shuning uchun

Sakkizlik va o`noltilik sanoq sistemalaridan foydalanish.


Ikkilik sanoq sistemasi kompyuter uchun juda qulay bo`lgani bilan inson uchun ancha noqulay, chunki u juda katta uzunlikda bo`lib tushunish og`ir.

Sonlarni o`nlik sanoq sistemasidan ikkilikga va teskarisiga o`girish kompyuter tomonidan amalga oshiriladi. Lekin kompyuterdan professional darajada foydalanish uchun “mashina so`zi” degan tushuchani bilish kerak.kerak.

Buning uchun sakkizlik va o`noltilik sanoq sistemalari ishlab chiqilgan.

Ularda sonlar razryadlari mos ravishda uch marta (sakkizlikda) va to`rt marta (o`noltilikda) qisqaroq.

Sakkizlikdagi va o`noltilikdagi sonlarni ikkilikga o`tkazish juda oson, faqat har bir raqam mos ravishda unga ekvivalent bo`lgan triada (uchlik raqam) yoki tetrada (to`rtlik raqam) bilan almashtiriladi.

misol:


Demak ikkilikdagi sonni sakkizlik (o`noltilik) sanoq sistemasiga o`tkazish uchun shu sonni butun qismini o`ngdan chapga qarab va kasr qismini esa chapdan o`ngga qarab uchliklarga (to`rtliklarga)ajratamiz. Agar xonalar yetmassa o`zimidan nollar qo`shamiz. Har bir uchlik (to`rtlik) o`rniga mos sakkizlikdagi (o`noltilikdagi) raqamni jadvaldan qarab qo`yamiz. Misol:





Oddiy o`nli kasrlarni boshqa pozision sanoq sistemasiga o`tkazish.

Oddiy kasrni 10 –lik sanoq sistemasidan boshqa q asosli sanoq sistemasiga o`tkazish uchun, avval kasrni o`zini, so`ngra hamma keyingi ko`paytmalarni kasr qismini ketmaket q ga ko`-paytiramiz. Har safar ko`paytirishdan keyin ko`paytmani butun qismini ajratamiz. Yangi sanoq sis-temasiga o`tgan son hosil bo`lgan ko`paytmani butun qismlari ketmaketligidan iborat. Ko`pay-tirishni toki ko`paytmani kasr qismi nul bo`lguncha davom ettiramiz. Natijada bizlar oddiy kasrni 10-lik sanoq sistemasidan boshqa bir pozision sanoq sistemasiga aniq o`girgan bo`lamiz.Aks holda o`girish aniq bo`pmay balki, ma`lum aniqlikda amalga oshgan hisoblanadi.



Misol: 0,3510 sonini o`nlik sanoq sistemasidan ikkilikga, sakkizlikga va o`noltilikga o`tkazing:

Javob: 0,3510 = 0,010112 = 0,2638 = 0,5916 .


Butun sonni biron pozision sanoq sistemasidan o`nlikga o`tkazish.

Ikkilikdagi ( sakkizlikdagi, o`noltilikdagi) sonni o`nlik sanoq sistemasiga o`tkazish uchun, shu sonni sanoq sistemasini asosi bo`lgan q –ni (q=2, 8,16) darajalari bo`yicha yoyib chiqib yig`indini hisoblash zarur.



Misollar:



Download 194.76 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling