Ehtimollar nazariyasi va matematik


Download 0.54 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/13
Sana05.09.2020
Hajmi0.54 Mb.
#128647
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
ehtimollar nazariyasi va matematik statistika


 

1.  X  belgili  bosh  to‘plamdan  olingan  tanlanmaning  statistik  taqsimot 

berilgan: 

 

i

  [4,1;4,2)  [4,2; 4,3) 



[4,3; 4,4) 

[4,4;4,5)  [4,5;4,6)  [4,6;4,7)  [4,7;4,8)  [4,8;4,9)  [4,9;5,0) 



n







10 

 

 



X  belgining  taqsimot  funksiyasi  normal  taqsimotga  muvofiq  yoki  muvofiq 

emasligini  0,05  aniqlik  daraja  bilan  Pirsonning  muvofiqlik  kriteriysi  yordamida 

aniqlang. 

 

J: Normal taqsimotga mos keladi. 



 

 

 



2.  X  belgili  bosh  to‘plamdan  olingan  tanlanmaning  statistic  taqsimoti 

berilgan: 

 

i

 



[0;10) 

[10; 20) 

[20; 30) 

[30;40) 


[40;50) 

[50;60) 


n

11 


14 

15 


10 

14 


16 

 

 



X  belgining  taqsimot  funksiyasi  tekis  taqsimotga  muvofiq  yoki  muvofiq 

emasligini  0,05  aniqlilik  darajasi  bilan  Pirsonning  muvofiqlik  kriteriyasi 

yordamida aniqlang. 

J: Tekis taqsimot bilan muvofiqlashadi. 



 

 

73

12-§. Tnlanma korrelyasiya ko’rsatkichi. Chiziqli regressiya tenglamasi.  



Eng kichik kvadratlar usuli. 

 

X  va  Y  belgili  ikki  o‘lchovli  bosh  to‘plamdan  olingan  n  hajmli  tanlanma 

berilgan  bo‘lsin. 

)

,

(



k

i

y

x

  kuzatilgan  qiymatlarini  mos  chastotalari  bilan  ushbu 

korrelyatsion jadvalga joylashtiramiz: 

 





m

y

y

y

...


2

1

 



=

m



j

j

i

n

1

 



l

x

x

x

...


2

1

 



m

t

t

t

m

m

n

n

n

n

n

n

n

n

n

...


...

...


....

...


...

...


2

1

2



22

21

1



12

11

 



t

x

x

x

n

n

n

...


2

1

 



=

l



j

j

i

n

1

 



m

y

y

y

n

n

n

...


2

1

 



n = 

=



l

1

=



m

j

j

i

n

1

 



 

 

Quyidagi belgilashlarni kiritamiz: 



y

x

x

x

y

m

i

j

x

l

i

i

j

i

l

i

j

i

x

m

i

i

x

l

i

i

Y

X

Y

X

r

Y

Y

X

X

n

y

n

Y

n

x

n

X

n

y

x

n

Y

X

n

y

n

Y

n

x

n

X

j

i

i

i

σ

σ



σ

σ



=



=



=

=

=



=

=

=





=



=

=

=



=

,

,



1

1

,



1

1

,



1

2

2



2

2

2



2

1

2



2

1

2



2

1

1



1

 

)



(

x

x

r

Y

Y

x

y

=



σ

σ



 

eng  kichik  kvadratlar  usuli  bilan  topilgan  Y  ning  X  ga 

to‘g‘ri  chiziqli regressiya tenglamasidir. 

Ko‘pincha bu tenglamani topishni soddalashtirish uchun  

2

2

1



1

,

h



C

x

u

h

C

x

u

i

i

i

i

=



=

 



almashtirishlar kiritiladi. 

 

C

1

  va  C



2

  mos  ravishda 



i

x

x



...

1

  va 



m

y

y



...

1

variatsion  qatorlarning 



o‘rtalarida  joylashgan  variantalar,  h

1

  va  h



2

  lar  esa  variatsion  qatorlar  qo‘shni 

variantalarining ayirmasi. 

 

Yuqoridagi  almashtirishlardan  foydalanib,  chiziqli  regressiya  tenglamasini 



topishda quyidagi formulalar ishlatiladi: 

 

74

ν



ν

ν

σ



σ

ν

ν



ν

σ

σ



σ

σ

ν



ν

σ

σ



ν

ν

ν



ν

u

m

j

j

i

j

i

l

i

y

u

x

u

m

j

y

j

l

i

x

i

m

j

y

j

l

i

x

i

n

u

n

n

u

r

C

h

Y

C

h

u

X

h

h

u

u

n

n

n

u

n

u

n

n

n

u

n

u

j

i

j

i





=

=



=

=

=



=



=

+



=

+



=

=



=

=



=

=



=

=

=



1

1

2



2

1

1



2

1

2



2

2

2



2

2

1



2

2

1



2

2

1



1

,

,



,

,

,



1

,

1



1

,

1



 

 

 

 

 

 

 

 

 

Misol.  Berilgan  korrelyatsion  jadval  ma’lumotlariga  ko‘ra  Y  ning  X  ga 

chiziqli regressiya tenglamasini toping. 

                                              1-jadval

      





12 

17 


22 

27 


n

100 






110 






120 




40 

12 


55 


130 



10 


17 



140 





14 


n

x

 

10 



53 


21 

100 



  

 

Hisoblashlarni  osonlashtirish  maqsadida 

120

17

2



1

=

=



C

va

C

  deb  olamiz.  U 

holda 

5

1



=

h

 bo‘lgani uchun: 

2

5

17



27

1

5



17

22

0



1

5

17



12

2

5



17

7

3



5

17

2



6

5

4



3

2

1



=

=



=

=



=

=



=



=

=



=



=

U

,

U

,

U

U

,

U

,

U

 

bo‘ladi va 



10

2

=



h

 bo‘lgani uchun 

2

10

120



140

1

10



120

130


0

1

10



120

110


2

10

120



100

5

4



3

2

1



=

=



=

=



=

=



=



=

=



V

V

V

,

V

,

V

 

bo‘ladi. Bu topilgan qiymatlarni 1-jadvaldagi 



j

i

Y

va

X

 lar o‘rniga qo‘yamiz: 

 


 

75

                                                       2-jadval 



      

-3 


-2 

-1 




n

-2 






-1 








40 



12 

55 





10 


17 







14 


n

n

 

10 



53 


21 

100 



 

 

2-jadvaldan foydalanib hisoblash ishlarini bajaramiz: 



( )

( )


(

)

(



)

(

)



(

)

06



1

28

21



8

40

9



100

1

7



4

21

1



8

1

10



4

1

9



100

1

1



04

0

14



21

8

20



3

100


1

7

2



21

1

8



1

10

2



1

3

100



1

1

2



2

,

n

u

n

U

,

n

u

n

U

u

u

=

+



+

+

+



=

=



+

+



+



+

=



=

=

+



+



=

=



+



+



+



+



=

=



 

Xuddi shunga o‘xshash 



y

va

,

,

v

,

v

y

v

υ

υ



2

 larni topamiz. 

( )

(

)



(

)

(



)

(

)



05

1

56



17

8

24



100

1

14



4

17

1



8

1

6



4

100


1

1

25



0

28

17



8

12

100



1

14

2



17

1

8



1

6

2



100

1

1



2

2

,



n

v

n

v

,

n

v

n

v

v

v

=

+



+

+

=



=

+



+



+

=



=

=

+



+



=

=



+

+



+



=



=



 

99

0



9875

0

0625



0

05

1



25

0

05



1

25

0



05

1

2



2

2

2



2

,

,

,

,

,

,

,

,

v

v

v

v

=



=



=

=



=

σ



σ

 

5



122

120


10

25

0



9

9

99



0

10

2



2

2

,



,

C

h

v

Y

,

,

h

v

y

=

+



=

+



=

=



=



=

σ

σ



 

Korrelyatsiya koeffitsiyenti r ni hisoblash uchun avval 



uv

 ni topamiz: 

( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( )


(

( ) ( )


( )

)

(



)

78

0



28

8

5



2

3

10



20

6

100



1

7

2



2

4

1



2

5

1



1

2

1



1

3

1



1

5

2



1

5

2



2

1

3



2

100


1

1

,



n

v

u

n

uv

j

i

j

i

=

+



+

+



+

+

+



=



+



+



+



+





+

+





+



+



+



=

=



∑∑

 

v



u

v

u

v

u

r

σ

σ



=



 ga ko‘ra 

75

0



0197

1

77



0

99

0



03

1

25



0

04

0



78

0

,



,

,

,

,

,

,

,

r

=





=

 

 



Korrelyatsiya koeffitsiyenti o‘zgaruvchilarni chiziqli almashtirishga nisbatan 

invariant bo‘lganligi uchun 

75

0,



r

r

r

v

u

y

x

=

=



=

 bo‘ladi. 



 

76

 



Topilgan ko‘rsatkichlarni chiziqli regressiya tenglamasiga qo‘yib quyidagini 

topamiz: 

( )

(

)



06

33

92



1

5

122



2

17

15



5

9

9



5

122


,

x

,

,

y

,

x

,

,

,

y

x

x

r

y

y

x

y

=



=





=

σ



σ

 

yoki 



44

89

92



1

,

x

,

y

+

=



 

Bu esa Y o‘zgaruvchini X o‘zgaruvchiga chiziqli regressiya tenglamasi bo‘ladi. 

Javob: 

44

89



92

1

,



x

,

y

+

=



 

 

 

 

 

2

17



17

5

04



0

15

5



03

1

5



03

1

0584



1

0016


0

06

1



04

0

06



1

1

1



1

2

2



2

2

,



,

C

h

u

X

,

,

h

,

,

,

,

,

,

u

u

n

x

n

u

=

+



=

+



=

=



=



=

=



=



=

=



σ

σ

σ



σ

 

 



12-mavzu bo‘yicha topshiriqlar. 

 

 



Korrelyatsion  jadval  ma’lumotlari  bo‘yicha  Y  ning  X  ga  chiziqli  regressiya 

tenglamasini toping. 

 

Korrelyatsion  jadval  ma’lumotlari  bo‘yicha  Y  ning  X  ga  to‘g‘ri  chiziqli 



regressiya tenglamasini eng kichik kvadratlar usuli bilan toping. 

 

1) 





10 



15 

20 


25 

30 


n

45 






55 






65 




35 



45 

75 




17 


27 


85 





14 


n

x

 



12 


47 

29 




n = 100 

 

2) 





10 


15 

20 


25 

30 


35 

n

40 






50 






10 

60 




30 

10 


45 


70 



10 


25 



80 





14 


n

x

 



19 


45 

24 




n = 100 

 

77

 



3) 



15 


20 

25 


30 

35 


40 

n

15 






25 






10 

35 




50 



54 

45 






17 

55 






14 

n

x

 



63 



12 



n = 100 

 

4) 






12 

27 


22 

27 


n

100 






110 






120 




40 

12 


55 


130 



10 


17 



140 





14 


n

x

 



10 

53 



21 



n = 100 

 

 

 



 

 

 



5) 



10 



15 

20 


25 

30 


n

10 






20 






30 




35 



50 

40 




10 



20 

50 






14 

n

x

 



13 


50 

22 




n = 100 

 

6) 





12 


14 

22 


27 

32 


37 

n

25 






35 






45 




35 



45 

55 






16 

65 




14 



24 

n

x

 



10 

11 


57 

17 




n = 100 

 

 



 

 

 



 

 


 

78

7) 





15 


20 

25 


30 

35 


40 

n

25 






35 






45 




35 



43 

55 


12 





26 

65 






15 

n

x

 



10 

21 


47 

15 




n = 100 

 

8) 







14 

19 


24 

29 


n

30 






40 






50 


40 





50 

60 




10 



21 

70 






14 

n

x

 



49 


16 

21 




n = 100 

 

9) 





10 



15 

20 


25 

30 


n

30 






40 






50 




40 



49 

60 






19 

70 






16 

n

x

 



11 

14 


53 

15 




n = 100 

 

 



10) 



10 


15 

20 


25 

30 


35 

n

20 






30 






40 


40 





50 

50 






17 

60 






19 

n

x

 



52 



19 



n = 100 

 

11) 




10 



15 

20 


25 

30 


35 

40 


n

y

 

100 








120 







10 

140 




10 



23 



160 







180 








n

x

 



11 







n = 50 

 

 



 

79

12) 





18 


23 

28 


33 

38 


43 

48 


n

y

 

125 






150 







175 





12 



17 


200 





16 



225 







250 







n

x

 



20 



10 



n = 50 

 

13) 





10 



15 

20 


25 

30 


35 

n

y

 

100 






120 







140 





10 



23 


160 





10 



180 







n

x

 



11 


11 

10 





n = 50 

 

14) 





13 


18 

23 


28 

33 


n

y

 

25 






35 





10 

45 




15 



55 





15 

65 






n

x

 



10 

16 


12 


n = 50 

 

 



15) 



30 


35 

40 


45 

50 


n

y

 

46 






56 



10 



20 

66 


32 



44 



76 



11 


21 


86 







n

x

 



14 

46 


16 

20 


n = 100 

 

16) 





33 


38 

43 


48 

53 


58 

n

y

 

65 






13 

75 






10 

85 






14 

95 






105 






115 








n

x

 



13 

11 


10 

12 




n = 55 

 

80

 



17) 





11 

15 


19 

23 


n

y

 





10 



16 

10 





20 


26 

18 



15 

20 


55 



36 



30 

26 


56 



46 



19 


12 

31 



56 



21 



28 


n

x

 

14 



31 

46 


69 

33 




n = 200 

 

18) 





45 


50 

55 


60 

65 


70 

75 


n

y

 

30 






11 


35 



22 


33 

10 


75 


40 



10 

48 


37 



107 

45 


12 



11 



26 


50 







55 







n

x

 



30 


82 

80 


20 



n = 224 

 

19) 








n

y

 

18 





20 


20 





21 



10 


20 





12 


19 


12 



20 



20 

n

x

 

22 



26 

18 


14 

20 


n = 100 

 

20) 







12 


16 

n

y

 

19 





21 


13 

14 





16 

19 


22 



27 



25 



15 


15 


31 



21 



21 

n

x

 

21 



18 

23 


17 

21 


n = 100 

 

21) 









n

y

 

10 


20 



25 



20 

15 





26 

30 


17 



24 



40 



13 


28 


50 



42 



47 

n

x

 

27 



23 

28 


23 

49 


n = 150 

 

81

 



22) 



150 


165 

175 


185 

195 


n

y

 

50 






70 





90 




12 



110 





18 

130 




11 


14 

n

x

 



11 


12 

21 


n = 50 

 

23) 





20 


25 

30 


35 

40 


n

y

 

10 




10 



16 

12 





18 

20 






24 





28 






n

x

 



19 

11 




n = 41 

 

24) 




25 


35 

45 


55 

65 


n

y

 



10 



15 


13 



10 

10 


33 




18 

16 


34 






10 






n

x

 



23 

28 


28 



n = 87 

 

 

25) 





10 


20 

30 


40 

50 


n

y

 

10 


17 


10 



34 

20 


23 


12 



40 

30 


10 




20 

40 






50 







n

x

 



50 

29 


10 



n = 100 

 

26) 




15 



25 

35 


45 

n

y

 



14 



17 


12 

16 



18 



34 

22 


20 



10 

11 


41 

32 






n

x

 



30 

38 


16 

13 


n = 100 

 

 



 

82

27) 







11 

16 


21 

n

y

 



10 



13 


10 

11 



10 



25 

15 


15 



10 

30 



20 



11 

10 


25 


25 







n

x

 



26 

36 


24 



n = 100 

 

28) 






10 


12 

n

y

 



21 

10 


38 





15 

10 


30 


13 



11 

10 


25 


18 







n

x

 



26 

36 


24 



n = 100 

 

29) 






11 

15 


19 

n

y

 













35 


45 


10 



17 



27 

12 




10 


14 

n

x

 



12 


47 

32 


n = 100 

 

 



 

 

 



30) 





11 


14 

17 


n

y

 











11 





35 



45 

16 






16 

21 




14 



24 

n

x

 



10 

11 


57 

17 




n = 100 

 


Download 0.54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling