Ekani ma’lium bo’ladi. Shuning uchun quyiddagini yoza olazmi

32. Aylantirish metodi bilan masalalar yechish
Yasashga doyr masalalarni yechishda ba’zan masalada izlangan figurani taxminan chizib, keyin bu figurani yoki uning bir bulagini tanlab olingan biror markaz atrofida biror burchakka aylantiriladi.
Natijada aylantirilgan figura berilganlarga nisbatan shunday qulay vaziyat oladiki, berilgan va izlanganlar orasidagi
munosabatlarni aniqlash imkoniyati tug’iladi va shunday bir yordamchi figura dosil buladiki, uni berilganlardan bevosita yasash va bu figuradan izlangan figuraga utish mumkin buladi, ya’ni masala yechish yuli topiladi. Yordamchi figuradan izlangan figuraga utish, kuprok teskari aylantirish orkali bajariladi.
69-masala. Bir uchi berilgan A nutstada, B va C uchlari esa mos ravishda berilgan b va c parallel to’g’ri chiziqlarda yotuvchi teng tomonli AC uchburchak yasang. An a l i z . ABC uchburchak—izlangan teng tomonli uchburchak deb faraz qilaylik (113-1 chizma).
ABC uchburchakning AB tomonini va b tugri chizikni A nuqta atrofida 60° li burchak mikdorida shunday aylantiraylik-ki, AB tomon AC tomon ustiga tushsin. Bu dolda uchburchakning tugri chizikdagi B uchi uning C uchiga tushib, b tugri chiziq esa C nuqtadan utuvchi ' vaziyatga keladi. Demak, uchburchakning C uchi c va ' tugri chiziklarning kesishgan nuqtasida bular ekan.Yasash. Berilgan tugri chiziklardan birini, masalan, b tugri chiziqni berilgan A nukta atrofida 60° (yoki — 60°) burchakka
aylantiramiz (§ 31 dagi II natija). Bundan dosil bulgan b' tugri chiziq bilan berilgan c tugri chiziqning kesishgan nuqtasi—izlangan uchburchakning C uchi buladi. Topilgan C nuqtani A nuqta atrofida 60° li burchakka aylantirib, b tug’ri chiziqda B nuqtani topamiz.
Topshiriqlar
I. 113-1 chizmadagi s tugri chiziqni A nuqta atrofida 60° burchak miqdorida aylantirib masalani yeching.
II. 69-masalani berilgan tugri chiziqlar parallel bulmagan dol uchun yeching. Bunda 113-II chizmadan foydalaning.
III. Uchlari uzaro parallel bulgan uchta tugri chiziqda yotuvchi teng tomonli uchburchak yasang.
70-masala. Bir uchi berilgan A nuqtada yotib, ikkita uchi berilgan t tug’ri chiziqda va uchinchi uchi esa berilgan (O, r) aylanada yotuvchi teng tomonli uchburchak yasang.
A n a l i z. Izlangan uchburchak 114-chizmadagi AXX' uchburchak bulsin. Bu uchburchakni yasash uchun uning t tugri chiziqdagi X uchini va (O, r) aylanadagi X' uchini topishimiz kerak. Bundagi X' nuktaga X nuktaning A markaz atrofida f = 60° burchakka aylantirishdan dosil bulgan obrazi deb qarash mumkin.
Demak, bu ikki nuktadan biri ma’lum bulsa, ikkinchisini topa olamiz. X nukta t tugri chizikda yotib X' nukta esa berilgan aylanada yotgani uchun X' nuqtaga t tugri chizik obrazi bilan aylananing kesishgan nuktasi deb karash mumkin. Shuning uchun t tugri chizikni A nukta atrofida ? = 60° (yoki— 60°) mikdorida aylantirib, bundan dosil bulgan t' tugri chizikning aylanani kesib utgan X' nuktasini topamiz va hakazo. Yas ash. Berilgan t tugri chizikni berilgan A nukta atrofida f = 60° ga aylantirib, t' tugri chizik dosil kilamiz. t' tugri chizik bilan berilgan aylananing kesishgan X' (va A",) nuktasini A nukta atrofida