Ekologiya va botanika kafedrasi botanika fanidan

Shudringo‘t (Drosera rotundifolia):
A — gullayotgan o‘simlik; B—gulining bo‘yiga kesigi: V — gul diagrammasi.
Pu fak o‘ti kuzda poyasining uchidagi shoxchalarda hosil bo‘lgan yi-rik kurtaklar vositasi bilan qishlaydi- Bu o‘simlik YEvropada, Sharqiy va Janubiy Osiyoda va Sharqiy Avstraliyada tarqal-gan. Rossiya YEvropa qismining eng janubida, Qavkazda, Qoraqalpog‘istonda ham uchraydi.
Pashshatutar avlodi (Dionaea). Bu avlod vakillari ham yol-g‘iz bir turdan iborat bo‘lib, Shimoliy Amerikaning Atlantik okeaniga yaqin joyidagi botqoqliklarida usadi- Tashqi ko‘ri-nishi bilan shudringo‘tiga o‘xshab ketadi. Barg plastinkasining o‘rtasida, ya’ni bukiladigan joyida yaxshi taraqqiy etgan tomiri bor. Bargining birmuncha bo‘rtib chiqqan joyida 6 ta sezgir tuklar bor. Hasharotlar tuklarga tegishi bilan bargi pufak o‘tinikiga o‘xshash bukilib oladi.
Xo‘jalik jihatidan bu oila vakillari hech qanday rol o‘ynamasa ham ammo muhim biologik ahamiyati bor.
2.3 HASHAROTLI O'SIMLIKLAR
Innovatsion materiallar uchun tushunchalar ombori yirtqich o'simliklarning chashka shaklidagi tuzoqlarini "texnologik" eritmasidan ilhomlangan olimlar yog'larni, yog'larni yoki boshqa faol suyuqliklarni o'ziga singdirmaydigan silliq to'qimaga ega bo'lgan innovatsion sintetik materialni yaratdi. Bu ta'sir materialning mikro strukturaviy ko'zalarni maxsus yog'li suyuqlik bilan to'ldirish yo'li bilan amalga oshirildi. Tabiatning tabiiy yamoq gulining barg tuzilishiga joylashtirilgani ham shu tamoyilga asoslangan.


Tadqiqot guruhi yangi texnologiyani ishlab chiqishda dastlab, namlikning barglari va gulining o'ziga xos mikroteksturasi tufayli so'rilmadi, buning natijasida suv damlacıkları havo yostig'i ustida muvozanat hosil qiladi va natijada uni siljitadi. Biroq, suv o'tkazuvchanlik xususiyatiga ega bo'lgan sun'iy materialni ishlab chiqarishda "lotus gul" sxemasidan foydalanish kerakli natijalarni bermadi - agar sirt zararlangan bo'lsa, tomchilar chuqur tushgan va chuqur kirib kelgan va organik va murakkab ommaviy axborot vositalari ta'siriga duchor bo'lgach, materialning tuzilishi buzilib keta boshladi.

Hamma o'simliklar nafaqat havodan va tuproqdan ozuqa moddalari bilan oziqlanadilar. Ularning orasida hasharotlar, kichik qisqichbaqalar va hatto baliqlarni yeyish uchun yirtqich o'simliklar mavjud ... bu sodir bo'ladi va inson o'simlikning qurboni bo'ladi. Nopok o'simliklar g'ayritabiiy sharoitda yashaydi: cho'lda, baland bog'larda, ho'l jinslar, botqoq novdalar - kambag'al tuproqqa, oziq moddalaridagi kambag'allarga. Shuning uchun, ular jonli oqsil oziq-ovqatlarini assimilyatsiya qilish qobiliyatini rivojlantirdilar, buning ma'nosini havodan tortib olishdi.

Ular tuproqdan va havodan kelgan noorganik moddalarni iste'mol qilish qobiliyatini yo'qotmagan. Azotli tuzlardagi va boshqa mineral moddalardagi tuproqdagi oddiy hayot ularni qo'shimcha oziq-ovqat manbalarini izlashga undadi. Ko'plab yirtqich o'simliklar botqoq va botqoqlarda yashaydi, va jabrlanganlar hisobiga ular azot yetishmasligini qoplaydi. Nopok o'simliklar proteinli ovqatlarsiz yashashga qodir, biroq bu ularni juda yaxshi bajaradi.
Yirtqich yoki zaharli o'simliklar o'simliklar maxsus barg tuzoqlari yordamida qurbonlarni ushlaydi. Barcha yirtqich o'simliklar chiroyli gullar va ochiq rangli barglar. Hashoratlar nektar uchun uchadi va tuzoqqa tushadi. Hasharotlar bir o'lja bilan to'qnashganda, ular yopishqoq bezlar bilan bir yaproqqa yopishadi yoki maxsus tuzoq shaklida barglar bilan siqib chiqadi. Jabrlanuvchining tanasi o'simliklar tomonidan ishlab chiqarilgan organik kislotalar tomonidan yo'q qilingan yoki maxsus fermentlar yordamida sindiriladi.
Predator o'simliklar organ tuzoqlari tomonidan uch guruhga bo'lingan. Bu o'simliklar harakatlanuvchi o'simliklardir (quyosh, Jiriyanka, flycatcher); yopishqoq yopishqoq yaproqlar bilan (salbiy, Iordaniya yarim orolida va Marokashda o'sib boradi); pufakchalar, idishlar va "tuzoqqa teshiklari" (pemfigus, nepentes, saracena) shaklida.
Badansiz - ko'p yillik otsu o'simliklar, ular juda ko'p turlar emas, faqatgina taxminan 500 ta. Tuproqning ba'zi qo'ziqoralari ham yirtqichlardir. Ular dunyoning turli burchaklaridagi barcha ekotizimlarda, tuproqda va suvda o'sib boradi. Qoida tariqasida, bu o'simliklar issiq, mo''tadil va tropik iqlimi bo'lgan hududlarning aholisi, ular quyoshni yaxshi ko'radilar. Bizga ma'lum bo'lgan - quyosh va zirionanka - hijob boglarining aholisi