Ekonomayzer Tezlatish nasosi avtomobilni ba’zibir harakatlanish sharoitlari

10.1–rasm.	10.2–rasm.
10.3–rasm.

Boshlang‘ich parametrlari p₁,₁, T₁ bo‘lgan ishchi jism 1–2 adiabata bo‘yicha 2 nuqtagacha adiabatik siqiladi. Ishchi jismga 2 nuqtadan boshlab 2–3 izobara bo‘yicha q₁ issiqlik miqdori keltiriladi. Keyin ishchi jism 3–4 adiabata bo‘yicha boshlang‘ich bosimgacha kengayadi va 4–1 izobara bo‘yicha boshlang‘ich holatga qaytadi. Bunda q₂ issiqlik chiqariladi. Siklni tavsiflovchi kattaliklar: bosimni kompressorda ortish darajasi =p₂/p₁ va izobar kengayish darajasi =v₃/v₂
Keltirilgan issiqlik miqdorini quyidagi formuladan aniqlaymiz:
q₁=c_p(T₃-T₂),
olib ketilgan issiqlik miqdorini esa quyidagi formuladan aniqlaymiz:
q₂=c_p(T₄-T₁)
Siklning termik F.I.K. quyidagiga teng:
(10.1)
T₂, T₃ va T₄ temperaturalarni ishchi jismning boshlang‘ich temperaturasi T₁ orqali ifodalaymiz:
1 –2 adiabata uchun

2 – 3 izobara uchun:

3 – 4 adiabata uchun :

Olingan temperatura qiymatlarini (10.1) formulaga qo‘yamiz:


(10.2)
yoki
(10.3)
_t uchun keltirilgan ifodalardan ko‘rinib turibdiki, uning kattaligi bosimning ortish darajasiga, shuningdek adiabata ko‘rsatkichiga bog‘liqdir, bu kattaliklar ortishi bilan _t ko‘payadi.


10.3. Issiqlik v=const da uzatiladigan GTQ.
10.4 – rasmda issiqlik o‘zgarmas hajmda yonadigan GTQ ning sxemasi ko‘rsatilgan. Bu qurilmada kompressor 6 da siqilgan havo resiver (bosimni rostlaydigan idish) 7 dan havo klapani 8 orqali yonish kamerasi 1 ga keladi. Shu yerga yoqilg‘i nasosi 5, yoqilg‘i klapani 9 orqali suyuq yoqilg‘ini uzatadi. Yonish maxsulotlari soplo klapani 2 orqali o‘tib, soplo 3 da kengayadi va turbina rotori 4 ni aylantiradi. Yonish kamerasiga avvalo ma’lum parametrli siqilgan havo, keyin yoqilg‘i uzatiladi. Shunda hosil bo‘lgan ish yoqilg‘isiga elektr uchquni uzatiladi va ish yoqilg‘isi yonadi.


10.4-rasm.


Bu yonish natijasida yonish kamerasidagi bosim keskin ortadi. Ish yoqilg‘isi to‘la (kamida 95%) yongandan so‘ng uning temperaturasi 2000⁰S ko‘tariladi. Shunda yonish kamerasidagi bosim eng yuqori qiymatga yetadi. Ana shundagina 2 klapan ochiladi. Shu paytda yonish mahsulotlari temperaturasini 700–900⁰S gacha pasaytirish uchun sovuq havo uzatiladi.
10.5 va 10.6-rasmlarda shu siklning Pv va Ts diagrammalari tasvirlangan. Bu siklda 1 – 2 adiabatik siqilish;
2–3 – ishchi jismga issiqlik keltirish;
3–4 – adiabatik kengayish;
4–1 – boshlang‘ich holatga qaytish.
Siklni tavsiflovchi kattaliklar: =p₂/p₁ – bosimni ortish darajasi va =p₃/p₂ – bosimni qo‘shimcha ortish darajasi.
Keltirilgan issiqlik quyidagi formuladan:
q₁=c_v(T₃-T₂),
olib ketilgan issiqlik esa quyidagi formuladan aniqlanadi:
q₂=c_r (T₄-T₁).