Ekonometrik modellashtirish asoslari

Vaqt
bo‘yicha- aynan obekt bo‘yicha bir necha davr
malumotlari,masalan: istemol tavarlari indeksi, keyingi yillardagi
bandlik va h.k. Ekonometrik modellar o‘zgaruvchilarini shartli quyidagi turlarga
ajratish mumkin )  Har toifaga kiruvchi ekonometrik modellarga misollar
Bir tenglamali regression modellar
Bir vaqtli tenglamalar tizimi Vaqt qatorlari modellari Sotish
hajmiganisbatanbah
o modeli. Mahsulot bahosiga nisbatan talab modeli va iste’molchilarning real daromadlariga bog‘liq bo‘lgan narx
Talab va taklif modeli. Daromadlarning hakllanishi Keyns
modeli.Ishlab chiqarish hajmining ishlab chiqarish omillariga bog‘liq modeli
Vaqtga bog‘liq modellar: -Trend -Mavsumiy -Trend va mavsumiy ldingi davrlar
bo‘yicha olingan o‘zgaruvchilarga bog‘liq bo‘lgan natijaviy ko‘rsatkichli modellar: lagli modellar O‘zgaruvchilar turi Ekzogen o‘zgaruvchilar
(xerkin o‘zgaruvchilar) ularning qiymati modelga tashqaridan kiritiladi
Endogen  o‘zgaruvchilar (u bog‘liq bo‘lgan o‘zgaruvchi) ularning qiymati modelda hisoblanadi Lagli o‘zgaruvchilar (ekzogen yoki endogen) oldingi davrdag qiymatlari Oldindan aniqlangan o‘zgaruvchilar (lagli yoki joriy endogen, lagli endogen o‘zgaruvchilar)

---

O‘zgaruvchilar turi 
4. Ekonometrik modellashtirish bosqichlari 
Ekonometrik modellarni tuzish bir qancha bosqichlardan tashkil
topadi. Birinchi bosqich – spesifikatsiyalash - iqtisodiy muammoni qo‘yilishi
– asosiy omillar guruhi tanlanadi, iqtisodiy ma’lumot to‘planadi, asosiy
omil va ta’sir etuvchi omillar guruhi belgilanadi; korrelyatsion tahlil
usuli yordamida ekonometrik modelda qatnashadigan omillar aniqlanadi.
Iqtisodiy jarayon har tomonlama nazariy, sifat jihatdan tahlil qilinadi va uning parametrlari, ichki va tashqi informatsion aloqalar, ishlab
chiqarish resurslari, rejalashtirish davri kabi ko‘rsatkichlar aniqlanadi. Ikkinchi bosqich – identifikatsiya qilish. Bu bosqichda izlanayotgan
noma’lum o‘zgaruvchilar qaysi, qanday maqsadni ko‘zda tutadi, natija
nimalarga olib keladi kabi savollar aniqlangan bo‘lishi kerak. «Eng kichik
kvadratlar usuli» yordamida tuziladigan ekonometrik modelning
parametrlari aniqlanadi.