Электр хавфсизлиги


Фазаларни созлаш учун кучланиш курсатгичлари


Download 1.82 Mb.
bet46/56
Sana25.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1230206
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   56
Bog'liq
ЭЛЕКТР ХАВФСИЗЛИГИ

Фазаларни созлаш учун кучланиш курсатгичлари.
Ушбу асбоблар хаво ва кабел электр узатиш тармоклари, хамда 3-110 кВ кучланишли трансформаторларнинг ишчи кучланиш остида фазаларини созлаш учун мулжалланган.
Асбоб тузилиши жихатидан изоляцияси кучли эгилувчан сим билан бир- бирига уланган электризоляцияловчи трубкали икки корпусдан ташкил топган. Унинг электр схемаси газоразрядли индикатор лампа, конденсатор ва каршиликлардан иборат.
Асбобнинг изоляцияловчи кисмини минимал узунлиги, 7-жадвалга мос келиши зарур. Ушбу асбобларни ишлатиш тартиби, ишлатиш йурикномаси асосида аникланади.

  1. Синов саволлари

  1. Изоляцияловчи химоя воситаларининг турлари.

  2. Изоляцияловчи копламаларни саклаш шартларини гапиринг.

  3. Изоляцияловчи дастакли чилангарлик-йигув асбобларини кандай кучланиш булган электр ускуналарда кулланилади?

  4. Изоляцияловчи оператив штангалар билан кандай ишлар бажарилади?

  5. Ерга улаш штангалари кандай улчамларда булиши керак?

  6. 110 кВ ва ундан юкори кучланишли хаво электр узатиш лармокларида ишчини бевосита ток утказувчи кисмларга тегиб ишлаши учун мулжалланган изоляцияловчи курилма ва мосламалар кандай материаллардан тайёрланади?

  7. Изоляцияловчи кискичлар улчамлари хакида маълумот беринг.

  8. Электр улчовчи кискичлар нима учун ишлатилади?

  9. Кучланиш курсаткичлари тугрисида маълумот беринг.

  10. 1000 В дан юкори кучланишни курсатувчи газоразрядли индикатор лампали асбобларнинг минимал улчамлари.

  11. 1000 В дан юкори контактсиз кучланиш курсаткичларини ишлаш жараёни нимага асосланган?

  1. МАЪРУЗА. ЭЛЕКТР УСКУНАЛАРИДА ФСЙДАЛЛНИЛАДИГАН ХИМОЯ ВОСИТА-ЛАРИНИ ЦУЛЛАШ, СИНАШ ВА УЛЧАШ, ХДМДА БЕГОНА ТОК МАНБАИДАН ЮЦОРИ КУЧЛАНИШ БЕРИБ СИНАШ

Режа: 1. Синаш ва улчаш. Бегона ток манбаидан юкори кучланиш бериб синаш.

  1. Электр улчов омбирлари ва улчов штангалари (таёкчалари) билан бажариладиган ишлар.

  2. Х,аво электр узатиш тармогида импулс улчов асбоби билан бажариладиган ишлар.

  3. Мегаомметр ва электр улчов асбоблари билан бажариладиган ишлар.

  4. Электр химоя воситалари куллаш ва синаш. Электр синов.

  5. Кучланиш курсаткичларини синаш тартиби.

  6. Изоляцияловчи штангаларни синаш.

  7. Синов саволлари.

  1. Синаш ва улчаш. Бегона ток манбаидан юкори кучланиш бериб синаш

Электр ускуналарида, шу жумладан, электр ускуналаридан ташкарида (ишлатилмайдиган электр ускуналарида, омборхонада, корхона майдонида, далада ва хоказоларда) кучма синов ускуналарини куллаб синов утказиш ишлари, наряд билан бажарилиши шарт. Синов утказишга ижозатни иш рахбари, агар у тайинланмаган булса, ишбоши беради.
Бундай холларда нарядни синов утказишга, ушбу ишлар зарурлиги хакида карор кабул килган ва наряд бериш хукукига эга булган ходим томонидан берилади.
Ускуналарни таъмирлаш ёки таъмирлаш жараёнида утказиладиган синов ишлари, наряднинг «^уйидаги ишлар бажарилиши юклатилган» деган сатрида кайд килиниши шарт.
1000 В кучланишгача булган электр ускуналарида синов ишларини фармойиш билан бажаришга ижозат берилади.
Синов ишларини таркибида IV гурухга эга булган ишбоши, III гурухга эга булган бригада аъзоси, куриклаш учун куйилган II гурухли бригада ходими амалга ошириши керак.
Синов ишларини бажарувчи, бригада таркибига тайёргарлик ишларини бажаришга жалб килинадиган ва ускуна устидан назорат килиш учун таъмирловчи ишчилар киритилиши мумкин.
Ускунани таъмирлаш ёки таъмирлашни бажарадиган бригада таркибига синов ишларини бажариш учун созлаш корхоналари ёки электр лаборатория ходимлари киритилиши мумкин. Бундай холатда, синов ишларига ишбоши ёки унинг курсатмаси билан созлаш корхонаси ёки лаборатория ходимларидан IV гурухга эга булган ишчи рахбарлик килади.
Кучланиши 1000 В дан юкори булган электр ускуналаридан ташкарида туриб, ток утказувчи кисмлари бутунлай тур билан ёпилган, эшиклари эса, блокировка билан жихозланган доимий урнатилган синов ускуналарида изоляция материалларини ва буюмларини (химоя воситалари, хар хил изоляцион деталлар ва хоказолар) оммавий бирданига синовдан утказиш ишларини амалдаги йурикномага асосан, III гурухга эга булган бир ишчи бажариши мумкин.
Синов ишларини утказишга берилган наряд, ишга ва унга тайёргарлик ишларини бажариш учун, ижозат синов учун мулжалланган электр ускунада ишлаётган бошка бригадалар чикариб юборилгандан сунг ва улар нарядларини ишга ижозат берувчига топширганларидан кейингина берилади.
Доимий навбатчиси булмаган электр ускуналарида ишбошига бригадани иш жойидан чикариб юборганидан сунг, ишдаги танаффусни расмийлаштириб, нарядни узида колдиришга рухсат этилади.
Синалаётган ускуна, синов ускунаси ва улаш симлари тусик, аркон билан тусилиши, хамда уларга ёзуви ташкарига караган, «Синалмокда! Хает учун хавфли!» деган шиор осилиши шарт. Тусикни синов утказаётган ходим урнатади.
Зарур булган такдирда синалаётган ускуна, синов ускунаси ва улаш симларига бегона одамларни якинлашишини олдини олиш учун, II гурухга эга булган бригада аъзоларидан бирини назоратчи этиб тайинланиши керак. Назоратчилик килаётган бригада аъзоси тусикдан ташкарида туриши ва синалаётган ускунани кучланиш остида деб хисоблаши шарт. Назоратчилик килаётган ходим, уз иш жойини факат ишбошининг рухсати билан ташлаб кетиши мумкин.
Агар кабелни иккинчи учи беркитилган хонада (камерада), комплект таксимловчи ускунани хонасида ёки хона ичида жойлашган булса, кабел электр узатиш тармокларини синаш жараёнида эшикка ёки тусикда, «Синалмокда! Хает учун хавфли!» деган шиор осилиши шарт.
Агар кабел электр узатиш тармогини иккинчи учи жойлашган хона эшиги ва унга урнатилган тусик беркитилмаган ёки кабелнинг фазалари трассадаги таъмирлашга мулжалланган тармок билан кушиб синаладиган булса, кабелни трассадаги фазаси уланган жойга шиорлар осишдан ташкари, яна бригада таркибига киритилган II гурухли ишчидан ёки навбатчи ходимлардан курикдовчи куйилиши керак.
Синов ускунаси ва синалаётган ускуна хар хил хоналарда ёки таксимловчи электр ускунанинг бошка бир ерида жойлашган булса, изоляция ахволини текшириб туриит учун III гурухга эга булган бригада аъзоларининг бирортаси ишбошидан алохида туришига рухсат этилади. Ушбу бригада аъзолари тусикдан ташкарида жойлашишлари ва синов ишларини бошлашдан олдин ишбошидан йурикнома (инструктаж) олишлари керак.
Синовга салбий таъсир берадиган ердан улагични олиш ва синов ишлари тамом булганидан сунг, кайта урнига куйиш, факат синов ишларига рахбарлик килаётган ходим курсатмаси билан синов ускунасини юкори кучланишли кисмини ерга улангандан кейин амалга оширилиши мумкин.
Синаш схемасини йигишда биринчидан синов ускунаси, химоя ва ишчи ерга улагичларини урнатишни бажариш ва керак булган такдирда, синаладиган ускуна танасини (корпусини) химояловчи ерга улагичини урнатиш зарур. Кучма синов ускунаси билан синов утказилганида, ушбу ускуна танасини факат ишчи схема ёрдамида ерга улаш таъкикланади.
Кучма синов ускунаси танасини кундаланг кесими, камида 10 мм2 булган эгилувчан мис сим билан алохида ерга уланиши керак. Синов утказишдан олдин, ускуна танасини ерга мустахкам уланганлигини текшириш зарур.
Синов ускунасини 380/220 В кучланишли тармокка улашдан олдин, унинг юкори кучланишли кисми ерга уланиши шарт.
Синаш схемаларини ерга улаш учун ишлатиладиган эгилувчан мис симнинг кундаланг кесими, камида 4 мм1 булиши керак.
Синов ускунасини 380/220 В кучланишли тармокка улаганда, зан-жир узилишини яккол курсатадиган учириш-ёкиш аппаратлари оркали ёки ускунани бошкарувчи шчитга урнатилган штепсел вилкаси оркали улаш шарт.
Учириш-ёкиш аппарати ушлаб колувчи курилма билан жихозланган булиши ёки аппаратнинг кузгалмас ва кузгалувчи контактлари орасига изоляцион катлам (накладка) куйилиши керак.
Синаш ускунасини 380/220 В кучланишли электр тармогига уловчи сим ёки кабел, ушбу тармокка урнатилган автоматик учиргич ёки саклагич билан химоя килинган булиши шарт. Кучма синаш ускунасини электр тармогига ушбу электр тармогини эксплуатация килувчи ташкилот вакили (ходими) улаб бериши зарур.
Синов ускунасидаги назоратчининг иш жойи, ускунани 1000 В кучланишдан юкори кисмидан ажратилган булиши керак. Ускунани, 1000 В кучланишдан юкори курилмасига кирадиган эшиги блокировка билан жихозланган булиб, эшик очилганда ускунадан кучланиш олиниши ва ускунага кучланиш бериш мумкин булмаслиги шарт. Назоратчининг иш жойида, ускунага 1000 В дан паст ва ундан юкори кучланиш берилганлигини курсатувчи ёруглик сигнализацияси булиши керак. Бундан ташкари, кучма синов ускунасида кучланиш пайдо булиши билан, автоматик равишда ишловчи ташки ёруглик сигнализацияси булиши зарур.
Юкори кучланишли узгармас токни олиш учун, коида тарикасида, каттик ярим утказгичлардан йигилган схемаларни куллаш зарур.
Кенотрон синаш ускуналари, хизмат килувчи ходимларни рентген нурларининг зарарли таъсиридан сакланишлари учун, «Кенотрон ускуналарини эксплуатация килишда ходимлар учун хавфсизлик техникаси буйича наъмунавий йурикнома» га асосан эксплуатация килиниши зарур.
Синалаётган ускуна билан синов ускунасини уловчи сим, олдин синов ускунасининг ерга уланган юкори кучланишли курилмасига уланади. Бу сим шундай махкамланиши керакки, ушбу сим кучланиш остидаги ток утказувчи кисмига 1-жадвалнинг 3-чи устунида курсатилган масофадан якин келишига (илашишига) йул куймаслик керак.
Синов ускунасидан келаётган симни кабел фазасига ёки синалаётган ускуна фазасига улаш ва олиш, синов рахбари курсатмаси билан, факат ушбу ускунани ерга улаш пичогини ёхуд кучма ерга улагич ёрдамида, ерга уланганидан сунг, шу жумладан, махсус лабораторияда ишлатиладиган изоляцион дастакли ерга улагич ёрдамида, ерга уланганидан кейин амалга оширилади.
Ишбоши, хар доим синалаётган ускунага синов ускунасидан кучланиш беришдан олдин, куйидаги тадбирларни бажариши шарт:

  • синов учун йигилган схемаларни тугрилигини, ишчи ва химоя ерга улагичларни мустахкамлигини текшириш;

  • назорат учун тайинланган барча бригада аъзолари ва куриклаш учун тайинланган ишчилар уз жойларида турганлигини, бегона одамлар иш жойидан чикарилганлигини ва ускунага синов учун кучланиш бериш мумкинлигини текшириш;

  • бригада аъзоларини, «Кучланиш бераяпман!» деган сузлар билан огохлантириш ва ушбу огохлантириш барча бригада аъзолари эшитганлиги тугрисида ишонч хосил килганидан сунг, синов ускунасини юкори кучланишли томонидан ерга улагични олиб ташлаб, ускунани 380/220 В кучланишли тармокка улаши зарур;

Синов ускунасини юкори кучланишли томонидан ерга улагич олиб ташланган пайтдан бошлаб, синов ускунаси синалаётган ускуна ва улар орасидаги сим кучланиш остида деб хисобланиши, синаш схемасида, хамда синалаётган ускунада кайта улаш ишларини бажариш ман килинади.
Синов ускунасини юкори кучланишли томонига кучланиш берилган пайтдан бошлаб, синов ускунасига кириш ва у ердан чикиш, синалаётган ускунага якинлашиш, хамда ерда туриб синов ускунаси танасига тегиш ман килинади.
Кабелларни синаш ва улардаги носоз жойларини куйдириш билан топиттт, уларни ерга улаш ускунаси бор курилма томонидан бажарилиши зарур. Мустасно тарикасида, ерга улаш ускуналари урнатилмаган кабелларда ушбу ишлар, корхона рахбари рухсати билан бажарилиши мумкин.
Синов ишлари тугатилганидан сунг, ишбоши синов ускунасидан кучланишни нолгача пасайтириши, ускунани 380/220 В кучланишли тармокдан узиши ва юкори кучланишли томонини ерга улаши, хамда «Ускунадан кучланиш олинди!» деган сузлар билан бригада аъзоларини хабардор килиши лозим. Факат шундан сунг, симларни кайта улаш ёки синов ишлари тулик тугатилган такдирда, синалаётган ускунани синов ускунасидан узиб куйиб, тусиклар олиниши мумкин.
Катта сигимли электр ускуналарида (кабелларда, генераторларда) синов ишлари тугаганидан сунг, колган электр заряди олиб ташланиши зарур.
Штангани юкоридаги ходимга узлуксиз аркон ёрдамида узатиш ва тушириш зарур.
Штанга билан иш бажараётганда, диэлектрик кулкопдан фойдаланиш шарт эмас.



Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   56




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling