Elektr tarmoqlari va tizimlari

KuchlaniSh isrofini xisoblaymiz:


[kV]
ΔU%=100% *ΔU / U_h =100%*1,65/35=4,7%;
Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz;

S_Tr^Kir=4,03+j2,11[MBA]
S_L= S_Tr^kir - ΔQ_s=4,03+j2,11-0,063 =3,967+j2,11 [MBA]
Bu erda: ΔQ_s=B*U_n²
ΔQ_s= 51,8*35² =0,063 [MVar]
Aktiv quvvat isrofi

=0,3 [MVt],
Reaktiv quvvat isrofi

=0,14 [MVar]
ΔS_L = ΔP_L +j ΔQ_L = 0,3+j0,14 [MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz.
ΔA=ΔP_L*τ=0,3*4000=1200 MVt.s/yil
A'-2


S₂=12+j7,33=14,11[MVA] Iste’molchining ishchi tokini xisoblaymiz:

Ishchi tokiga mos keluvchi simning ko‘ndalang kesimi yuzasini jadvaldan tanlaymiz.
Tanlash jarayonida temir-betonli tayanch qabul qilamiz AS-70 Uning kuchlanishi U_h=110 [kV]. Ruxsat etilgan toki I_pyx=165 [A]; I_irux yoki 165 >74,1 [A] qanoatlantiradi. Tanlangan simning pasport ko‘rsatkichlari jadvaldan yozib olinadi.
S=70 mm²; r₀=0,45 Om/km; x₀=0,44 Om/km; l=63,2 km;
Simning 1 kmdagi narxi K=66,7 mln.sum.
Umumiy narxi ΣK=lK= =4205,13 mln.sum.








KuchlaniSh isrofini xisoblaymiz:


4,95[kV]
ΔU%=100% *ΔU / U_h =100%*4,95/110=4,5%;
Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz;

S_Tr^Kir=12,0827+j7,6 [MBA]
S_L= S_Tr^kir - ΔQ_s=12,0827+j7,6 -2,087 =9,21+j7,6 [MBA]
Bu erda: ΔQ_s=B*U_n²
ΔQ_s= 172,5*110² =2,087 [MVar]
Aktiv quvvat isrofi

=0,47 [MVt],
Reaktiv quvvat isrofi

=0,46 [MVar]
ΔS_L = ΔP_L +j ΔQ_L = 0,47+j0,46 [MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz.
ΔA=ΔP_L*τ=0,47*4000=1880 MVt.s/yil


Qolgan liniyalar uchun simni tanlash va ulardagi hisoblashlarni jadval usulida bajariladi.
Jadval.

EUY	Xisobiy yuklama		IU A	Marka	Irux A	r0	x0 Om/km	l km	R Om	X Om	Kl mln/ sum
	MVA	MVA
A-1 1-5 5-3 3-4 A’-2	20+j17,6 6+j4,5 10+j3,26 4+j1,9 12+j7,33	26,67 7,5 10,52 4,44 14,11	140,1 123 55,2 73 74,1	AS-70 AS-35 AS-70 AS-35 AS-70	165 175 165 175 165	0,45 0,95 0,45 0,95 0,45	0,44 0,445 0,44 0,445 0,44	50 22,3 14,1 20 63,2	22,5 21,18 6,34 19 28,44	22 9,92 6,204 8,9 27,8	66,7 31,3 66,7 31,3 66,7

davomi

EUY	ΣKL	ΔU		bo	B	ΔQs	STr^xir	ΔPl	ΔQl	ΔSl	ΔAl
	mln/sum	kV		sm/km	Om/km	MVar	MVA	MVt	MVar	MVA	MVt.s/yil
A-1 1-5 5-3 3-4 A’-2	3326,8 698,7 938,1 626,7 4205,1	5,5 0,9 0,76 1,65 4,95		2,73 2,59 2,73 2,59 2,73	136,5 57,7 38,5 51,8 172,5	1.65 0.7 0.46 0.063 2,87	20,127+j29 6,06+j5 10,7+j3,5 4,03+j2,11 12,087+j7,6	1.31 1,03 0.057 0,3 0.47	1,29 1,01 0.056 0.14 0.46	1.31+j1,29 1,03+j1,01 0.057+j0.06 0.3+j0.14 0.47+j0.46	5240 4120 228 1200 1880

Jadval usulida hisoblashlar natijasiga asosan liniyaning to‘liq narxi va ulardagi energiya isrofining yig‘indisi quyidagicha buladi:
ΣK_L=9795,45 mln.sum
ΣΔA_l =12668 MVt.s/yil


Tarmoq uchun tanlangan oqimning avariya xolatini tekShiriSh,
Tanlangan simning halokat holatini tekshirish uchun eng uzoq masofali liniya uzib qo‘yiladi, yani quyidagicha tavsiya etiladi.


A 1 5 3 4 2 A’




Halokat holatidagi ishchi toki:



Ishchi tokining natijasiga qarab AS-70 markali sim tiklanadi.Tanlangan simning ruxsat etilgan toki:


I _{Ru x} = 265 A ; I _Rux ≥ I_y eki 265 ≥ 198 A


lokal xolatga tanlangan sim, normal holatda. Shu liniyaga tanlangan simga solishtiriladi. Agar mos kelmasa boshqa standart simni tanlashga to‘g‘ri keladi.
Elektr tarmoq va tizimlarini texnik-iqtisodiy hisoblashlar.
Tarmoqdagi isrofgarchilikka ketgan sarf:

ΣC_L.um.= 9795,45 mln.sum

ΣΔA_L.um =12668 MVt.s/yil
ΣΔA_Tr.um=1455,5MVt. MVt.s/yil

Butun tarmoq uchun sarflar quyidagicha:
bu yerda:
C_TAR= ΣC_L.um. 9,8+13,7=
ΣΔA_TAR.um= ΣΔA_L.um+ ΣΔA_Tr.um =12668+1455,5= 14123,5 MVt.s/yil


II-variant
Quvvatlar tarqalish nuqtasini topamiz.
Quvvatlar tarqalish nuqtasini topish uchun berilgan iste’molchilarning toifalarini, masofalarini va yuklamalarini nazarda tutib 10-12 ta konfiguratsiyalar chiziladi. Bularning ichidan ikkita eng optimal variant tanlanib hisoblanadi.
Ushbu tanlangan halqasimon variantli tarmoqni yoyiq holda hisoblaymiz:
A 5 3 4 2 1 A’




Ushbu tanlangan halqasimon variantli tarmoqni yoyiq holda hisoblaymiz:
S_A-5 j21,91 [MVA];
Birinchi iste’molchidan beshinchi iste’molchigacha oqadigan quvvat:
[MVA];
[MVA];
[MVA];
hisoblash qanoatlantirmasligi uchun quvvat hisoblanadi:
[MVA]

hisoblash ham qanoatlantirmaydi. Shuning uchun quvvatlar tarqalish nuqtasi 1 va 2 iste’molchilarda bo‘ladi.
Loyihalashtirilayotgan tarmoq uchun nominal kuchlanish tanlaymiz.
13-jadvaldan foydalanilib quyidagi jadval to‘ldiriladi:

Joylashish nuqtalar	Hisobiy yuklama		L(km)	U(kv)
	P+jQ (MVA)	S (MVA)
A-5	31,1+21,9	38,03	70,7	110
5-3	25,12+j17,41	30,56	14,1	110
3-4	15,12+j14,15	20,7	20	110
4-2	11,12+j12,25	16,54	28,2	110
A’-1	20,08+j13,6	24,25	50,1	110

Kuch transformatorlarini tanlaymiz
Iste’molchilar uchun kuch transformatorlarini tanlaymiz va ulardagi isrofgarchiliklarni hisoblaymiz.
P/st-1
S₁=P₁+jQ₁=20+j17,6=26,67 [MBA]
cosφ=0,75 bo‘lganda tgφ=0,88 bo‘ladi.
Bu erda: cosφ > cosφ_H = 0,75 bo‘lganligi uchun reaktiv quvvatni qoplagichlar, kondensator batareyalar tanlaymiz.
Reaktiv quvvatni qoplagichining quvvatini topamiz:
Q_KU = P₁(tgφ - tgφ_H)= 20 (0,88 – 0,2788) = 12,02 [MVar]
Topilgan quvvatga mos holda 8-jadvaldan kondensator qoplagichni tanlaymiz:
Q_KU=24 500= 12000 [KVar]=12 [MVar]
(KKU-10-24:500)
qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: [MVA]
Uning quvvat koeffitsienti:

Kuch transformatorlarini (avtotransformator) tanlash iste’molchilarning manbadan olgan kuchlanishlari texnik-iqtisodiy jihatdan chidamli va ishonchli Ta’minlash muhim rol o‘ynaydi. Transformatorlarning nominal quvvati Kilovolt-amper yoki Megavolt-amperlarda o‘lchanib, istemolchining To‘la quvvatiga asoslangan holda tanlanadi. Amaliyotda podstansiyalarga tanlanayotgan transformatorlar istemol-chilarning toifalariga qarab ikkita yoki bitta qabul qilinadi, yani barcha yuklamalarni normal holatda energiya bilan taminlaniShi 40% gacha yuklash, halokat holatda esa 0,7 ÷ 0,75 oraliqlarda qabul qilinadi. Umumiy holda transformatorlarning yuklaniSh koeffitsienti quyidagi taxminiy oraliqlarda tavsiya etiladi.
Agar I toifa bo‘lsa K_yu=0,6 dan 0,75 bo‘ladi.
II toifa bo‘lsa K_yu=0,7 dan 0,85 bo‘ladi.
III toifa bo‘lsa K_yu=0,8 dan 0,95 bo‘ladi.
Ko‘pincha III toifali iste’molchilar uchun quvvati S_nt=6,3 [MVA]gacha keladigan bitta transformatorli podstansiya tanlanadi. Tanlanayotgan transformatorlar nominal standart kuchlanishlarga. moslashtiriladi.
KuchlaniShlari 220/110/10,5 va 110/35/10,5 bulgan 3 fazali 3 chulg‘amli transformatorlar va avtotransformatorlarning quvvati quyidagi foizlarda yuklantirilishi shart bo‘ladi.
ya’ni,
100/100/100
100/100/66,7
100/66,7/100
100/66,7/66,7
Ikki transformatorli podstansiyalarga tanlanayotgan transformatorlar quyidagi shartlarga rioya qilinadi. Uning yuklama koeffitsientning yuklanish chegarasi 1,4 ya’ni 40% o‘ta yuklaSh qobiliyati inobatga olinadi va uning taxminiy yaqinlaShuv quvvati quyidagicha topiladi: S_nt ≥ S_yukl/1,4

Yuklama koeffitsienti esa:

S_ht=16 [MBA]; U_yuk =115 [kV]; U_nk=10 [kV], ΔP_KT⁼ 90 [kVt]; ΔPs=26 [kVt]; I₀=0,9%; U_K%=10,5%;
Tanlangan transformatordagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz.


[MVar]


Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi:

To‘la quvvat isrofi:
ΔS_T= ΔP_t +jΔQ_t = 0,127+j1,68 [MVt]
Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda
S_Tp=S_YU +ΔS_Tp=20+j17,6+0,127+j1,68 =20,127 +j19,48 [MVt]

TDN- 16000/110

16000

115

-

6,3-11

26

90

-

10,5

-

0,85 - 1

10,5

mlrd.sum