Elektronika va asbobsozlik yo’nalishi 421-21 e va a guruh talabasi

Ishni bajarish tartibi 
 
1. Yorug'lik manbai oldiga luksmetrni shunday joylashtiringki, manbadan 
kelayotgan nur maksimal holatda tushsin. Ushbu holatda Lyuksmetr 
yoritilganlikning maksimal qiymatini ko'rsatadi. Lyuks yoritilganlikni o'lchov 
birligi bo'lib, yuza birligiga tushayotgan *(im2) elektromagnitek nurlanishning 
quvvatni (Wt) ifdalaydi. 
2. Laboratoriya qurulmasidagi galogenli lampadan foydalanib,
nurning intinsivligini lampaning OFF (minimal qiymati), ikkala lampaning 
yoritilgan ON va ikkinchi lampaning maksimal (daraja 10) yoritilgan holatida 
natijalar oling. . 
3. Yorug'lik manbaidan lyuksimetrgacha bo'lgan masofa (d)ni o'zgartirib 
yoriltilganlikni tekshiring. Bu ishni turli yoritilgan muhitlar ya'ni quyoshli, 
: neon lampali, bulutli osmon, chug'lanma lampali va xona sharoitlarida ham 
bajaringing. Quyidagi 2.1.1-jadvalgaolmgannatijalarnikiriting. 
4. Olingan natijalar asosida yoritilganlikning masofagan bog'liqlik grafik 
chizing. 

---

2.1.1 - rasm. Yutulgan, qaytgan va o'tgan elektromagnit nurlar. 
2.1.2 -rasm. Tajribani o'tkazish sxemasi 
* 
Yorug'lik manbai 
d=10 sm [Lyuks] 
d=15 sm [Lyuks] 
d=20sm [Lyuks] 
Galogenli lampalar 
(maks. darajasi) 

---

Chug'lanma lampali 
muhitda 
Neon lampali 
muhitda • ; ! ] 
i 
\ Quyoshli kunda 
Bulutli kunda 
* 
Xona yorug'ligi 
muhitida 
2.1.1-jadval. 
5. Ushbu ishda nurlanishning o'zgarishi, yorug'lik manbai va uning 
intisivligiga bog'liqlgini ko'rsatadi. Quyosh taxrftinan 150 million km masofada 
bo'lishiga qaramay, quyosh nurlanishining ko'p qismi yetib keladi. Er sirtida uning 
qiymati 750Wt/m2 ni tashkil etadi. Bu ob-havo sharoitlari, ayniqsa bulutlarning
borligi yoki yo'qligi bog'liq. Quyosh nuri yana shuningdek yorug'lik manbai 
masofa va o'lchash nuqtasiga ham bog'liq. Ushbu tajriba biz bilgan suniy
yorug'lik asosida olib borilganligi sababli masofaning kvadratiga proportsional 
kamaytirmaydi. Bunga sabab yorug'lik manbai ideal emasligi, atrof muhit va 
o'lchov asboblarining kamchiliklari kabi faktrlaridir. 
6. Ushbu yoritilganlikni o'lchashda gologenli lampa 10 smga yaqin 
masofada turgandagi nurlanishni quyoshli kundagi quyosh nuriga 
tenglashtirish mumkin.