Elektronika va avtomatika

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


I.KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI

“ELEKTRONIKA VA AVTOMATIKA” fakulteti

“RAQAMLI ELEKTRONIKA va MIKROELEKTRONIKA” kafedrasi

5310800 - “Elektronika va asbobsozlik” yo‘nalishi bo‘yicha
Bitiruv malakaviy ishi


Mavzu: MST fanida optoelektron qurilmalarni stendlar yordamida tadqiq qilish
Kafedra mudiri - f.-m.f.d., prof.Iliev X.M.


Bitiruv ishi rahbari - Isaev F.F.


Bitiruvchi - Mansurov N.R.
TOSHKENT - 2019
Mundarija
Kirish……………………………………………………………………………
1.Asosiy qism ………………………………………………………………….

1. 
   Optoelektronikaning asosiy elementlari. ……………………………..
   
2. 
   Optoelektron asboblar …………………………………………………
   

2.Optoelektron asboblarni qo’llanilishi ………………………………….
3.Kompyuterli modellash dasturidagi CircuitDesignSuite – Multisim elektron sxemalar dasturida keltirilgan optoelektron elementlar ………………………
3.1. Multisim dasturidagi komponentlarni kutbxonadagi tayanch ma’lumotlari ……………………………………………………………………..
3.2.Svetodiodlar va svetodiodli matritsalar …………………………….
3.3. Fotodiodlar……………………………………………………………
3.4 Displeylar…………………………………………………………………
3.5. Indikatorlar……………………………………………………………..
3.6.Optojuftlikalar……………………………………………………………
XFX……………………………………………………………………………..
Iqtisodiy qism ………………………………………………………………….
Xulosa ………………………………………………………………………….
Adabiyotlar……………………………………………………………………
Kirish
Optoelektronika funksional elektronika va mikroelektronikani muhim mustaqil sohasi hisoblanadi. Optoelektron asbob – bu qurilma unda axborotlarga ishlov berishda elektr signallari optikga va aksinchaga aylantiriladi.
Optoelektron qurilmalarni sezilarli xususiyati shundan iboratki undagi elementlar optik jihatdan bir biriga bog’liq elektr jihatidan esa bir biridan izolatsiyalangan.
Shu sababli ularda yuqori voltli va past voltli shuningdek yuqori chastotali va past chastotali zanjirlarni muvofiqlashuvi oson taminlanadi. Bulardan tashqari optoelektron qurilmalarga boshqa afzalliklar ham xos: yorug’liki dastasini muhitdagi modulatsiyasini amalga oshirish mumkin, ular vaqt bo’yicha o’zgarishi bilan birgalikda erkinlikni uchta darajasini beradi (toza elektron zanjirlarda ikkita); sezilarli tarmoqlanishi mumkinligi va yorug’lik dastalarini kanallar orasida galvanik bog’liqliklar bo’lmaganida kesishishlar; yorug’lik dastalarini katta funksional iste’moli ularni ko’pchilik parametrlarini o’zgartirish ko’rinishida (ampletudalar, yo’nalishlar, chastotalar, fazalar, qutblanishlar).
Optoelektronika ikkita asosiy mustaqil yo’nalishni qoplab olgan – optik va elektron – optik. Optik yo’nalish qattiq jismni elektro magnit nurlanishi bilan o’zaro ta’sir effektiga tayanadi. U golografiya foto kimyo elektro optika va boshqa xodisalarga tayanadi. Optik yo’nalshni bazan lazer yo’nalishi deb atashadi.
Elektron – optik yo’nalshda foto elektrik o’zgartirish tamoyilidan foydalaniladi, u qattiq jismda ichki fotoeffekt vositasida ado etiladi bir tomondan ikkinchi tomondan esa elektrolyuminensiya bilan. Bu yo’nalshni asosida galvanik va magnit bog’lanishlarni ananaviy elektron zanjirlarida optik bilan almashtirish yotadi. Bu axborotni aloqa kanalidagi zichligini oshirish tez ishlashi va xalaqitdan himoyasini qilish imkonini beradi.
Mikro elektronika uchun asosan elektron optika yo’nalishi kuzatiladi, u integral mikroelektronikani eng muhim muammolaridan birini yechish imkonini beradi – bitta integral mikro sxemani ichida hamda elementlar orasidagi foydasiz bog’lanishlarni sezilarlikamaytiradi, mikro sxemalar orasida ham. Optoelektron tamoyiliga ko’ra elektron qurilma va tizimlarni vakumsiz analoglari yaratilishi mumkin: elektr signallarini diskret va analog o’zgatgichalari (kuchaytirgichlar generatorlar kalit elementlari xotira elementlari mantiqiy sxemalar, kechiktirish tarmoqlari va boshqalar); axborotni aks ettirish qurilmalari (indikator ekranlari raqamli tablolar va manzarali mantiqni boshqa qurilmalari).
Ushbu bitiruv malakaviy ishida asosiy optoelektron elementlar va ularni Multisim dagi elektron sxemalarni modellashni sxema texnik dasturida va real stentda namoyish qilingan.