Elektronnıń salıstırmalı zaryadın anıqlaw Eksperimenttiń obyektleri

Eksperimenttiń maqseti:
Fabri-Pero interferometrin paydalanıw menen spektrallıq sızıqlardıń Zeemanlıq ajıralıwın baqlaw.
Bor magnetonın ( ) hám elektronnıń salıstırmalı zaryadın anıqlaw.
Paydalanılatuǵın apparatura

Kadmiyli lampa.
Korpusqa iye universallıq drossel.
Joqarı amperli toqtıń deregi.
Xomutı bar U-tárizli ózek (serdechnik).
Katushka, 10 amperlik hám 480 oramlı.
Úlken tesiklerge iye eki polyuslıq nakonechnikler.
Fabri-Pero etalonı.
Joqarı dállikke iye optikalıq skamya, 1 m.
Rezbalı tiykarǵa iye riders.
60/50 optikalıq ridersler.
Fokuslıq aralıǵı f=+150 mm bolǵan eki linza.
Interferenciyalıq filtrler ushın uslap turıwshı.
VideoCom USB.
Universallıq ólshewshi ásbap.
Mobillik CASSY.
Kombinaciyalanǵan B-sensor S.
15 polyuslıq uzaytqısh.
Podstavkanıń sterjeni, 47 sm.
Multiqısqıshlar LD.
Tutastırıwshı ótkizgishler, 100 sm.
Usılarǵa qosımsha personallıq kompyuterdiń bolıwı shárt.

Eksperimentti ótkeriw
a) Magnit maydanın ólshew.
Magnittiń polyuslarınıń orayına vertikal baǵıtta kadmiyli lampanıń bekitilgen ornına shekem tangenciallıq zondtı ornalastırıńız. Katushkadaǵı toqtıń shamasın úlkeyte otırıp magnit maydanınıń toqtan ǵárezligin ólsheńiz (1-kestege qarańız).
b) Kadmiydiń sızıǵınıń ajıralıwın ólshew.
Polyustıń nakonechnikleriniń ortasına abaylap kadmiyli lampanı ornalastırıńız. Nakonechnikler arasındaǵı qashıqlıqtıń ózgermewi kerek (qarańız: dúzilistiń mexanikalıq bólimi). "VideoComInt" programmasın iske qosıńız hám optikalıq baqlawlardı durıslańız (nastroyka isleńiz).
Piktiń intensivligi shama menen 50% bolıwı kerek (eger zárúrligi bolsa magnit maydanında jaylasqan kadmiyli lampanıń jaqtılıǵın ózgertińiz).
"Zeeman" kestesi nátiyjelerdi bahalaw ushın arnalǵan. Sáykes vkladkanı basıw jolı menen bul kestegen ótiw múmkin. Keste magnit maydanı B, jılıspaǵan sızıq ushın α1 múyeshiniń shaması (π-qurawshı), awısqan sızıq ushın α2 múyeshi (σ+ hám σ- qurawshıları) hám sáykes tolqın uzınlıqlar menen energilıq jıljıwlar haqqındaǵı maǵlıwmatlardı beredi. Keyingi eki mánisi α1 menen α2 mánislerin bergennen keyin avtomat túrde esaplanadı:
Etalon ushın:

Kadmiydiń sızıǵı ushın:

Bahalawdı "Calculate Peak Center" teπ-pigin belgilep alıwdan baslańız. Bul mánisti "Zeeman" kestesine ótkerińiz (onı α1 haldıń qatarınan kesteniń baǵanasına ótkeresiz). Diagrammadaǵı koordinatanı anıqlaw ushın α2 niń mánisin baǵanadan alıp kelińiz hám B baǵanasında 0 mánisin kirgizińiz (házirshe magnit maydanı bolmaǵandaǵı awıspaǵan saqıyna haqqında aytılıp atır).
Bunnan keyin magnit maydanı túskende bólinetuǵın saqıynanı qaraymız (σ+ yamasaσ-). "Calculate Peak Center" dı jáne paydalanıp jıljıw múyeshi α2 ni anıqlaymız hám onı "almastırıw" kestesindegi α2 kolonkasına alıp kelemiz. Jıljımaǵan α1 múyeshi ózgerissiz qaladı (mısal, siz onı aldıńǵı ólshewden alıp keliwińiz múmkin). Magnit maydanınıń mánisi kirgiziledi. Usı shamalardı paydalanıp programma tolqın uzınlıǵınıń procentlerdegi ózgerisin hám ajıralıw energiyasın esaplaydı. Sonıń menen birge mánislerdiń sáykes noqatı diagrammada kórsetiledi [basqa saqıynalar ushın birdey magnit maydanındaǵı effektti tastıyıqlaw ushın yamasa hár qıylı magnit maydanlarındaǵı nátiyjelerdiń durıslıǵın sınap kóriw ushın birdey (σ + yamasa σ-) qurawshılarǵa iye piklerdi izertlew kerek].