“Elektrotexnika ” fakulteti “Muqobil energiya manbalari” kafedrasi “Muqobil energiya manbalari” yo‘nalishi 4-bosqich 341-19 gr talabasi Olimov Fazliddinning

Quyosh energiyasidan issiqlik va elektr energiyasi olish
usullari va qurilmalari
Quyosh konsentratorining vazifasi diqqatni jamlashdir Quyosh nurlari sovutish suvi solingan idishlarda, masalan, yog 'yoki suv bo'lishi mumkin, ular quyosh energiyasini yaxshi singdiradi. Konsentratsiya usullari har xil: parabolik silindrsimon kontsentratorlar, parabolik nometall yoki geliosentrik minoralar.
Ba'zi kontsentratorlarda quyosh nurlanishi fokus chizig'i bo'ylab, boshqalarida - qabul qiluvchi joylashgan markazda joylashgan. Quyosh nurlari dan aks etganda kattaroq sirt kichikroq sirtda (qabul qiluvchining yuzasida), erishiladi yuqori harorat, sovutish suvi qabul qilgich orqali harakatlanib, issiqlikni yutadi. Butun tizim shuningdek, saqlash qismi va quvvat uzatish tizimini ham o'z ichiga oladi.
Konsentratorlarning samaradorligi bulutli davrlarda sezilarli darajada kamayadi, chunki faqat to'g'ridan-to'g'ri quyosh nurlari yo'naltiriladi. Aynan
Parobolik shakildagi Quyosh konsentratorlari
shuning uchun bunday tizimlar insolyatsiya darajasi yuqori bo'lgan hududlarda eng yuqori samaradorlikka erishadi: cho'llarda, ekvator mintaqasida. Quyosh radiatsiyasidan foydalanish samaradorligini oshirish uchun kontsentratorlar quyosh yo'nalishi bo'yicha eng aniq yo'nalishni ta'minlaydigan maxsus trekerlar, kuzatuv tizimlari bilan jihozlangan.
Quyosh konsentratorlarining narxi yuqori va kuzatuv tizimlari davriy texnik xizmat ko'rsatishni talab qilganligi sababli, ulardan foydalanish asosan sanoat energiya ishlab chiqarish tizimlari bilan cheklangan.
Bunday o'rnatishlar gibrid tizimlarda, masalan, uglevodorod yoqilg'isi bilan birgalikda ishlatilishi mumkin, keyin saqlash tizimi ishlab chiqarilgan elektr energiyasining narxini pasaytiradi. Bu mumkin bo'ladi, chunki avlod kechayu kunduz sodir bo'ladi.
Parobolik Quyosh konsentratorlarining ko’rinishi
Parobolik Quyosh konsentratorlarining samaradorligi.
Parabolik quvurli quyosh kontsentratorlari uzunligi 50 metrgacha, ular cho'zilgan oyna parabolasiga o'xshaydi. Bunday kontsentrator konkav oynalar majmuasidan iborat bo'lib, ularning har biri quyoshning parallel nurlarini to'playdi va ularni ma'lum bir nuqtaga qaratadi. Bunday parabola bo'ylab sovutish suvi bo'lgan quvur joylashganki, ko'zgular aks ettiradigan barcha nurlar unga qaratilgan. Issiqlik yo'qotilishini kamaytirish uchun quvur silindrning fokus chizig'i bo'ylab cho'zilgan shisha naycha bilan o'ralgan.
Ushbu konsentratorlar shimoldan janubga qarab qatorlar bo'lib joylashtirilgan va ular, albatta, quyosh energiyasini kuzatish tizimlari bilan jihozlangan. Chiziqga yo'naltirilgan radiatsiya sovutish suvini deyarli 400 darajaga qizdiradi, u issiqlik almashtirgichlardan o'tib, generatorning turbinini aylantiradigan bug 'hosil qiladi.
Parabolik elektr stansiyalarida quyosh energiyasi ishlab chiqarishni rivojlantirish Marokash, Meksika, Jazoir va boshqa rivojlanayotgan mamlakatlarda Jahon banki mablag'lari hisobidan amalga oshirilmoqda.
Natijada, mutaxassislar bugungi kunda parabolik elektr stansiyalari rentabellik va samaradorlik nuqtai nazaridan minora va disk tipidagi quyosh elektr stantsiyalaridan pastroq degan xulosaga kelishdi.
Parabolik Quyosh konsentratorlarini samaradorligini oshirishda parabolik konsentratorning radiusini va fokus masofani bilishimiz kerak. Agar shu birliklarni bilsak parabolik konsentratorga kelayotgan quyosh nurlarini necha marotaba oshirishini aniqlashimiz mumkin. Buning uchun quyidagi kattaliklar kerak bo’ladi.
R
Parabolik Quyosh konsentratorining yuqoridan korinishi. Bu yerda R fokus masofa. Quyoshdan kelayotgan nurlar fokus masofaga to’planadi.
fokus
Parabolik Quyosh konsentratorining fokusining yuzasi ham o’lchadigan bo’lsak kelayotgan nurlarni necha marotaba kuchaytirishini ko’rib chiqamiz. Ρ- sirtni qaytariluvchi koeffitsiyenti bu koeffitsiyent (0;1) oralig’ida bo’ladi. Konsentratorning yuzasini fokusni yuzasiga nisbati N harfi bilan ifodalanadi va quyidagicha bo’ladi