Elektrotexnika

OʻZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA OʻRTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


ANDIJON MASHINASOZLIK INSTITUTI

“ELEKTROTEXNIKA“

f akulteti
«ELEKTROTEXNIKA, ELEKTROMEXANIKA
VA
ELEKTROTEXNOLOGIYALAR»
kafedrasi


ELEKTR ENERGIYANI NAZORATI VA XISOBINING AVTOMATLASHTIRILGAN TIZIMLARI
fanidan laboratoriya mashg‘ulotlarni
bajarish uchun


uslubiy koʻrsatma


«TASDIQLAYMAN»
Andijon mashinasozlik institut O‘quv-uslubiy
Kеngashida ko‘rib chiqilgan va tasdiqlangan
Kеngash raisi­_________ A.Axmedov
№______ «_____» _______ 2022- yil


«MAʼQULLANGAN»
«Elеktrotеxnika» fakultеti
Kеngashida muhokama qilingan va maʼqullangan
Kеngash raisi____________ Sh.Daliyev
№______ «_____» _______ 2022- yil


«TAVSIYA ETILGAN»
«Elеktrotеxnika, elеktromеxanika va elеktrotеxnologiyalar» kafеdrasi
majlisida muhokama qilingan va tavsiya etilgan
Kafеdra mudiri ______________ B.Mamadjanov
№______ «_____» _______ 2022-yil
Tuzuvchi:

1. 
   M.Nuryogʻdiyev – Andijon mashinasozlik instituti «Elektrotexnika,
   

elektromexanika va elektrotexnologiyalar» kafedrasi assistenti

2. 
   E.Abdurashidov- Andijon mashinasozlik instituti «Elektrotexnika,
   

elektromexanika va elektrotexnologiyalar» kafedrasi assistenti


Taqrizchilar:

1. 
   N.Samatov –Andijon qishloq xoʻjaligi va agrotexnologiyalar instituti dotsenti,t.f.n
   
2. 
   S.Abduraxmonov – Andijon mashinasozlik instititi «Elektrotexnika, elektromexanika va elektrotexnologiyalar» kafedrasi katta o‘qituvchisi
   

KIRISH

So‘nggi yillarda energiya resurslarining yuqori narxisanoatda va boshqa ko‘p energiya iste’mol qiladigan sohalarda (transportvauy-joy communal xo‘jaligi) iste’mol qilingan energyani hisobga olish tizimida tubdan o‘zgarishlarni amalga oshirishga sabab bo‘ldi.Iste’molchilar energiya resurslarini yetkazib beruvchilar bilan elektr energiyani hisobga olishni qandaydir shartli me’yorlar, eskirgan va noaniq o‘lchash asboblari orqali emas,balki zamonaviy, yuqori aniqlikda hisobga oluvchi asboblar asosida hisoblash zarurligini tushuna boshladilar. Korxonalar o‘zining “kechagikun” energiya iste’moli hisobini bugungi kun talabiga mos ravishda qayta tashkil etishga urinmoqdalar.Iste’molchilar energiya resurslarini tejash va moliyaviy xarajatlarini kamaytirishda dastlabki qadam–energiya iste’molini yuqori aniqlikdagi hisoblash asboblari yordamida hisobga olishni amalga oshirishdanboshlash kerekliginitushindilar.

Energiya resurslarining rivojlangan savdosi ma’lumotlarni o‘lchash, yig‘ishva qayta ishlash bosqichlarida inson ishtirokini minimumga olib keladigan vaenergiya resurslarini yetkazib beruvchi tomonidan ham,iste’molchi tomonidan ham turli tariff tizimlariga ishonchli,aniq va ‟minlaydigan energiyani hisobga olishda avtomatlashtirilgan tizimlarni tatbiq etishni talab qilmoqda.Shu maqsadda iste’molchilar ham,energiya ta‟minotchilari ham o‘zobyektlarida elektr energiyasini nazorat qilish va hisoblashning avtomatlashtirilgan tizimlari(ENHAT)ni tashkil qilmoqda.Zamonaviy ENHATlar korxonalarning energiya iste’molini to‘liq nazorat qiladi va energiya yetkazib beruvchilar bilan kelishuv asosida energiya sarflarini me‟yorlashtirish bilan turli tariflar tizimlariga o‘tish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.