- Социал меъёр ва девиант хулқ-атвор назариясининг мазмун-моҳияти.
- Девиант хулқ-атвор турлари ва кўринишлари.
- Социал назорат турлари.
Ижтимоий меъёр – жамият бошқарувининг ажралмас қисми бўлиб, маълум шарт-шароитларда шахс ёки ижтимоий гуруҳ хулқ-атворининг мослашиши воситаларидан бири ва уларнинг хулқ-атворларини жамият томонидан назорат қилиш воситасидир. - Ижтимоий меъёр – жамият бошқарувининг ажралмас қисми бўлиб, маълум шарт-шароитларда шахс ёки ижтимоий гуруҳ хулқ-атворининг мослашиши воситаларидан бири ва уларнинг хулқ-атворларини жамият томонидан назорат қилиш воситасидир.
Хуқуқий Девиант сўзи – лотинча “deviatio” сўзидан олинган бўлиб, оғиш, чекиниш, бузилиш деган маънони англатади. Девиант хулқ-атвор – мавжуд жамиятда ўрнатилган ижтимоий меъёрларга мос келмайдиган инсоний фаолият ёки хатти-ҳаракат , ижтимоий ходисадир. - Девиант сўзи – лотинча “deviatio” сўзидан олинган бўлиб, оғиш, чекиниш, бузилиш деган маънони англатади. Девиант хулқ-атвор – мавжуд жамиятда ўрнатилган ижтимоий меъёрларга мос келмайдиган инсоний фаолият ёки хатти-ҳаракат , ижтимоий ходисадир.
Социологияда ижтимоий меъёр бузиш жараёнларини тўла ижтимоийликда тушунтирувчи дастлабки таълимот Э.Дюркгеймнинг аномия ғояси эди. Бунга кўра эски меъёрлар ва қадриятлар мавжуд муносабатларга мос келмай қолиши ва янгиликларининг ўрнатилмаганлиги натижасида индивидлар хулқ-атворини тартибга солувчи қатъий ахлоқнинг мавжуд эмаслиги тушунилади. - Социологияда ижтимоий меъёр бузиш жараёнларини тўла ижтимоийликда тушунтирувчи дастлабки таълимот Э.Дюркгеймнинг аномия ғояси эди. Бунга кўра эски меъёрлар ва қадриятлар мавжуд муносабатларга мос келмай қолиши ва янгиликларининг ўрнатилмаганлиги натижасида индивидлар хулқ-атворини тартибга солувчи қатъий ахлоқнинг мавжуд эмаслиги тушунилади.
Р.Фэрис, Тириакьян, Т.Шибутани ва бошқаларнинг фикрича, девиант хулқ-атвор социал бузилишилар натижасидир. Ижтимоий зиддиятлар таълимотига кўра, социал тизимда бегона маданиятга асосланган маданий хулқ-атвор намуналари меъёр бузувчи хулқ-атвордир. - Р.Фэрис, Тириакьян, Т.Шибутани ва бошқаларнинг фикрича, девиант хулқ-атвор социал бузилишилар натижасидир. Ижтимоий зиддиятлар таълимотига кўра, социал тизимда бегона маданиятга асосланган маданий хулқ-атвор намуналари меъёр бузувчи хулқ-атвордир.
Феноменологик социология намоёндаларининг эътироф этишларича, социологик тахлил “стигматизация” асосланиши керак. Уларнинг фикрича, меъёр бузиш социал баҳо ва санкция қўллаш натижасидир. - Феноменологик социология намоёндаларининг эътироф этишларича, социологик тахлил “стигматизация” асосланиши керак. Уларнинг фикрича, меъёр бузиш социал баҳо ва санкция қўллаш натижасидир.
Интеракционизм назариясига кўра, (вакиллари Г.Беккер, Д.Китсус, К.Эриксон ва бошқалар) ходисани салбий ва ижтимоий хавфли деб баҳолаш нисбий бўлиб, буни жамиятдаги ҳукмрон гуруҳлар белгилайди. - Интеракционизм назариясига кўра, (вакиллари Г.Беккер, Д.Китсус, К.Эриксон ва бошқалар) ходисани салбий ва ижтимоий хавфли деб баҳолаш нисбий бўлиб, буни жамиятдаги ҳукмрон гуруҳлар белгилайди.
Мертон девиант хулқ-атворга қуйидагича таъриф беради; “Девиант хулқ-атвор жамиятда эълон қилинган қадриятлар ва расмий хулқ-атвор стандартлари билан аҳоли хулқ-атвори мотивлари ва мавжуд имкониятларнинг бир-бирига мос келмай қолиши натижасидир” - Мертон девиант хулқ-атворга қуйидагича таъриф беради; “Девиант хулқ-атвор жамиятда эълон қилинган қадриятлар ва расмий хулқ-атвор стандартлари билан аҳоли хулқ-атвори мотивлари ва мавжуд имкониятларнинг бир-бирига мос келмай қолиши натижасидир”
Жиноятчилик - Жиноятчилик
- Ичкиликбозлик.
- Алкоголизм.
- Гиёҳвандлик.
- Фоҳишабозлик.
- Эфтаназия
изоляция — оғир жиноят содир этган шахслар қамалади, баъзан бир умрга; - изоляция — оғир жиноят содир этган шахслар қамалади, баъзан бир умрга;
- - обособление - алоқа боғлаш чегараланади, нисбатан камроқ изоляция қилинади, масалан колония, руҳий касалликлар шифохонаси ва бошқалар;
- - реабилитация - одатий ҳаётга қайтиш учун тайёрлаш. Масалан, алкоголиклар, наркоманлар, вояга етмаган жиноятчиларни даволаш ва тарбиялаш.
Ижтимoий мeъёр нимa? - Ижтимoий мeъёр нимa?
- Ижтимoий мeъёрдaн чeтгa oғиш дэгандa нимaлaр тушунилaди?
- Дeлинквeнт xулқ-aтвoр вa унинг кўринишлaри ҳaқидa нимaлaрни билaсиз?
- Дeвиaциянинг сaбaблaри нимaдa?
- Девиант хулқни Э.Дюркгейм қандай тушунтиради?
- Стигмация назарияси девиант хулқни қандай тушунтиради?
- Девиантлиликнинг ўсишига қандай омиллар сабаб бўлади?
- Ижтимоий назоратнинг асосий турлари ҳақида гапиринг.
Do'stlaringiz bilan baham: |
