Endi sistema menyuleri haqqında toqtalamız

Evaluate (вычислить-esaplaw) – bul menyunıń bólimlerinde berilgen túrlendiriwlerden birin tańlap alıp, ańlatpalardı túrlendiriw.
Simplify (упростить-ápiwayılastırıw) – arifmetikalıq ámellerdi orınlaw, uqsas aǵzalardı jıynaw, bólsheklerdi qısqartırıw, algebralıq hám trigonometriyalıq ańlatpalardı túrlendiriw.
Expand (развернуть-jayıw) – qawıslardı ashıw, bir-birine kóbeytiw, uqsas qosılıwshılardı jıynaw.
Factor (разложить на множители-kóbeytiwshilerge jiklew) – ańlatpanı ápiwayı kóbeytiwshilerdiń kóbeymesi túrinde kórsetiw.
Collect (подобные-uqsaslar) – uqsas qosılıwshılardı jıynaw.
Polynomical Coefficients (коэффициенты полинома-kópaǵzalınıń koefficientleri) – kópaǵzalınıń koefficientlerinen dúzilgen vektordı shıǵarıw.
Variable (переменные-ózgeriwshiler) – ajıratılǵan ózgeriwshige qarata ámellerdi orınlaw (teńlemeni sheshiw, funkciyanı differenciallaw yamasa integrallaw, qatarǵa jiklew h.t.b.)
Matrix (матрица) –matricanı transpollaw, keri matricasın tabıw, determinantın esaplaw.
Transform(преобразование-túrlendiriw) –funkciyalardıń Furye, keri Furye, Laplas, keri Laplas, Z, keri Z túrlendiriwlerin orınlaw.
Evaluation Style…(стиль вычислений-esaplaw stili) – túrlendiriwlerdiń nátiyjesi shıǵarılatuǵın stil ornatılǵan aynanı ashadı. Ol tómendegi bólimlerden turadı.

1. 
   Kommentariya qatarı bar bolǵan vertikal stil. Bul jaǵdayda túrlendirilip atırǵan ańlatpadan keyin kommentariya jazıladı, keyingi qatardan túrlendiriw nátiyjesi shıǵarıladı.
   
2. 
   Kommentariya qatarı joq bolǵan vertikal stil. Bunda nátiyje keyingi qatardan shıǵarıladı. Bul stil dáslep arnatılǵan boladı.
   
3. 
   Gorizontal stil. Bunda nátiyje túrlendirilip atırǵan ańlatpanıń oń tárepine shıǵarıladı.
   
4. 
   X-Y Plot , yamasa Shift+2 – dekart koordinatalar sistemasında bir ózgeriwshili funkciyalardıń grafigin sızıw ushın qollanıladı.
   
5. 
   Polar Plot , yamasa Ctrl+7 – polyar koordinatalar sistemasında bir ózgeriwshili funkciyalardıń grafigin sızadı.
   
6. 
   Surface Plot , yamasa Ctrl+2 – dekart koordinatalar sistemasında eki ózgeriwshili funkciyanıń grafigin sızadı.
   
7. 
   Counter Plot , yamasa Ctrl+5 – dekart koordinatalar sistemasında eki ózgeriwshili funkciyanıń dáreje sızıǵın anıqlaydı.
   
8. 
   3D Scatter Plot – úsh ólshemli keńislikte dekart koordinatalar sistemasında berilgen noqatlardı táspirleydi.
   
9. 
   3D Bar Plot – úsh ólshemli diagrammalar quradı.
   
10. 
    Vector Field Plot – vektor maydan.
    
11. 
    3D Plot Wizard … – buyrıǵı eki ózgeriwshili funkciyanıń grafigin sızıw ushın qollanıladı.
    
12. 
    Mathcad programmasında teńlemelerdi hám teńlemeler sistemasın sheshiw ushın esaplaw blogi qollanıladı:
    
13. 
    - giltlik sóz
    
14. 
    Teńleme, yamasa teńsizlik
    
15. 
    - bul ózgeriwshisine qarata teńlemeni yamasa teńsizlikti sheshiw ushın ishki funkciya.
    
16. 
    funkciyasınan keyin nátiyjeni shıǵarıw ushın qolanılatuǵın simvollı operatordıń ornına ,nátiyjeni sanlı túrde shıǵaratuǵın operator qollanıladı.
    
17. 
    esaplaw bloginiń aldınan teńlemeniń sheshimine baslanǵısh juwıqlasıw keltiriledi.
    

esaplaw bloginen paydalanıp, sızıqlı hám sızıqlı emes teńlemeler sistemasın juwıq sheshiwge boladı
Matricalar hám vektorlar ústinde ámeller orınlaw ushın qollanılatuǵın Matrix paneli bólimlerin keltiremiz:

• 
  yamasa Ctrl+m – matricanıń qatarları hám baǵanalarınıń sanın anıqlaydı.
  

yamasa [ – matricanıń yamasa vektordıń bir elementin kirgiziw.
- keri matricanı esaplaydı.
yamasa Shift+| – matricanıń determinantın esaplaydı.
yamasa Ctrl+- – matricalardıń sáykes elementleri ústinde ámellerdi orınlaydı.
yamasa Ctrl+6 – matricanıń bir baǵanasın ajıratıp aladı. Máselen, - matricanıń - baǵanasın ajıratıp aladı, yaǵnıy matricanıń - baǵanasınnan ibarat bolǵan baǵana vektordı qaytaradı.
yamasa Ctrl+1 – transpollanǵan matricanı qaytaradı.
yamasa * – eki vektordıń skalyar kóbeymesin esaplaydı.
yamasa Ctrl+8 – eki vektordıń vektorlıq kóbeymesin esaplaydı.
yamasa Ctrl+4 – vektordıń elementleriniń qosındısın esaplaydı.
yamasa ; – dáslepki elementi , aqırǵı elementi bolǵan vektor elementlerin berilgen adım menen shıǵaradı. Eger adım kórsetilmese, onda ol birge teń dep qabıl etiledi.
yamasa Ctrl+T – vizuallasqan cifrli maǵlıwmatlardı matrica kórinisinde saqlaydı: matrica kórinisindegi súwretlerdi qayta islew, koordinata noqatların kirgiziw, skaner járdeminde súwretlerdi yadta saqlaw, grafiklerdi tuwrılaw hám t.b. ámeller usı panelde orınlanadı.
- qatardan hám baǵanadan ibarat bolǵan matricanı payda etedi hám onı toltıradı. Bunda - - qatar, -baǵananıń kesilispesinde turǵan elementi bolǵan eki ózgeriwshili funkciya. funkciya dáslep anıqlanǵan bolıw kerek.
- diagonalındaǵı elementleri aldın anıqlanǵan vektorınıń elementlerinen ibarat bolǵan matricanı qaytaradı.
funkciyası -tártipli birlik matricanı qaytaradı.
funkciyası aldın anıqlanǵan, birdey qatarlarǵa iye bolǵan hám t.b matricalar járdeminde dáslepki baǵanalar matricanıń elementleri, keyingi baǵanaları hám matricalardıń elementleri bolǵan matricanı payda etedi.
funkciyası aldın anıqlanǵan, birdey baǵanalarǵa iye bolǵan hám t.b matricalar járdeminde dáslepki qatarlar matricanıń elementleri, keyingi qatarları hám matricalardıń elementleri bolǵan matricanı jaratadı.
funkciyası matricanı - qatarınan -qatarına shekem, -baǵanasınan -baǵanasına shekemgi elementlerinen ibarat bolǵan matricanı payda etedi.
funkciyası vektordıń elementlerin ósiw tártibinde jaylastıradı.
funkciyası vektordıń elementlerin funkciyasınan keyin keri tártipte jaylastıradı.

1. 
   Matricalardıń hám vektorlardıń san xarakteristikaların esaplaw ushın funkciyalar.
   

– vektorınıń aqırǵı elementiniń nomerin qaytaradı.
– vektorınıń elementleriniń sanın anıqlaydı.
– kompleks elementli vektordıń elementleriniń haqıyqıy bóleginen ibarat vektordı qaytaradı.
– kompleks elementli vektordıń elementleriniń jorımal bóleginen ibarat vektordı qaytaradı.
– matricanıń qatarlarınıń sanın anıqlaydı.
– matricanıń baǵanalarınıń sanın anıqlaydı.
– qawıstıń ishindegi matricalardıń eń úlken elementin anıqlaydı.
– qawıstıń ishindegi matricalardıń eń kishi elementin anıqlaydı.
– matricanıń diagonal elementleriniń qosındısın (matricanıń izin) anıqlaydı.
– matricanıń elementleriniń orta arifmetikalıq mánisin qaytaradı.
– matricanıń elementleriniń medianasın qaytaradı.
– matricanıń rangin anıqlaydı.
– matricanıń normaların anıqlaydı.
– matricanıń hár túrli normalar boyınsha shártleskenlik sanın anıqlaydı.
3. Sızıqlı algebranıń máselelerin sheshiwdiń sanlı algoritmin ámelge asırıwshı funkciyalar.
– kvadrat matricanıń menshikli mánislerinen ibarat vektordı anıqlaydı. Funkciyanıń lokal minimumın hám lokal maksimumın sanlı usıllarda tabıw ushın hám ishki funkciyaları qollanıladı. Olar tómendegishe:
funkciyası funkciya minimumǵa erisetuǵın argumentlerdiń mánisin vektor kórinisinde qaytardı.
funkciyası funkciya maksimumǵa erisetuǵın argumentlerdiń mánisin vektor kórinisinde qaytardı. Bunda - ekstremumı izlenip atırǵan funkciyanıń argumentleri.
Bul funkciyalar járdeminde funkciyanıń ekstremumın tabıw ushın, Mathcad ortalıǵında dáslep funkciya kirgiziledi, keyin baslanǵısh juwıqlasıw tańlap alınadı hám yamasa ishki funkciyaları qollanıladı
– baǵanaları, kvadrat matricanıń menshikli vektorları bolǵan matricanı qaytaradı.
– sızıqlı algebralıq teńlemeler sistemasın sheshedi.

Buyrıq	Túymeler kombinaciyası	Buyrıq	Túymeler kombinaciyası
Add Line	]	←	{
If	}	otherwise	CTR+Shift+]
For	Ctrl+Shift+’	While	Ctrl+]
break	Ctrl+Shift+[	continue	Ctrl+[
return	Ctrl+Shift+\	On error	Ctrl+’

1. 
   Prgrammalardı hám hújjetlerdi analizlew hám tayarlaw ushın redaktor;
   
2. 
   Baylanıs rejiminde islew múmkúnshiligine iye zamanagóy kóp aynalı paydalanıwshılar interfeysi;
   
3. 
   Járdem sisteması hám jaqsı berilgen;
   
4. 
   Matematik terminlerdiń hám luǵatlardıń alfabit kórinisinde berilgenligi;
   
5. 
   Algoritmlerdiń yadroları hám matematik ańlatpalardı ózgertiw qaǵiydaları;
   
6. 
   Simvollı hám sanlı programma protsessorlerin;
   
7. 
   Diagnostik sistemalardı;
   
8. 
   Birqansha funkciyalar bibliotekasın biriktıredi.
   

Maple sisteması ózine uch tildi qamtıydı:

• 
  Kirisiw yamasa sistema menen baylanısıw tili;
  
• 
  Ámelge asırıw tili;
  
• 
  Programmalastırıw tili.
  
• 
  Bazı bir paket haqqında maǵlıwmat alıw ushın buyrıq qatarına
  
• 
  > ?name_package;
  
• 
  buyriǵin teriw jeterli. Eger bir paketdegi ayrım funkciyalar kerek bolıp qalsa, ol halda, buyrıq qatarına
  
• 
  > with(package f1,f2,...);
  
• 
  Komandasın teriw kerek. Bundan keyin sol pakettegi f1,f2,… funkciyaları júklenedi
  
• 
  Maple programması járdeminde teńlemelerdi, teńlemeler sistemasın, teńsizliklerdi, teńsizlikler sistemasın sheshiwge boladı.
  
• 
  Meyli bizge sızıqlı emes teńleme berilgen bolsın. Bul teńlemeni sheshiw ushın Maple de
  
• 
  solve(eqn, var), solve(eqn1, eqn2, …,eqnk, var1, var2,…, vark)
  
• 
  funkciyası qollanıladı, bunda eqn – teńleme, var – belgısiz.
  
• 
  Endi sızıqlı emes teńlemeleriniń hám olardıń sistemalarınıń sheshiliwine qaraymız.
  
• 
  > solve(x**3-2*x**2+1,x);
  
• 
  
  
• 
  > solve(x^2=8,x);
  
• 
  
  
• 
  > evalf(%);
  
• 
  
  
• 
  > solve(x^2-8*x+2,x);
  
• 
  
  
• 
  > solve(sin(x)=1/2,x);
  
• 
  
  
• 
  > evalf(%);
  
• 
  
  
• 
  > solve({3*x-3*y=7,x+4*y=9},{x,y});
  
• 
  
  
• 
  > > solve({4*x^2-y^2=7,x-y=1},{x,y});
  
• 
  
  
• 
  Endi teńsizliklerdiń sheshiliwin qaraymız.
  
• 
  > solve(x^2-1>0,x);
  
• 
  
  
• 
  > solve(exp(x)>6,x);
  
• 
  
  
• 
  Sızıqlı teńlemeler sistemasın sheshiw ushın solve buyrıǵı isletiledi. Máselen,
  
• 
  > solve({x+y+z=3,2*x-y+3*z=5,x+4*y-3*z=7},{x,y,z});
  
• 
  
  
•