Эндоплазматик

3
3


35. Ҳужайра кариотипини ўрганиш учун кольхицин моддаси таъсир
эттирилганда бўлиниш урчуғи бузилган. Митоз қайси даврда тўхтатилган?
36. Маълумки қариётган эпителий ҳужайралари нобуд бўлишади. Қайси
ҳужайра органоидлари уларни ҳазм қилиб, ички аъзолардан чиқариб
юборади?


3


37. 18 ёшли талабада қалқонсимон безнинг катталашиши аниқланди. Бунда
моддалар алмашинуви жадаллиги, пульс частотаси ортган. Бу белгилар
тиросин гиперсекрециясида кузатилади. Қалқонсимон без ҳужайраларининг
қайси органеллалари гормонлар секрециясига ва ҳужайрадан ажралиб
чиқишига жавобгар бўлади?


3
3


38. Ҳужайрадаги қайси киритмалар энергия вазифасини бажаради?
39. 33 ёшли аёлнинг таҳлили шуни кўрсатди-ки, 16-хромосома калта елкасининг
бир қисми 22-хромосомага келиб бириккан. Бу ҳодиса қандай аталади?
40. Сперматогенезни етилиш босқичида, хромосомалар қутбларга тарқалишида
Х -хромосома Y- ажралмай қолди. Шунинг натижасида ҳосил бўлган уруғ
ҳужайра нормал тухум ҳужайрани уруғлантирса, бўлғуси индивиднинг
кариотипи қандай бўлади?


3


3


41. Мутаген таъсирида ооцитларда Х - хромосомалар ўртасида мустаҳкам боғ
ҳосил бўлди. Бунинг натижасида, ҳосил бўлган тухум ҳужайраларда
хромосомалар тўплами қандай бўлади?


3
3


42. Маълумки, хромосомалар бўлинаётган ҳужайраларда жуда яхши кўринади.
Митознинг қайси фазасида метацентрик хромосомалар яхши кўринади?
43. Хромосома касалликлари диагностикасида кариотипни ўрганиш мақсадида
ҳужайралар тўпламига колхицин моддаси таъсир эттирилади. Колхицин
бўлиниш дукига таъсир этиб, уни бузади. Митотик циклни қайси даврида
кариотип ўрганилади?


3
3


44. РНК сақловчи вируслар қайси жавобда тўғри келтирилган?
45. Гамма нурланиш таъсирида хромосоманинг ўрта қисми йўқолди. Қайси
хромосома мутацияси ҳақида гап бормоқда?


3
3


46. Сил, бўғма, сальмонеллез касалликларини келтириб чиқарувчи бактериялар
шакллари бир хил. Улар қандай номланади?
47. I⁰I⁰rh^-rh^- қон группасига эга аёл, I^AI^BRh+Rh+ қон группасига эга эркакга
турмушга чиққан. Кутилаётган болаларда қайси қон группаси ва қайси резус
омилга учраши мумкин?


3
3


48. Қуйидаги никоҳлардан қайси бирида она ва ҳомила ўртасида резус-конфликт
учраши мумкин?
49. Одамдаги исталган белгиларнинг ривожланиши генлар ўртасидаги мураккаб





муносабат натижасидир. Аниқланганки, бир жуфт аллел генлар капиллярлар
ўтказувчанлигини, бош мия ствол қисми ва мияча ривожланишини хамда
тимусни функцияларидан биттасини назорат қилади. Генларнинг кўп
томонлама бундай таъсири қандай аталади?


3


50. Аёл кўзи гавхар аномалияси сабабли кўрмайди, эркак эса кўз шох пардаси
аномалияси сабабли кўрмайди (белгилар рецессив ва бирикмаган ҳолда
наслланади). Бу оилада иккита фарзанд бор: бирининг кўзи кўради, иккинчи
фарзанд кўзи кўрмайди. Бу оилада учинчи фарзанд кўзи кўрадиган бўлиб
туғилиши эҳтимоли қандай?


3
3


51. Онанинг қон группаси биринчи ва резус манфий, отанинг қон группаси
учинчи ва резус мусбат. Агар ота биринчи белги бўйича гетерозигота бўлса,
бу оилада қандай қон группасига эга болалар туғилиши мумкин?
52. Тиббий-генетик консультацияга эр-хотинлар савол билан мурожаат
қилишди: агар аёл ва эркак соғлом, бироқ аёлнинг отаси гемофилия билан
касал бўлган бўлса, уларнинг оиласида гемофилия билан касалланган
болаларнинг туғилиш эҳтимоли қандай?


3
3
3


53. А ва В генлар тўлиқ бириккан. AB//ab генотипли урғочи дрозофила қандай
кроссовер гаметаларни ҳосил қилади?
54. Одамларда интерфероннинг ҳосил бўлиши аллел бўлмаган генларнинг
қандай таъсирига боғлиқ?
55. Иккита организм чатиштириляпти. Уларнинг биттаси доминант ген бўйича
гетерозигота, иккинчиси рецессив ген бўйича гомозигота. Бу қандай
чатиштириш?


3
3


56. Қора кўзли эркак (доминант гомозигота) ва кўк кўзли аёл никоҳидан
туғиладиган болаларда қайси қонуният юзага чиқади?
57. Одамнинг бўйи аллель бўлмаган генлар орқали назорат қилинади. Бўйи жуда
паст одамларда генлар рецессив гомозигота ҳолатида бўлади, бўйи жуда
баланд одамларда генлар доминант гомозигота ҳолатида бўлади. Бу ҳолат
генларнинг қандай таъсирига мисол бўлади?


3
3


58. Фенилкетонурия аутосом-рецессив типда наслланади. Фенотип жиҳатидан
соғлом бўлган ота - оналар генотипи қандай бўлганида фенилкетонурия
билан касал болалар туғилиши мумкин?
59. Ўроқсимон анемия билан касал болада бир қанча патологик белгилар
кузатилади: камқонлик, талоқнинг катталашиши, тери, юрак, буйрак, мияда
ўзгаришларнинг содир бўлиши. Бундай битта генннинг кўп томонлама
таъсири қандай аталади?


3
3
3


60. Гамма нурланиш таъсирида ДНК занжирининг бир қисми 180° га ўз ўрнини
ўзгартиради. ДНК занжирида қандай мутация рўй берди?


61. 110 та аминокислота қолдиғидан иборат пептид занжир синтези ҳақидаги
информацияни сақловчи ДНК нечта нуклеотиддан иборат узунликка эга?
62. Текширишлар шуни кўрсатдики, бемор гемоглобини кимёвий таркибида 6-
ўриндаги глутамин валин билан алмашган. Ба қайси касаллик учун хос?
63. Битта нуклеотид таркидаги моддаларни аниқланг:


3
3


64. Ҳужайрада оқсил репрессор аниқланди. Шу оқсилнинг аминокислоталар
кетма-кетлигини қайси ген кодлайди?





3


65. Қайси
биокатализаторлари ҳисобланади?
66. Қонда глюкоза миқдорини қайси оқсил бошқаради?
67. Қайси органик бирикма ирсий ахборотни ташувчи ДНК молекуласи билан
полипептид занжир ўртасида воситачи вазифасини бажаради?
68. Одам организми орқали домий равишда модда, энергия ва ахборотлар оқими
ўтади. Генетик информациянинг молекуляр даражада ўқилиши ва
реализацияси биринчи навбатда боғлиқ бўлади:


оқсиллар


кимёвий


реакциянинг


тирик


организмдаги


3
3


3


3
3


69. РНК молекуласининг на ДНК матрицасида ҳосил бўлиши қандай номланади?
70. Қайси текшириш методи ўз вақтида фенилкетонурия ташхисини қўйиш
имкониятини беради?


3
3


71. Она ва ота соғлом. Тиббий –генетик консультацияда амниоцентез усулида
жинсий хроматин ва ҳомиланинг кариотипи аниқланди: n=45, X0. Туғилажак
болага қандай ташхис қўйиш мумкин?
72. Тиббий –генетик консультацияга Х хромосома бўйича моносомияга эга аёл
мурожаат қилди. Унда дальтонизм аниқланди. Аёлнинг кариотипи ва
генотипини топинг.


3
3


73. Қайси генетик метод касал одамга тўлиқ Шерешевский-Тернер синдроми
ташхисини қўйиш имконини беради?
74. Аёлда оғиз ички бўшлиғи шиллиқ қавати ҳужайралари ўрганилганида
жинсий хроматин аниқланмади. Қуйидаги касалликлардан қайси бирини
тахмин қилиш мумкин?


3


75. Генетик шифокор ҳузурига астеник тана тузилишига эга 18 ёш йигит
мурожаат қиллди. Унда елкаси чаноққа нисбатан тор, баданда аёлларникига
ўхшаш ёғ тўпланади, овоз тембри юқори, ақлий жиҳатдан ғайритабиий
ўзгаришлар кузатилади. Йигитга дастлабки ташхис қўйилади: Клайнфелтер
синдроми. Қайси тиббий генетик метод ёрдамида ушбу ташхисни тасдиқлаш
мумкин?


3
3


76. Маълумки, жинсий хроматинни аниқлаш усулини қўллаш орқали Барра
таначаларини миқдорини мазокда санаш мумкин бўлади (оғиз бўшлиғи
шиллиқ қавати эпителийси). Ва одам кариотипини тўғри аниқлаш имкони
бўлади. Агар аёлда иккита Барра таначалари аниқланса, унинг кариотипи
қандай бўлади?
77. 40 ёшли ҳомиладор аёлда амниоцентез ўтказилди. Кариотипни текшириш
давомида қуйидаги натижа олинган: 47, ХY, 21+. Ҳомилада қайси ирсий
патология аниқланди?


3
3


78. Ген фаоллигини бошқарадиган оқсиллар қандай номланади?
79. Педиатр болани кўрикдан ўтказиш вақтида жисмоний ва ақлий жиҳатдан
орқада қолиш белгиларини аниқлади. Сийдикда кетокислоталар миқдори
анча баланд бўлиб, темир хлорид билан рангли реакцияни беради. Моддалар
алмашинувининг қандай бузилиши аниқланди?


3
3


80. Оқсил синтезининг тугаши, стоп кодонлардан бири – UAG, UAA, UGA нинг
рибосомада ўқилиши билан амалга ошади. Бу жараён қандай аталади?
81. Ирсият билан боғлиқ патологияда ташхисни аниқлаштириш мақсадида
дерматоглифик метод қўлланилади. Психик ва ақлий фаолияти бузилган





бемор кафтида кўндаланг чизиқлар аниқланди. Қайси ирсий касаллик ҳақида
гап бормоқда?


3
3


82. Беморни текшириш вақтида, унинг қон ва сийдигида фенилпироузум кислота
аниқланган ва фенилкетонурия ташхиси қўйилган. Бунинг учун генетиканинг
қайси методи қўлланган?
83. Ҳужайранинг ўзига хос функцияси бор бўлиб, бунда ДНК молекуласидаги
кимёвий шикастланишлар ва узилишлар тўғриланади. Ушбу функция қандай
аталади?


3
3


84. Қайси усул ёрдамида одамнинг тўққизинчи хромосомасида интерферон
синтезини бошқарувчи ген жойлашганлиги аниқланган.
85. Диспансер кўригида 7 ёшли болага ташхис қўйилди: дальтонизм. Ота-онаси
соғлом, бироқ она томонидан бувасида дальтонизм бўлган. Ушбу патология
қандай типда наслланади?


3


86. Янги туғилган ўғил болада ихтиоз аниқланди, унинг териси судралиб
юрувчиларникига ўхшайди. Шу бола оиласининг шажараси ўрганилганида,
ушбу белги фақат эркакларда учраши аниқланди. Ушбу ҳолатда қуйида
келтирилган биологик қонуниятлардан қайси бири намоён бўлади?


3
3


87. Тиббиёт амалиётида хромосомаларни ўрганишда


асосан қайси


ҳужайралардан фойдаланилади?


88. Қон гурухларининг наслдан-наслга ўтишини ўрганишда топилган "Бомбей
феномени" деган холат аллел бўлмаган генларнинг қандай ўзаро таъсирига
мисол бўлади?


3
3


89. Оқсил биосинтезида полипептид занжирининг узайиши қандай аталади?
90. Тирикликка хос хусусиятларидан бири – бу репродукция. Тириклик тузилиш
даражасининг қайси бирида шу жараён матрицали синтез асосида амалга
ошади?


3
3


91. тРНК молекуласи иккита фаол марказга эга. Шулардан биттасига
аминокислота молекуласи бирикади ва аминоацил комплексини ҳосил
қилади. Иккинчи фаол марказ учта нуклеотиддан иборат бўлиб, номи:
92. Бактерияларда коньюгация жараёни кузатилади, бунда бактериялар ўртасида
цитоплазматик кўприкча ҳосил бўлади. Шу кўприкча орқали донор
ҳужайрадан реципиент ҳужайрага плазмидалар ўтади. Бу жараённинг
аҳамияти нимада?


3


93. Популяцияларда касаллик тарқалишини ўрганиш натижасида генетик –
шифокорлар шундай хулосага келишди: охирги йилларда фенилкетонурия
билан касалланганлар ва шу ген бўйича гетерозиготалар сони ортган.
Популяциянинг генетик структурасини аниқлаш учун қайси қонундан
фойдаланилган?


3