Energetik sharoitlari


 Neft-gaz konlari bag’ridagi harorat


Download 2.8 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/63
Sana31.01.2024
Hajmi2.8 Kb.
#1819575
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63
Bog'liq
5-bob kitobcha

 
5.3.2. Neft-gaz konlari bag’ridagi harorat 
 
Er ostidagi ma’lum chuqurlikdagi neytral qatlamdan g’tilgach, 
er bag’riga tusha bergach, uning harorati ortib boradi. Qatlam 
ma’lum dastlabki haroratga egadir va uni g’sha joyga mansub 
qonuniyatga asoslanib topish mumkin. 
Qatlamning dastlabki harorati aksariyat uning bag’ridagi 
uglevodorodlarning fazali holatini belgilaydi, qatlam holatidagi 
suyuqlik va gazlarning qovushqoqligi haroratga bog’liqdir. 
Qatlamning termodinamik holati unga er yuzasidan 
yuborilishi mumkin bg’lgan agentlar haroratiga ham bog’liq bg’lib, 


22 
ba’zan uni anchaga g’zgartirishi mumkin. Undan tashqari qatlam 
burg’ulash jarayonida quduq atrofida issiqlik almashinish jarayonlari 
sodir bg’ladi va uning dastlabki holatiga kelishi uchun ancha muddat 
kerak bg’ladi.
Qatlam termodinamik rejimining g’zgarishi uyumni qazib 
chiqarish sharoitlarini g’zgarishiga jiddiy ta’sir etishi mumkin. SHu 
bilan birga ikkilamchi termik anomaliyalarni hosil qilish yg’li bilan 
qatlamning kg’p jabhalarini g’rganish imkoni tug’iladi: qazib chiqarish 
jarayonini kuzatish, quduq va qatlam holatlarini kuzatish shular 
jumlasidandir. SHu nuqtai nazardan qatlamning issiklik rejimini 
g’rganish konni qazib chiqarishga tayyorlashda, uning zahiralarini 
asoslashda va qazib chiqarish jarayonini olib borishda katta ahamiyat 
kasb etadi. 
Qatlamning tabiiy geotermik xususiyatini aniqlash uchun 
uning haroratini iloji boricha kg’proq quduqdarda uyumni ishlatishga 
tushirishdan oldin g’lchovlar qilinishi
lozim. Har bir quduqda qilingach 
g’lchov bir-biridan farq qilinishi va dastlabki kg’rsatkichdan boshqacha 
bg’lishini inobatga olib, bunday ishlarni aksariyat uzoq turib qolgan 
quduqlarda yoki kuzatuvchi suv quduqlarida olib borish kerak. Albatta 
burg’ulash va quduqni tsementlash vaqtida sodir bg’lgan harorat 
g’zgarishlarini inobatga olib, tuzatishlar kiritilishi lozim. 
YUqoridan pastga qarab g’zi aniq yozadigan termometrlarda 
ma’lum oralikda harorat g’lchovlari olib boriladi, undan tashqari 
quduqda simobli termometrlar bilan ham g’lchov olib boriladi. Ba’zi 
quduqlarda mavjud bg’lgan zumflarda uning haroratini g’lchash va 
qatlamning darajasiga keltirish lozim. 
Harorat tadqiqotlariga qarab quduqning termogram-malari 
tuzib chiqiladi. Bunda quduq haroratining yuqoridan pastga qarab 
g’zgarishi ifoda qilinadi. Ularni geoterma deb ataladi va uning 
kg’rsatkichlarini kesmaning litologik xususiyatlari bilan bog’lansa, 
quduqning geologo-geotermik kesmasi hosil bg’ladi. Geoterma 
chizig’ida har xil issiqlik g’tkazishga qodir bg’lgan stratigrafik 
yig’indilarni kg’rsatuvchi belgilar ham qg’yilishi maqsadga muvofikdir. 
SHu 
kg’rsatkichlarga asoslangan 
holda 
geotermik 
gradient 
kg’rsatkichini topishimiz mumkin: 


23 
G= [(t
2
-t
1
)] / (I
2
-I
1
) – 100, 
bu erda: t
1
, t
2
– I
1
va I
2
chuqurlikdagi harorat kg’rsatkichi. 
Lozim bg’lgan hollarda geotermik g’rganishlarning barcha 
usullari bilan olingan natijalar asosida geotermik kesmalar va 
geotermik xaritalar tuzilishi mumkin. Ular umumiy maqsad yg’lida 
qg’shimcha ma’lumotlar beruvchi omil sifatida xizmat qilishi mumkin. 

Download 2.8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling