«energetika» fakulteti «elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari» kafedrasi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
FARGʻONA POLITEXNIKA INSTITUTI


«ENERGETIKA» FAKULTETI


«ELEKTR TEXNIKASI, ELEKTR MEXANIKASI VA ELEKTR TEXNOLOGIYALARI» KAFEDRASI
«Elektrotexnika»
fanidan amaliy mashg‘ulot ishlarini bajarish bo‘yicha
noelektr yo‘nalishlari uchun

USLUBIY KO‘RSATMA

FarPI u s l u b i y

kengashida tasdiqlangan
Bayon № 2022 yil


F ARG‘ONA – 2022
Ushbu uslubiy ko‘rsatma Davlat ta’lim standartlari talablari va “Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari” kafedrasi ishchi o‘quv dasturi asosida tuzilgan bo‘lib, ushbu uslubiy ko‘rsatma noelektrik bakalavr yo‘nalish talabalariga mo‘ljallangan.
Uslubiy ko‘rsatma “Elektr texnikasi, elektr mexanikasi va elektr texnologiyalari” kafedrasining uslubiy seminari yig‘ilishida “____” __________ 20__ yil. kuni muxokama qilinib, “№__” bayonida qayd etildi.
Uslubiy ko‘rsatma energetika fakultetining uslubiy komissiyasi tomonidan ko‘rib chiqilgan va u “__” __________ 20__ yil kunidagi “№__” bayoni bo‘yicha bosmaxonada chop etishga tavsiya etilgan.
Tuzuvchilar: ass. Sh.D. Numonjonov

ass. N.U. Karimov

Taqrizchi: dos. Q.X.Axunov

MUNDARIJA

№ Kirish………………………………………………………………................		4
1	Elektr zanjirlaridagi asosiy shartli belgilar va elektr zanjirlari sxemalarining asosiy turlari.....................................................................................................	5
2	O‘zgarmas tok zanjirida energiyani hisoblash.…………................................	7
3	Tarmoqlanmagan elektr zanjirlarni qurish..………. ………….......................	11
4	Tarmoklangan elektr zanjirlarini qurish.……………… ………....................	15
5	O‘zgarmas tak zanjirlarini tahlil qilish va hisoblash usullari.……………….	18
6	Aktiv induktiv va sig’im elementlar ketma-ket ulangan o‘zgaruvchan tok zanjirlarini xisoblash va vektor diagrammalarini qurish..………………........	21
7	Aktiv induktiv va sig’im elementlar paralel ulangan o‘zgaruvchan tok zanjirlarini xisoblash va vektor diagrammalarini qurish....…………………..	23
8	Iste’molchilari yulduz sxemada ulangan uch fazali tok zanjirini xisoblash….	25
9	Iste’molchilari uchburchak sxemada ulangan uch fazali tok zanjirini hisoblash……………………………………………………………………...	27
	Foydalanilgan adabiyotlar……………………………………………………	32

KIRISH

Elektr energiyasi inson faoliyatining barcha sohalarida qo‘llaniladi. Ishlab chiqarish qurilmalari, asosan elektr dvigatellar bilan harakatlanadi. Elektrik, noelektrik parametrlar, elektr asboblar, qurilmalar yordamida o‘lchanadi va nazorat qilinadi. Elektr energiya shaharlar va qishloqlarni obodonlashtirishda katta rol o‘ynaydi. Inson hayotida elektr energiyasining ulkan ahamiyati uning yutuqlari bilan izohlanadi.

Ushbu “Elektrotexnika” faniga oid masalalar to‘plami uslibiy ko‘rsatmasi oliy texnika o‘quv yurtlarining elektr energetikadan boshqa ixtisosliklari uchun oliy ta’lim standartlari asosida tuzilgan.
Elektrotexnika kursining nazariy qismini masalalar yechish bilan birgalikda o‘rganish talabalar bilim doiralarining kengayishiga, ishlab chiqarishning elektrotexnikaga oid masalalarini hal etish uchun zarur bilimlarni egallashlariga yordam beradi.
Elektrotexnika kursi ayrim ixtisosliklar uchun turli o‘quv soatlariga mo‘ljallanganligi uchun har bir bo‘limda masalalarning murakkabligi hisobga olingan. Qanday murakkablikdagi masalalar yechilishi o‘qituvchining ko‘rsatmasiga binoan tanlanishi mumkin.
Ushbu ko‘rsatma elektrotexnik bo‘lmagan ixtisosliklar uchun yozilgan bo‘lib, bu ko‘rsatmadan texnikum o‘quvchilari ham foydalanishlari mumkin.