Energetika

1 – rasm.

CHBO‘ asboblarini xatoligi

CHBO‘ asboblari xatoliklari turli xil tamoyillarga ko‘ra sinflanadi. Absolyut qiymatdagi va nisbiy qiymatdagi xatoliklar farqli ravishda ajratiladi. Xatolikni kelib chiqish sababiga ko‘ra ular metodik xatolikga va instrumental xatolikga ajratiladi. Xatoliklarga vaqtni ta’sir qilishi ularni statik va dinamik xatolikga bo‘lishni talab qiladi. O‘zgarmas sharoitlardagi ko‘p sonli o‘lchashlarda xatoliklarni qaytariluvchanligiga qarab sistematik va tasodifiy xatoliklarga bo‘linadi. Xatoliklar CHBO‘ asbobidagi xatolik signali darajasiga bog‘liq ravishda pozitiv va multiplikativga ajratiladi.

2 – rasmda CHBO‘ asbobining statik tavsifi keltirilgan. 1 – egri chiziq asbobning xisoblangan (nominal) tavsifini, 2 – egri chiziq esa nominal tavsif 1 – dan farq qiluvchi haqiqiy tavsifni ifodalaydi.

X_chiq

2

∆X_chiq1

X^’_chiq1

X_chiq1

1

∆X_kir1

X^’_kir1 X_kir1 X_kir

2 – rasm.

CHBO‘ asbobi kirishiga X_kir1 signali berilganda 1 – xarakteristika bo‘yicha X_chiq1 chiqish signaliga ega bo‘lish kerak edi, lekin amalda 2 – xarakteristika bo‘yicha X^’_chiq1 chiqish signaliga ega bo‘lamiz.

Bularning farqi quyidagicha:

∆X_kir = X_kir1 – X^’_kir1

Bu kattalik – asbobning kirish kattaligi birligidagi absolyut xatoligiga teng.

CHiqish signalidagi farq quyidagiga teng:

∆X_chiq1 = X^’_chiq1 – X_chiq1

Bu kattalik – asbobning chiqish signali birligidagi absolyut xatoligina teng.

chIZIQLI VA BURCHAKLI KATTALIKLARNI O‘LCHASH

UCHUN MEXANIK ASBOBLAR