Ёпма панеллари ва тўшамаларини лойиҳалаш ва ҳисоблаш. Ёғоч тўшамалар

а- текис юклар схемаси;
б- худди шундай, нуқтага таъсир қилувчи;
в- зўриқишлар схемаси;
1- биринчи йиғма юкламалар;
2- иккинчи йиғма юкламалар;
3- очиқ тўшама токчалари;
4- ишчи тўшама тахталари.
 

Тўшаманинг хусусий оғирлиги - иссиқлик сақлагич, том элементлари қалинликлари ва зичликлари орқали аниқланади, ҳамда бу юкламалар тўшама юзаси бўйича текис тарқалган ҳисобланади.
Қиялиги  бурчак остида бўлган қия том ёпмалардаги тўшамалар юкламаларга ҳисобланади. Қор юкламасининг миқдори, қурилиш жараёнини ҳисобга олган ҳолда аниқланади. Тўпланган алоҳида юкламалар сифатида, монтаж жараёнида тўшама устида одам бўлганлиги учун 1кН кабул қилинади. Ҳисобий юкламаларнинг қийматларини аниқлашда  1,1, иссиқлик сақлагич ва том учун   1,3 ва қор юкламаси учун
бўлган ҳолда 1,6 қабул қилинади.
Кўндаланг кесимни қуйидаги формулалардан фойдаланиб кўндаланг кесим ўлчамларини аниқлаш мумкин:

; ; ;
 

bт - талаб қилинган тахтанинг эни.
.
Тўшамалар биринчи ва иккинчи чегаравий ҳолатлар бўйича ҳисобланади. Ҳисоблашларда асосий йиғинди юклама сифатида доимий ва қор юкламалари ҳисобга олинади.
Биринчи чегаравий ҳолатда қуйидаги формула ёрдамида:
 
,
Иккинчи гуруҳ чегаравий ҳолат бўйича эса қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади:


Ёғоч тўшамаларнинг турлари, юк остида ишлаши ва ҳисоби.
.
Панжарасимон тўшамалар қия томларда қийшиқ эгилиш ҳолатида ишлайди ва улар ҳам қуйидаги формулалар ёрдамида ҳисобланади:
ва
Ҳисоблаш кенглиги сифатида 1 метр ёки битта тахтани кенглиги олинади. Агар тахта қадами 15 см дан катта бўлса ҳар бир тахтага Р1,2 кН юклама, агар қадами 15 см дан кичик бўлса Рcоs2 юклама таъсир қилдирилади.
Икки қатламли тўшамаларни ҳисоблашда эгилишга фақат ишчи тўшама меъёрий юклама бўйича ҳисобланади, чунки қиялик бўйича тарқалган юклама қисмини тўшаманинг ҳимоя тахталари қабул қилади. Ҳисоблаш кенглигини бунда b1 м олинади. Йиғма тўпланган юкламани эса юклама 0,5 метрга тарқалади деб ҳисобланади ва ҳисобий кенглик 0,5 м бўлганлиги учун Р 1,2 кН  0,5  2,4 кН қийматни олинади.
Елимфанерли тўшамалар завод шароитида тайёрланадиган йирик плиталардир (2-расм). Уларнинг узунлиги l3  6 м кенглиги b  1  1,5 м бўлади. Плита ёғоч каркас ва елимланган фанер қопламалардан ташкил топган. елимфанерли тўшамалар тўшама ва сарров вазифаларини бажаради.