Eritmalarni bosimga bog’liqligi

Mol hissaviy konsentratsiya. Eritmaning umumiy mollar sonini qancha qismini erigan modda (yoki erituvchi) tashkil qilishini ko’rsatadi. Agar erigan modda mollar sonini n₂ , erituvchi molar sonini n₁ bilan belgilasak, erigan moddaning mol qismi:

Erituvchining mol qismi;

Bu yerda; N₁ va N₂ erituvchi va erigan moddaning mol hissasi . Moll hissa yig’indisi har vaqt N₁ +N₂ = 1 bo’ladi.
1-masala. Fosfat kislotaning 500 ml 0,2 M eritmasini tayyorlash uchun qancha kislota kerak bo’ladi.
Yechish. Masalaning sharti bo’yicha V= 500 ml, C_M = 0,2 M, m₁ = =? Bu qiymatlarni quyidagi formulaga qo’ysak:
bundan
Elektrolitmas moddalarning suyultirilgan eritmalari. Eritmaning xossasi doimo uning har bir komponenti (tarkibiy qismi) xossasidan farq qiladi. Xossalarning o’zgarishi, bir tomondan komponent orasidagi o’zaro ta’sirga, ikkinchi tomondan bir moddadan ikkinchi modda tarqalganda har qaysi moddaning molekulyar konsentratsiyasi kamayishi bilan bog’liq. Eritma konsentratsiyasi oshgan sari bu omillarning ta’siri kuchayib boradi. Ularni miqdoran hisobga olish murakkab. Shuning uchun eritmalar xossalarini miqdoran tavsiflash uchun ideal eritma modelidan foydalaniladi. Ideal eritma deb molekulalararo o’zaro ta’sir kuchlari bir xil bo’lgan va komponentlar orasida kimyoviy ta’sir bo’lmagan eritmalarga aytiladi. Ideal eritmaning issiqlik effekti nolga teng deb qaraladi. Ya’ni eritma hosil bo’lganda issiqlik yutilmaydi va ajralib chiqmaydi. Ideal eritmada har qaysi komponent o’zini boshqa komponentlarga bog’liq bo’lmagan holda tutadi va ayni temperaturada eritmaning xossasi faqat erigan modda konsentratsiyasi bilan aniqlanadi. Real eritmalardan elektrolitmas moddalarning juda suyultirilgan eritmalari xossalari jihatdan ideal eritmalarga yaqinlashishi mumkin. Chunki suyultirilgan eritmalarda erigan modda molekulalari orasidagi masofa katta bo’lgani uchun ular bir-biri bilan amalda o’zaro ta’sirlashmaydi.
Eritmalarning xossalariga eritmalarda sodir bo’ladigan diffuziya va osmos hodisalari, eritmalarning bug’ bosimi muzlash va qaynash temperaturasi va hokazolar kiradi.