Эркин иқтисодий ҳудудлар

4.4-rasm. EIHlarda qo„llaniladigan imtiyoz turlari 
1. Bojxona (tashqi savdo) imtiyozlari bo„lib EIH maydonida mahsus bojxona 
tartibini (eksport import bojini kamaytirish yoki yo„q qilish) joriy etish va tashqi 
savdo operatsiyalarini soddalashtirilgan tartibini qo„llash.
2. Soliq imtiyozlari tadbirkorlarning belgilangan yunalishdagi faoliyati va aniq 
belgilangan ishlab chiqarish turlari bilan bog„liq soliq rag„batlantiruvi normalarini o„z 
ichiga oladi. Bu imtiyozlar soliq ta‟tillarini (besh yildan yigirma yilgacha), QQS 
solig„ini to„lashdan ozod etish, mahalliy soliqlardan ozod etish, foyda, ko„chmas 
mulk, mulk soliqlari, chet ellik xodimlarning daromadlaridan olinadigan soliqlar, 
foydani chet elga o„tkazishga to„lanadigan soliqlardan to„la yoki qisman ozod 
etilishini o„z ichiga oladi. Ayrim hollarda chet ellik investorlar uchun boshqa 
imtiyozlar ham ko„zda tutiladi, masalan investitsion ssudalar va investitsion 
dotatsiyalar. Investitsion ssudalar asosiy fondlarga nisbatan daromad solig„idan 
qo„shimcha chegirmalar ( 10-50%)dan iborat bo„lib, imtiyozli davr tugagandan keyin 
tadbiq qilinadi. Investitsion dotatsiya – yangi investorlarga qaytarib olmaslik sharti 
bilan beriladigan pul subsidiyalaridir. Bu subsidiyalar kapital qo„yilmalar hajmiga 
bog„liq bo„lib, odatda moliyaviy imkoniyatlari chegaralangan va past rentabelli 
korxonalarga beriladi.
3. Moliyaviy imtiyozlar o„z ichiga turli shakldagi subsidiyalarni oladi. Masalan, 
kamunal xizmatlarga pastrok tariflar, yer uchastkalari va ishlab chiqarish 
quvvatlaridan foydalanishda ijara haqidan chegirma, imtiyozli kreditlar va hokazo. 
Bundan 
tashqari 
ko„pgina 
EIHlar 
muvaffaqiyatli 
faoliyat 
ko„rsatayotgan 
mamlakatlarda faqatgina erning imtiyozli ijarasi emas balki chet elliklarga erkin 
sotilishi ham qo„llaniladi. Chet elliklar tomonidan bu qabul qiluvchi tomonning jiddiy 
kizikishining na‟munasi sifatida qabul qilinadi. Bu chet el investorlari uchun muhim 
imtiyoz sifatida karaladi.