“Ёш даврлар физиологияси ва гигиенаси”
Download 0.76 Mb. Pdf ko'rish
|
Yosh davrlar fiziologiyasi va sport
|
Таянч-харакат аппаратининг гишенаси.
Таълим-тарбиянинг, мехнат таълимининг самарали бўлишида синф хоналари, лабараториянинг жихозланиши мухрм ахамиятга эга. Мактаб мебеллари болаларнинг бўйи, ёши, тана пропорцияси, физиологик хусусиятларига мос бўлиши керак. Синф хонасининг асосий жихози партадир. Парта бир ёки икки ўринли бўлиб, хар бирининг суянчиғи, ўтирғичи ва ёзув столи каби қисмлари бўлади. Суянчиқ бола умуртқа поғонасининг бел эгрилигига мос келиши керак. Суянчиқ оралиги горизонтал буйича курси суянчиғигача бўлаган масофа ўкувчи гавдасининг диаметридан 3-5 см. масофа қолиши керак. Масофа мусбат, манфий ва ноль бўлиши мумкин. Суянчиқ оралиги ошиб кетса, ўқувчи букилиб ўтиради, камайиб кетса, сиқилиб қолади. Партанинг олдинги чети ўтирғичдан 3-5 см. ўтиши мақсадга мувофиқдир. Партанинг ёзув столи 15-20° қияроқ қилиб тайёрланади. Бу кўришни енгиллаштиради. Ўқувчиларни партага ўтказишда бўйини парта рақамига мослаш зарур. Буйи энг паст бола ИОсм., вовчаси 179-180см. бўлади. Барча ўқувчилар 7 та бўй гурухига бўлинади. Парта рақамлари хам 6 дан 12 гача А-Ф.Листов болани бўйига қараб парта номерини аниқлаш учун қуйидаги формулани тавсия қилади, яъни бола бўйининг олдинги рақами унлигидан 5ни 57 айрилса, шу бола ўтирадиган партанинг номери келиб чиқади. Масалан, боланинг бўйи 148 см., 14 дан 5 ни айириб ташлаймиз, унда 9 қолади. Демак, 148 см. бўйли бола 9 номерли партада ўтириши керак. Хозирги вақтда кўп мактабларда янги номерли парталар қўлланилади. Булар А,Б,В,Г,Д деб белгиланади. кСар бир партанинг суянчиғида шу партада ўтириши мумкин бўлган боланинг бўйи, парта номери ёки рангли шартли белги қўйилган бўлади. Жумладан, А рақамли парта рангли белгиси сариқ, Б~ қизил, В-кўк, Г- яшил ва Д-оқ ранг бўлади. Синф парталари, стол, стулларни аксланиш коэффиценти 35% дан 50% гача бўлган рангларда бўяш тавсия э-4-илади. Парха, стол, стуллар оч кул ранг, оч яшил ёки бошқа очроқ рангга бўяш тавсия этилади. Синф парталари 3 катор қилиб, пастлари олдинга, баландлари орқага қўйилади. Парта қаторлари орасидаги масофа 70-75 см., ички девор билан парта қатори орасидаги масофа 60см., охирги парта билан девор орасидаги масофа 50см., охирги парта билан доска орасидаги масофа 7-8 м. қилиб жойлаштирилади. Ўқувчиларни партага ўтказишда бўйидан ташқари соғлиғи, кўриш, ва эшитиш органларининг ҳ,усусиятлари хам эътиборга олинади. Яқиндан кўрадиган бола, гарчи бўйи баланд бўлса хам олдинги партага ўтказилиши керак. Синф доскасининг юзаси силлиқ, ялтирамайдиган бўлиши керак. Унинг ўлчами синф сатхига боғлиқ бўлиб, узунлиги 175 см. дан 300-350см.гача, эни 110-120см. бўлиши керак. Бошланғич синфларда синф доскаси пол сатхидан 85 ем., юқори синфларда 90см. баланд ўрнатилади. Доска жигар ранг, тўқ яшил рангга бўялади. Доскада бор, латта қўйиш учун тарновча бўлиши керак. Доска яхпга ёритилиши учун тепасига люминесцентлампа ўрнатилади. Ўқувчининг иш столи ва стули биринчи парта ёки ўртадаги парта олдига қўйилади. Синф жихозларша қуйаладиган гигиепик талаблар. Таълим-тарбиянинг, мехнат таълимининг самарали бўлишида синф хоналари, лабараториянинг жихозланиши мухрм ахамиятга эга. Мактаб мебеллари болаларнинг бўйи, ёши, тана пропорцияси, физиологик хусусиятларига мос бўлиши керак. Синф хонасининг асосий жихози партадир. Парта бир ёки икки ўринли бўлиб, хар бирининг суянчиғи, ўтирғичи ва ёзув столи каби қисмлари бўлади. Суянчиқ бола умуртқа поғонасининг бел эгрилигига мос келиши керак. Суянчиқ оралиги горизонтал буйича курси суянчиғигача бўлаган масофа ўкувчи гавдасининг диаметридан 3-5 см. масофа қолиши керак. Масофа мусбат, манфий ва ноль бўлиши мумкин. Суянчиқ оралиги ошиб кетса, ўқувчи букилиб ўтиради, камайиб кетса, сиқилиб қолади. Партанинг олдинги чети ўтирғичдан 3-5 см. ўтиши мақсадга мувофиқдир. Партанинг ёзув столи 15-20° қияроқ қилиб тайёрланади. Бу кўришни енгиллаштиради. Ўқувчиларни партага ўтказишда бўйини парта рақамига мослаш зарур. Буйи энг паст бола ИОсм., вовчаси 179-180см. бўлади. Барча ўқувчилар 7 та бўй гурухига бўлинади. Парта рақамлари хам 6 дан 12 гача А-Ф.Листов болани бўйига қараб парта номерини аниқлаш учун қуйидаги формулани 58 тавсия қилади, яъни бола бўйининг олдинги рақами унлигидан 5ни айрилса, шу бола ўтирадиган партанинг номери келиб чиқади. Масалан, боланинг бўйи 148 см., 14 дан 5 ни айириб ташлаймиз, унда 9 қолади. Демак, 148 см. бўйли бола 9 номерли партада ўтириши керак. Хозирги вақтда кўп мактабларда янги номерли парталар қўлланилади. Булар А,Б,В,Г,Д деб белгиланади. кСар бир партанинг суянчиғида шу партада ўтириши мумкин бўлган боланинг бўйи, парта номери ёки рангли шартли белги қўйилган бўлади. Жумладан, А рақамли парта рангли белгиси сариқ, Б~ қизил, В-кўк, Г- яшил ва Д-оқ ранг бўлади. Синф парталари, стол, стулларни аксланиш коэффиценти 35% дан 50% гача бўлган рангларда бўяш тавсия э-4-илади. Парха, стол, стуллар оч кул ранг, оч яшил ёки бошқа очроқ рангга бўяш тавсия этилади. Синф парталари 3 катор қилиб, пастлари олдинга, баландлари орқага қўйилади. Парта қаторлари орасидаги масофа 70-75 см., ички девор билан парта қатори орасидаги масофа 60см., охирги парта билан девор орасидаги масофа 50см., охирги парта билан доска орасидаги масофа 7-8 м. қилиб жойлаштирилади. Ўқувчиларни партага ўтказишда бўйидан ташқари соғлиғи, кўриш, ва эшитиш органларининг ҳ,усусиятлари хам эътиборга олинади. Яқиндан кўрадиган бола, гарчи бўйи баланд бўлса хам олдинги партага ўтказилиши керак. Синф доскасининг юзаси силлиқ, ялтирамайдиган бўлиши керак. Унинг ўлчами синф сатхига боғлиқ бўлиб, узунлиги 175 см. дан 300-350см.гача, эни 110-120см. бўлиши керак. Бошланғич синфларда синф доскаси пол сатхидан 85 ем., юқори синфларда 90см. баланд ўрнатилади. Доска жигар ранг, тўқ яшил рангга бўялади. Доскада бор, латта қўйиш учун тарновча бўлиши керак. Доска яхпга ёритилиши учун тепасига люминесцентлампа ўрнатилади. Ўқувчининг иш столи ва стули биринчи парта ёки ўртадаги парта олдига қўйилади. Download 0.76 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|