Excel dasturida ma’lumonlarni kiritish va taxrirlash. Masalani qo’yilishi

Topshiriq:
E’tibor bersangiz ekranning pastki qismida o‘tkazgich gorizontal yo‘lakcha ikki qismdan iborat. O‘ng qism jadval bo‘yicha o‘nga va chapga siljish uchun, chap tomoni esa varaq yorliqlari joylashgan bo‘lib, ular yordamida bir varaqdan ikkinchisiga o‘tiladi.
Ish kitobi odatda 3 varaqdan iborat bo‘lib ochiladi, nomlari - List1, List2, List3. Ushbu yorliqlarni chertish bilan bir varaqdan ikkinchisiga o‘tish mumkin.
Joriy varaqning yorlig‘i rangliroq bo‘ladi va yozuv qalinroq bo‘ladi.
Biror varaqqa o‘tish uchun sichqoncha bilan uning yorlig‘ini chertish kifoya.
Mashqni bajarish uchun bizga 4 ta varaq kerak bo‘ladi:

• 
  1-ga oylik xaqida ma’lumot kiritamiz,
  
• 
  2-ga - diagramma,
  
• 
  3-ga— ish xaqi tarqatish qaydnomasi,
  
• 
  4-ga — bolalar uchun beriladigan kompensatsiya qaydnomasi.
  

Yangi varaq qo‘shish uchun Vstavka – List buyrug‘ini bajaring. Agar sizning ish kitobingizda 4 varaqdan ko‘p bo‘lsa, unda quyidagini bajaring:

• 
  Oshiqcha varaqlarni ajrating. Buning uchun 5-varaq yorlig‘iga sichqoncha bilan cherting, keyin (Shift) tugmachasini qo‘yib yubormasdan oxirgi varaq yorlig‘iga o‘ting, sichqoncha bilan cherting. Varaqlar yorlig‘i boshqacha ranga o‘tadi.
  
• 
  Kontekstli menyudan yoki ПравкаУдалить лист buyrug‘i bilan varaqlarni o‘chiring.
  

Jadval tuzish
Quyidagi operatsiyalarni qo‘llab mustaqil ravishda jadval tuzishga tayyorlang:

• 
  Excel ni ishga tushiring;
  
• 
  Sarlovha satrini formatlang. Sarlovha jadvalning ikki qatoriga joylashgan, qalin shriftda , "Soliq" — markaz bo‘yicha ajratilgan;
  
• 
  Ustun kengliklarini o‘zgartirish (kiritilayotgan ma’lumotga qarab);
  
• 
  Jadvalni bezash. Bu holda ramkaning bir qismi olinganda murakkab bezash foydalanilgan. Tavsiya etilgan namunaga asosan xar xil bloklarga ajratgan holda kataklarning aniq joylashishini aniqlash va mos holda bezash;
  
• 
  Summa joylashgan kataklarda pul formatini berish. Bu ishni jadvalga ma’lumot kiritishdan oldin ham bajarish mumkin (kerakli kataklarni ajratib, ular uchun pul formatini o‘rnatish);
  
• 
  Ustun kataklariga ketma-ket 1,2,,... sonlar ketma-ketligini kiritish;
  
• 
  Ustunning yuqorgi katagiga formula kiritish: Soliq va Qo’lga beriladi ustunlariga;
  
• 
  Formulani pastga ustun bo‘yicha qo‘llash, ba’zi hollarda o‘nga qator bo‘yicha qo‘llash;
  
• 
  Jadvalni matnli va fiksirlangan sonlar bilan to‘ldirish ("FISH" ustuni, "Oylik", "Bolalar soni" ustunlari);
  
• 
  Qatorlarni saralash (avvalo familiyalar bo‘yicha alfavit bo‘yicha saralash, keyin summa bo‘yicha saralash).
  

№	Familiya, ism, sharifi	Oylik	Soliq			Qo‘lga berildi	Bola soni
			kasaba	nafaqa	daromad
1
2
3
4
5
6
7
8

Formulalar qo‘llashda albatta ba’zi qo‘shimcha ma’lumotlar kerak. Kasaba solig‘i 2,5% va nafaqa solig‘i 1% va daromad solig‘i 13% deb olamiz. Formulalar quyidagicha bo‘ladi:

Nafaqa uchun: =$СЗ*1 % yoki =$СЗ*0,01 yoki =$СЗ*1/100. D3 katagiga formula kiritgandan keyin uni marker yordamida pastga qo‘llaymiz. Kasaba uchun: =$СЗ*2,5 % yoki =$СЗ*0,025 yoki =$СЗ*2,5/100. E3 katagiga formula kiritgandan keyin uni marker yordamida pastga qo‘llaymiz. Daromad solig‘i uchun: =$СЗ*13 % yoki =$СЗ*0,13 yoki =$СЗ*13/100. F3 katagiga formula kiritgandan keyin uni marker yordamida pastga qo‘llaymiz.
Qo‘lga berilganni hisoblash uchun ushbu ko‘rinishdagi formulani qo‘llashimiz mumkin:=СЗ-D3-E3-F3. G3 katagiga formula kiritgandan keyin uni marker yordamida pastga qo‘llaymiz.
Hamma formulalarni kiritgandan keyin "Familiya, ism, sharifi", "Oylik", va "Bola soni" grafalari to‘ldiriladi. Katakka ma’lumotlar kiritilgandanoq natijalar hisoblanadi.
Hamma ma’lumotlar kiritilgandan keyin ularni saralang (saralashdan oldin familiyadan boshlab bola sonigacha qatorlarni ajratishni unitmang).
Oxirida quyidagi ko‘rinishdagi jadval olinadi:

№	Familiya, ism sharifi	Oylik	Soliq			Qulga beriladi	Bola soni
			Kasaba	Nafaqa	daromad
	Qosimova SH	230000	2300	5750	29900	192050	1
	Idrisova SH	450000 000	4500	11250	58500	375750	2
	Nasriddinov SH	430 000	4300	10750	55900	359050	0
	Maxmudova N	378000	3780	9450	49140	315630	0
	Amonova A.	230000	2300	5750	29900	192050	1
	Xasanova N	560 000	5600	14000	72800	467600	3
	Qodirov SH	348 000	3480	8700	45240	290580	1
	Sindorov K	450000	4500	11250	58500	375750	1
	Suvonov V	349 000	3490	8725	45370	291415	0
	Xuramov U.	430 000	4300	10750	55900	359050	0
	SHodievN	673 000	6730	16825	87490	561955	2

Varaqlar nomini o‘zgartiramiz. Buning uchun ФорматЛистПереименовать... buyrug‘ini bajaring Imya lista maydoniga varaqning yangi nomini, masalan “Qaydnoma” deb yozing.

Xar bir xodimning oyligini ko‘rsatuvchi diogramma chizing. Buning uchun avvalo ikkita ustunni “FISH” va “Qo‘lga beriladi” ustunlarini ajratib olish kerak. Odatdagi usul bilan ajratib bo‘lmaydi, chunki ustunlar xar joyda joylashgan. Ammo Excel da bu muammo emas.. Agar Ctrl tugmachasini bosib tursak, u holda ikkala ustunni bir vaqtda ajratish mumkin.

• 
  FISH va Qo‘lga beriladi” ustunlarga tegishli ma’lumotlar kiritilgandan keyin ularni ajratamiz.
  
• 
  Master diagramm quyidagi usullardan biri orqali ishga tushiramiz: yoki anjomlar panelidan Master diagramm tugmachasini tanlab, yoki ВставкаДиаграмма Menyusidan.
  
• 
  Мастер диаграмм da qadamba-qadam yurib, tip diagrammы — объектная круговая, 7-tipcha . Taxminiy diogramma ko‘rinishi quyidagicha.
  

• 
  Ushbu varaq nomini “Diаgramma” deb o‘zgartiring.
  
• 
  Oylik jadvali va diogramma o‘rtasidagi bog‘lanishni ko‘rish uchun Oylik varagiga o‘tamiz va o‘rtadan yangi qator qo‘shamiz (Jadval qatorini belgilang va ВставкаСтроки buyrug‘ini bajaring). Formulani yangi qatorga ham tadbiq eting va yangi xodimning ma’lumotlarini kiriting. Keyin “Diogramma” varag‘iga o‘ting, va ko‘zating qanday o‘zgargan, tezda o‘zgarish diogrammada qayd etilgan.
  

• 
  Listga ya’ni 3 varag‘iga o‘ting. Uning nomini “Bolalar” ga o‘zgartiring.
  

• 
  Qaydnoma tuzishimiz uchun 3 ta ustun bo‘ladi: "FISH", "Summa" va "Imzo". Jadval sarlovhasini tayyorlang.
  
• 
  “Oylik” varag‘idagi xodimlar ro‘yxatini "FISH" grafasiga kiriting. Bir varaqdan ikkinchisiga nusxa ko‘chirish mumkin, lekin varaqlar o‘rtasida aloqa o‘rnatish ham mumkin . Buning uchun “Bolalar” varag‘iga ma’lumotlar “Oylik” varag‘idan olinadigan qilib formula o‘rnatamiz.
  
• 
  “Bolalar” varag‘ida A2 katakni ajrating va formula kiriting:=Oylik!VZ, varaq nomi undov belgisi bilan yoziladi, VZ – “Oylik” varag‘ida 1-xodim familiyasi turgan katak adresi. Bunda formulani klaviaturadan ham tersa buladi, yoki “=» ishorasini kiritgandan keyin “Oylik” varag‘iga o‘tib 1-familif turgan katakni ajratib Enter tugmachasini bossa ham bo‘ladi. (“Bolalar” varag‘iga o‘tmasdan).
  
• 
  “Bolalar” varag‘iga o‘ting, formulaning to‘g‘riligini tekshiring va ustun bo‘ylab pastga qo‘llang. Endi xodimlar familiyasi ro‘yxati “Bolalar” varag‘ida ham bor. Agar oylik jadvaliga yangi ma’lumotlar qo‘shsak yoki o‘zgartirsak “Bolalar” varag‘ida ham o‘zgaradi.
  
• 
  "Summa" grafasida xuddi shunday qilib =Oylik!NZ*53130 formulani ham kiritish mumkin. Pastka qarab formulani qo‘llang va pul formatiga o‘tkazing.
  
• 
  Jadvalni xoshiyalang.
  
• 
  Ro‘yxatda faqat bolali xodimlar familiyasini qoldirish uchun bolalar borligi bo‘yicha filter o‘rnating ((ДанныефильтрАвтофильтр, ochilgan "Summa" ro‘yxatidan " Настройка..." ni tanlang va >0 mezonini o‘rnating). Jadvalning ko‘rinishi quyidagicha bo‘ladi:
  

FIO	Summa	Imzo
Qosimova SH	53 130
Idrisova SH	106260
Amonova A.	53130
Xasanova N	159390
Qodirov SH	53 130
Sindorov K	53 130
SHodievN	106260

• 
  Jadval tepasiga sarlovha qo‘ying (buning uchun qo‘shimcha qator qo‘shish talab etilishi mumkin).