Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

раккаб ишларда, қийинчилик билан аниқланадиган 
ва тез ўзгарадиган тузилмаларда, чуқур билимга эга- 
лик ва етарли маълумотга эга бўлган, билимдонликка 
асосланган ҳокимликда, қуйи мансабдорларнинг 
юқори мансабдорларга босқичма-босқич бўйсуниши 
шарт бўлмаган вазиятда қўлланишлари мумкин.
156
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Эдхократия - бу ҳам бошқариш усули, ташкилий 
дизайн (эстетик раем). Бунда энг муҳим бштимдон- 
лик ва у ўта юқори баҳоланади. Бошқаришда қўйшт- 
ган мақсадга қараб кучли назорат қилинади. Мақсад- 
ларга эришиш воситалари ижрочилар томонидан тан- 
ланади. Ҳар бир киши ўз ҳаракатига ўзи жавоб беради, 
кимда ким муваффақиятга эришса, у рағбатланти- 
рилади. Эдхократик ташкилотларда индивид ташқа- 
ридан кучли таъсир остида бўлади, гурухдар иши 
билан ва улар билан ишдаги ҳамкорлиги туфайли 
ташқи таъсир бир оз камайиши мумкин. Таваккал- 
лик, рағбатлантириш каби қатнашувчилар орасида 
бўлинади.
Юқорида матрицали ёки матрицали департамен- 
тизация андозасида тузилган ташкилотлар асосан 
неъматларни ва натижаларни ҳисобга олган. Одатда 
матрицали ташкилот чизиқли-функционал ва диви- 
зионал ташкилотлар комбинациясидир. Аммо бундай 
ёндашишда муҳим ўзгарувчилар, масалан, ҳудуд, бо­
зор ва истеъмолчи билан ташкилотдаги ишлар бирла- 
шади. Оқибатда, кўп ўлчамли ташкилотлар пайдо бўла- 
ди.
Кўпўлчамли ташкилотнинг асоси мухтор ишчи гу- 
руҳдир, бир вақтда учта вазифани бажаради:
— ишлаб чиқариш фаолиятини зарур неъматлар 
билан таьминлаш;
— муайян истеъмолчи, бозор ёки худуд учун маҳ- 
сулот ишлаб чиқаради ёки хизмат кўрсатади;
— аниқ истеъмолчига хизмат кўрсатиш, аниқ бо- 
зорда ривожланиш ёки кириб бориш, муайян ҳудуд 
доирасида операциялар ўтказиш.
Бажарадиган масалалари бўйича муҳтор гурухдар 
одатда фойда маркази мақомини оладилар, баъзи 
ҳолатларда ўзига мустақил компания бўлиши мум­
кин. Аммо 
и к к и
ҳолатда ҳам улар у ёки бу йўл билан 
корпоратив солиққа тортиладилар.
Кўпўлчамли таш килотда бўлинмалар бюджети 
бўлинманинг ўзи ишлаб чиқади, ташкилот раҳбария- 
ти уларга фақат сармоя киритади ва қарзга пул бе­
ради.
157
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Кўпўлчамли ташкилотнинг кўпгина афзалликла- 
рига қарамай улар фаолиятини қониқтирувчи тузил­
ма тузиш қийин. Кўпгина мутахассисларнинг ф икри­
ча, улар ишига тааллуқли муаммоларни ечишда таш­
килот аъзоларининг ўзига қатнашиш ҳуқуқи берилса 
ушбу муаммо ҳал қилинади. «Бошқаришда ходимлар- 
нинг қатнашиши» муҳим бўлиб, ундан келиб чиқиб