Falsafa 3-joriy nazorat topshirig’i ahmadjonov elbek 651– 22 gr 11-мавзу. Мулоҳаза. Хулоса чиқариш режа

Фарбу Шарқ минтақалари одобида яна бир катта фарқи борки, бу ҳозирги пайтда ғарбда хуқуқнинг ахлоқдан, шарқда ахлоқнинг қанча утуворлши масаласи ғарб ёшлари, балоғатга этгач, ота онага тенг ҳуқуқли фуқаролар сифатида муносабат қолади, ўзининг қарши фикрини тўппа-тўғри, ота ё онасининг юзига тик қараб, баён қилади ва буни инсон хуқуқларидан, деб билади. шарқ; ёшлари масалан, япон ёки ўзбек ота-онага тик гапиришини тўғпидан-тўғпи қарши чиқишни анъанавий ахлоқий қоидаларнинг оёқ ости қилинишии деб тушунади, падари ё волидасига кўзини эрга тикиб, мулойим, уз фикрини товут кўтармай айтишни, баъзан эса cукут сақлашини афзал деб билади, уларга бўйсунишни бурч сифатида олиб қарайди афсуски, баъзи ғарб мамлакатларида кекса авлодни ёшлар ҳукуқиқий ҳаётига, эркинлигига ғов деб билиши ҳоллари мавжуд. Тўғпи, шарқона этиқот, одобий қонун-қоидаларнинг анъанавийлик билан боғлиқ баъзи замонавий нуқтаи назардан нуқисли томонлари бор. Лекин, шунга қарамай, уларда инсонийлик ва меҳр-оқибат туйғулари ҳали хам мустаҳкам илдизига эга. Фарбда эса ҳозирги пайтда бундай фазилатларни учратиш тобора ғайри табиий ҳолатга ўхшаб қолаётир. Шу боис ҳозирги пайтда ғарбнинг хуқукийлик тамойилини шаркнинг ахлоқийлик тамойили билан уйғунлаштириш замонавий жамият тараққиётида муҳим рол ўйнайди

ГЕДОНИЗМ – (юнон. ҳедоне – ҳузур–ҳаловат, роҳатланиш) этика назариясидаги ахлоқий талабларни асослаш тамойили бўлиб, унга кўра ҳузур-ҳаловат келтирувчи ва азоб уқубатдан қутқазувчи нарса яхшилик деб, азоб–уқубат келтирувчи нарса эса ёмонлик деб таъриф қилинади. Назарий Г. этикадаги натурализмнинг бир кўринишидир. Инсонга табиат томонидан жо қилинган ва унинг бутун иш амалини белгилайдиган, бош ҳаракатлантирувчи ибтидо – ҳузур-ҳаловатдан иборат деган тасаввур Г.нинг асосини ташкил этади. Ҳузур–ҳаловатга эришиш мақсади бирдан–бир иштиёқ ва шу билан бирга ахлоқий талаб, деб эълон қилинади.

Г. ахлоқ–одоб тамойили сифатида кишиларга дунёнинг шод хуррамликларига, ўзлари ва бошқалар учун юксак роҳат–фароғат олишга интилишни буюради. Гедонизм қадим замондаёқ пайдо бўлган. Грецияда Аристипп этикасининг мухлислари бўлган ва ҳузур– ҳаловатни олий саодат деб ҳисоблаган кишилар гедониклар деб аталган. Г. Эпикур назариясида энг ривожланган нуқтасига эришган. Г. ғоялари Милл ва Бетнам утилитаризмида марказий ўринни эгаллаган. Ҳозирги замон назарияларида Гедонизм одатда фақат услубий тамойил – яхшиликни таърифлаш усули сифатида мавжуддир.