Tafakkur va til Belgilarning asosiy xususiyatlari - Belgi – bilish jarayonida ma’lum bir predmetning vakili vazifasini bajaruvchi moddiy ob’ektdir;
- Belgining tiplari – indekslar, obrazlar, simvollar;
- Belgilar o’z ma’no va mazmuniga ega;
- Semiotika – belgilarni o’rganuvchi fan.
Semiotikaning bo’limlari - Sintaksis – belgilarning o’zaro munosabatini, y’ani gap tuzilishi qoidalarini o’rganadi;
- Semantika – belgi bilan u ifoda qilayotgan predmet o’rtasidagi munosabatni hamda belgilar mazmunini o’rganadi;
- Pragmatika – kishilarning belgilarga munosabati hamda belgilar vositasidagi kishilar o’rtasidagi munosabatni o’rganadi.
Formal mantiqning asosiy qonunlari (printsiplari). - Formal mantiq fikrlar o’rtasidagi aloqani o’rganadi. Bu aloqa va bog’lanishlar biz ularni bilishimiz yoki bilmasligimizdan qat'iy nazar mavjud bo’ladi. Chunki bizning tafakkurimiz borliqning in'ikosidir. Borliqdagi barcha narsa va hodisalar bir-biri bilan bеvosita va bilvosita aloqada bo’ladi. Mana shu aloqadorlik bizning tafakkurimizda in'ikos etadi. Formal mantiq qonunlari tafakkurga xos bo’lib fikrning to’g’ri tuzilishini, uning aniq, izchil, ziddiyatsiz va еtarli asosga ega bo’lishini ta'minlaydi.Formal mantiq qonunlari ob'еktiv xaraktеrga ega. Bu qonunlarga rioya qilish to’g’ri fikrlashni ta'minlaydi.
Ayniyat qonuni - Ayniyat qonuniga ko’ra har qanday fikr mulohaza jarayonida o’ziga aynan (a-a dir yoki aqa) va aniq, qat'iy mazmunga ega bo’lishi lozim. Bu tafakkurga xos xususiyatdir. Ayniyat qonuniga asosan turli mazmunga ega fikrlar aynan bo’lmaydi yoki aynan fikrlar aynansiz bo’lmaydi. Bu qoidani buzish bir fikrni tilda turli xil ifodalashga olib kеladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
