Falsafada gneosologiya

Falsafada gneosologiya

NAROV MUHAMMADRIZO

Gnoseologiya – bilish nazariyasi to’’’g’risidagi ta’`limot

• Gnoseologiya – bilish nazariyasi to’’’g’risidagi ta’`limot
• Inson o’’zining bevosita borligini, mavjudligini uni qurshab turgan dunyo bilan doimiy aloqada amalga oshiradi. Dunyoda yashash va optimalmoslashish uchun inson, uning aql-idroki va hislaritashqariga, ya’ni dunyoni bilishga qaratilgan. M.Xaydeggerning so’zlari bilan aytganda «bilish tadqiqot sifatida mavjud narsani hisobotga jalb etadi». Bilish faoliyatiga inson hayoti va faoliyatining zarur elementi deb qaramoq zarur. Bilishning maqsadi va vazifasi turli hodisalarni o’’rganish yo’li bilan ularning chuqur, turg’un, belgilovchi tomonlari va qirralarini, ularning mohiyatini ochib, xaqiqatni anglab olishdan iborat. Antik falsafada yoqsofistlar va Sokrat dunyo qarashining asosiy masalasini insonning tabiatga, subyektning obyektga, tafakkurning borliqqa munosabati masalasi sifatida ilk bor ta’riflab bergan edilar.

Yangiz amonda F.Bekonva R.Dekart bilish to’’g’’risidagi ta’`limotni boyitib, uni subyektning obyektga munosabati deb ta’rifladilar. Dekartning so’’zlariga ko’’ra, subyekt – bubilish harakatining sohibi bo’lgan shaxsdir, fikrlovchi «Men» dir. Obyekt – busubyektning bilish faoliyati yo’’naltirilgan narsadir, ya`’ni bizni qurshab turgan butun olamdir. Bilish obyekti bilish vaziyatida bevosita berilgan emas, u ijtimoiy amaliyotning rivojlanish darajasi bilan belgilanadi, determinasiyalanadi. Bilish subyekti ham o’’zining bilish faoliyati keng amalga oshiriladigan konkret ijtimoiy-tarixiy vaziyat orqali belgilanadi.

• Yangiz amonda F.Bekonva R.Dekart bilish to’’g’’risidagi ta’`limotni boyitib, uni subyektning obyektga munosabati deb ta’rifladilar. Dekartning so’’zlariga ko’’ra, subyekt – bubilish harakatining sohibi bo’lgan shaxsdir, fikrlovchi «Men» dir. Obyekt – busubyektning bilish faoliyati yo’’naltirilgan narsadir, ya`’ni bizni qurshab turgan butun olamdir. Bilish obyekti bilish vaziyatida bevosita berilgan emas, u ijtimoiy amaliyotning rivojlanish darajasi bilan belgilanadi, determinasiyalanadi. Bilish subyekti ham o’’zining bilish faoliyati keng amalga oshiriladigan konkret ijtimoiy-tarixiy vaziyat orqali belgilanadi.