Fan: biologiya

Darsning borishi: 
Tashkiliy qism: O’qituvchining salomlashishi, jurnalga yo’qlama qilishi,sinf o’quvchilarini darsga jalb 
qilib, ishchi muhitini yaratish. 
Uy vazifasining bayoni:______________________________________________________________ 
__________________________________________________________________________________ 
Yangi mavzuning bayoni: Tirik organizmning shakllana boshlashidan hayotining oxirigacha ketmaket 
sodir bo‘ladigan morfologik, fi ziologik, biokimyoviy oʻzgarishlar majmuyi individual rivojlanishi yoki 
ontogenez (yunoncha onton – mavjudot, genezis rivojlanish so‘zlaridan olingan) deyiladi. Ontogenez 
tushunchasi 1866-yilda E.Gekkel tomonidan fanga kiritilgan. Ontogenez jinsiy ko‘payadigan 
organizmlarda tuxum hujayraning rivojlanishidan, jinssiz ko‘payadigan organizmlarda ona organizmdan 
ajralishidan boshlanadi va umrining oxiriga qadar davom etadi. Ontogenezning uchta tipi 
farqlanadi.
Tuxumda rivojlanish sudralib yuruvchilar (reptiliyalar), qushlar va tuxum qo‘yuvchi 
sutemizuvchilarda kuzatiladi. Ularning tuxum hujayrasida sariqlik ko‘p bo‘ladi va embrion uzoq vaqt 
tuxum ichida rivojlanadi. Bachadonda rivojlanish. Odam va yuksak sutemizuvchilarda ona qornida 
rivojlanish kuzatiladi. Urugʻlangan tuxum – tuxum yoʻlida rivojlanadi, bunday holatda embrion bilan ona 
organizm oʻrtasida yoʻldosh orqali bogʻlanish yuz beradi. Embrionning barcha hayotiy jarayonlari 
(oziqlanish, nafas olish, ayirish) yo‘ldosh orqali ona organizmi hisobiga ta’minlanadi. Bachadonda 
rivojlanish embrionning tug‘ilishi bilan tugallanadi. Ontogenez asosan ikki davrga bo‘linadi: embrional 
rivojlanish davri, postembrional rivojlani
Mustaxkamlash: 1. Ontogenez davrlarini tushuntiring. 
2. Maydalanish, blastula, gastrula va neyrula bosqichlarini izohlang. 
3. To‘liq va chala o‘zgarishlar bilan kechadigan rivojlanishni taqqoslang.