Fan: Iqtisodiyot nazaryasi Mavzu


Download 27.03 Kb.
bet6/6
Sana18.06.2023
Hajmi27.03 Kb.
#1576518
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Monopolistik raqobatlashgan bozor muvozanati

1) Монополистик ракобат

  • Куп сонли унча йирик булмаган ишлаб чикарувчилар айнан бир хил булмаган , лекин ухшаш товарларни харидорларга таклиф киладилар.
  • Бу тизимнинг соф ракобатдан сезиларли фарки шуки, бу ерда ишлаб чикарувчилар унча купчилик булмайди, лекин улар узаро тил бириктиролмайдилар. Хар бир фирма бозорнинг маълум бир кисмини назорат килгани учун унинг бозор нархига таъсири чекланган булади. Фирмлар ишлаб чикариш хажмини камайтириш ва нархни сунъий равишда кутариш тугрисида махфий битимга келиши кийин булади.

2) Олигополия шароитидаги ракобат.

  • Озчилик катнашади. Олиполия тармокларида йирик 3-4 та фирма махсулотлари ишлаб чикришнинг асосий кисмини назорат килади. Масалан, АКШ автомобиль саноатида
  • « катта учлик»- « Женерал Моторз», «Форд» ва « Крайслер» хиссасига сотилган автомобилларнинг 90 % тугри келади. Бу тармокка кириб колган майдарок фирма технологик устунликка эга булган йирик фирмалар билан ракобат кила олмайдилар ва бу тармокни тарк этадилар. Олигополия шароитида чекланган ракобат булади.

3) Соф монополистик ракобат.

  • Махсулот ишлаб чикарувчи тармокда факат битта фирманинг фаолият курсатиши. Масалан,”Узбекистон хаво йуллари” авиакомпанияси. Фирма ишлаб чикарадиган махсулот гоят ноёб булиб, унинг уринбосари булмайди. Харидор олдида икки йул бор- товарни монополист айтган нархда сотиб олиш ёки сотиб олмаслик. Соф мононополия бор тармокка бошка фирмаларнинг кириш йуллари тусиб куйилган

Бу тусиклар асосан куйидагилар: гоят капиталнинг кераклиги, табиий ресурсларнинг эгаллаб олинганлиги, патент, лицензиялар олиш мумкин булмаслиги, гирром ракобат билан йул бермаслик кабилар. Соф монополия давлат мулки асосида булади. Моддий ресурсларни кулай нархда харид этиш, техник янгиликларни киритиш , малакали иш кучини жалб этиш борасида бошка фирмалар билан ракобатда булади. Соф монополия узи чикарган товар бозорида ракобатни чеклаб куяди. Фирмалар миллий бозорда ва халкаро бозорда узи каби кучли фирмалар ракобатига дуч келади.

  • Бу тусиклар асосан куйидагилар: гоят капиталнинг кераклиги, табиий ресурсларнинг эгаллаб олинганлиги, патент, лицензиялар олиш мумкин булмаслиги, гирром ракобат билан йул бермаслик кабилар. Соф монополия давлат мулки асосида булади. Моддий ресурсларни кулай нархда харид этиш, техник янгиликларни киритиш , малакали иш кучини жалб этиш борасида бошка фирмалар билан ракобатда булади. Соф монополия узи чикарган товар бозорида ракобатни чеклаб куяди. Фирмалар миллий бозорда ва халкаро бозорда узи каби кучли фирмалар ракобатига дуч келади.

Download 27.03 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling