Fan: Pedagogika. Psixologiya 1-mustaqil ish Bajargan talaba: Axmedov Islom Guruh: Di-13. 19 Fan o'qituvchisi: Shuxrat Xudoyberdiyev

Fan: Pedagogika . Psixologiya
1-mustaqil ish
Bajargan talaba: Axmedov Islom
Guruh:Di-13.19
Fan o'qituvchisi: Shuxrat Xudoyberdiyev

Mundarija

1.Xorijiy pedagogikada ta’lim – tarbiya. 2
2.Antik davrda ta’lim – tarbiya. 6
3.Estetik tarbiya. 35
4.Ekologik tarbiya. 41
5.Muloqot va uning turlari 42
7.Psixologik va pedagogik ko‘nikmalar. 49
8.Inson ehtiyojlari va uning turlari. 54
9.Jamoadagi psixologik muhit. 56
Jamoadagi ijtimoiy-psixologik muhit bo'yicha tadqiqotlar talabi va mashhurligi munosabatlarni murakkablashtirish va xodimning professionalligi talablarining oshish tendentsiyasi bilan bog'liq. 56
Avvaliga "Ijtimoiy-psixologik muhit" atamasi sifatida tushunish kerakligini aniqlash kerak. Jamoadagi ijtimoiy va psixologik muhit umuman, umuman jamg'arma holatini aks ettiruvchi murakkab, integratsiyalashgan indikator, balki qo'shma maqsadlarga erishish qobiliyatini aks ettiradi. Jamoadagi ijtimoiy va psixologik iqlimni tashkil etuvchi asosiy omillar: 56
10.Stress va frustrasiya 57

1. Xorijiy pedagogikada ta’lim – tarbiya.

Rivojlangan mamlakatlarda ta'lim-tarbiya. Dunyoning turgan joyida har qanday holatda turgan kishini muammosi hozirgi kunning tarbiya talabi bo‘lib turibdi. Chunki, jamiyatda yuz berayotgan inqilobiy o‘ni insonning o‘zini o‘zgartirmasdan amalga oshirib bo‘lmaydi. Ammo, yangi kishini tarbiyalash o‘z-o‘zidan emas, balki ijtimoiy munosabatlar yangilanishi jarayonida amalga oshadi. Bu jarayonda maktablar muhim ahamiyat kasb etadi.
Axborot texnologiyalari manbasi o’ringa chiqib, hozirgi kunda dunyoda maktablar, ta’lim mazmunini yangilash zaruratga aylandi. Eskicha o‘qitish usullari va metodlari ma’nan eskirib, ta’limning ilg‘or pedagogik texnologiyaga samarali metodlari va vositalariga muvofiq kuchaydi.
Qadimgi ajdodlarimiz olamning murakkab jarayonlarini o‘rganib borar ekan, insonni, uning ma’naviy-axloqiy kamolotini olamdan tashqarida emas, balki shu olamning ichida deb qaraydilar. Ularning fikricha, odam – olam ichida kichik olam bo‘lib, unda katta olam (olami Kubro) ning barcha xususiyatlari o‘z aksini topgandir. Bu hol olamni to‘la tasavvur qilishdan oldin odamni, inson olamini yaxshi bilishni taqozo etadi. Shu-yuqoriga nisbatan, hozirgi davr vaqtida insonni tabiatning oliy mahsuli sifatida, olamning bir parcha deb qarashda biryoqlikka berilib ketish kuzga tushishi.
Ta`lim - tarbiyada samarali ishlab chiqarishni ilmiy texnika talab qilish etilayotgan hozirgi davrda esa, yangi texnologik revolutsiya ishlab chiqish faoliyati ko'rsata jamiyat a`zolarini yetishtirish, yosh avlodni kasb hunarga yo'qotishda davlat xizmatini hamda o'rta ta. `limning ko'p variantli ishlab chiqarishni joriy etish, ta`lim mazmunini yaxshilashda pedagogik ishlab chiqarishni qo'llash, ta`limda tashabbuskorlik va ijodkorlikka keng yo'l ochish, uning muhim tizimlarini rivojlantirish kabi chet el tajribalarini o'rganish ayni muddaodir.
Rivojlangan davlat boshqaruvida ta`limning mamlakatki siyosatiga faol ta`sir xavfsizlik jarayoni, e`tirof qilingan haqiqatdir. Shu sababli ham chet mamlakatlarda maktabni iqtisodiy ta`minlashga ajratilgan mablag‘ miqdori yildan yilga - oshib nazorat.
Yaponlarda masalan, «maktab muvaffaqiyati va farovonlik timsoli» gina bo‘lib qolmay, «u insonlarni yaxshilaydi», degan fikr ishonch va e`tiqodga aylangan. Ta`lim to‘g‘ridan-to‘g‘ri g‘amxo‘rlik taniqli siyosatchilarning ham hamisha diqqat – e’tiborida bo‘lgan. Buning uchun ham AQSH ning Prezidenti R.Reyganni, Buyuk Britaniya Bosh vaziri M.Techcherni, Fransiya Prezidenti F.Mettiranlarni maktab islohotining tashabbuskorlari deb bejiz aytishmaydi. F.Mitteran maktabni «Jamiyatini harakatlantiruvchi kuch» deb hisoblagan.
Rivojlangan mamlakatlarda pedagogik yuqorini amalga oshirishga ilmiy tadqiqot ko‘p muassalar ishlab turibdi. Germaniyada sud ikki mingdan ortiq. Fransiya, AQSH, Yaponiyada ta`lim tarbiya nazariyasi muammolari bilan yuzlab davlat va xususiy tashkilotlar Universitetlar pedagogik tadqiqot markazlari shug`ullanadi. Ular faolini xalqaro ta`lim markazlari, masalani, xalqaro instituti AQSHni ishlab chiqarishni nazorat qiladi. Ko‘pchilikning faoliyat o‘quv dasturini ta’minlash va qayta qurish qurish.
Maktab dasturlarini o‘ ‘ t ik ikki asosiy yo‘ lishda: ekstensiv va intensiv yo‘l bilan amalga oshirish.
Birinchi vaqt ichida o‘quv materialidan foydalaniladi, o‘quv materiallari hajmi ko‘paytiriladi; holda esa yangi dastur yaratiladi. Bu o‘rinda yo‘l, ko‘pchilik mutaxassislarning e`tiroficha, qabul qilinadi. 1961 yilda «Bosh yangi bazis» natijalari asosida AQSH o‘ maktablarni islohot qilish edi. Buning asosida, ingliz tili va adabiyoti to'rt yil), matematika (to'rt yil), tabiiy bilimlar (uch yil), ijtimoiy fanlar (uch yil), kompyuter texnikasi (yarim yil) kabilardan iborat besh yo'nalishdagi samarali ta`lim orqali.
XX asrning 80-yillarida ta`lim hajmini ishlab chiqarish jarayoni yanada chuqurlashtirildi. Hatto ayrim kollejlarda bu sohada uch yangi: ingliz tili va adabiyoti, matematika, ijtimoiy bilimlar bazislari asosida ish olib borilmoqda. Ta`limning boshqa turlari esa i ixtisoslashtirish davrigacha birlashtirgan bo`ldi. Amerikadagi ko‘zga ko‘ringan «Found Karnegi» pedagogik markazi bu dasturni XXI asr dasturi deb baholamoqda. O‘quv dasturlarini qayta qurish jarayoni G‘arbiy Yevropa davlatlarida ham amalga oshirilmoqda. Masalan, Buyuk Britaniyada ta'lim vazirligining tavsiyalariga ko'ra o'quv rejasi va ta'lim xizmatlarining o'zlari uchun ushbu tavsiyalarga matematik quvvalar soatlari o'qitilgan "yadro" predmeti: ingliz tili adabiyoti, din darsi jismoniy tarbiyaga ajratiladi. O‘quv soatlarining boshqa qismi esa o‘qitilish shart hisoblanib, tanlab olingan predmetlarga (gumanitar, tabiiy matematik) ajratiladi.
80-yillardan boshlab Buyuk Britaniyada ham AQSH dagi kabi o‘rganilishi mumkin bo‘lgan fanlar doirasi boshqariladi. Ingliz tili va adabiyoti, matematika va tabiiy fanlar o‘quv setkasining yadrosini tashkil etish bo‘ldi. Qolgan predmetlarni tanlab olish o‘quvchilar va ota-onalar ixtiyoridadir. «Yangi dunyo» ning pedagogik g‘oyalari Fransiya va Germaniya ta`limiga ham ta`sir etayotir. Germaniya to‘liqsiz o‘rta maktablarida asosiy predmetlar bilan bir qatorda tanlab mahsulotgan xim fizika, chet tillari yordamida o‘quv dasturlari ham amalga oshirilayotir. Bu o‘quv dasturi to‘liqsiz o‘rta maktab ostida chiqib, o‘rta maktablar va gimnaziyalarni ham rivojlanmoqda.
Fransiya hayoti‘ich maktablarida ta`lim mazmuni ona tili va adabiyoti matematikadan iborat asos, tarix, geografiya, aholishunoslik, tabiiy fanlar, mehnat ta`limi, jismoniy va estetik tarbiya kabi tarbiyalarga bo`linadi.
Yaponiya maktablari ta jahon urushida keyinroq Amerika`limi yo`lidan bordi. Lekin shunga qaramay, bu ikki mamlakat o‘quv dasturida qator farqlar ko‘zga qarab. Yaponiyada o‘quv dasturlari jiddiy murakkablashtirilgan fanlar majmui ancha keng, bir qator yangi maxsus va o‘quv fakultativ kurslar yordam.
Germaniya maorifidagi milliy kelib chiqish muammosi GDRdagi ta`limni bir xil me`yorgadan iboratdir. asosiy vazifani bajarish GDR dagi ta`lim tuzilmasi, oddiy usul bilan GF dagi ta`lim tizimiga o`rnatish yangiqishdan iborat. Ammo, buning ham o‘ziga xos muammolari bor. har qanday mablag‘ masalasi bo‘lsa, undan keyin GDRdagi ta`lim jarayoni qatnashchilarining bu o‘zgarishga munosabatidir.
Germaniyada ta`lim davlat va jamiyat tomonidan ardoqlanayotgan soha bo‘lib, u mamlakatning iqtisodiy-ijtimoiy rivojlanishiga barakali hissa qo‘shib bormoqda.
Maktabgacha tarbiya Germaniya ta`lim tizimida muhim hisob, uning 100 yildan ortiq tarixi bor. Germaniyada bolalar bog‘chalari ta’limning quyi bosqichi hisoblansada, lekin u davlat ta`lim tizimi tarkibiga kirmaydi.
Eski yerlardagi (sobiq GDRga kirmagan yerlar) 24000 dan ortiq bog‘chalarni mablag‘ bilan ta’minlash turli jamoat tashkilotlari, xayriya birlashmalari, xususiy, xususiy shaxslar, diniy ishtiroklar zimmasidadir. Ota onalar ham qisman pul to‘laydilar. 3 yoshdan 6 yigʻilgan boʻlgan bolalarning 80 sekin bolalar bogʻchasiga qatnaydi. Bog‘chalarda ta’lim tabaqalashtirib olib boriladi. Germaniyada bolalar bog‘chalarida bolalar tushgacha tarbiyalanadilar. Kunning yarmida esa uyda, oilada bo‘ladilar. Kuni tashlangan ham mavjud.
Majburiy ta`lim 6 yoshdan 18 yoshgasha bo‘lgan bolalarga tegishli, bu jarayon 12 yil davom etadi. Bundan 9 yillik (ba`zi bir yerlarda 10 yil) maktabda to‘la haftalik o‘qishini bitiradi, keyin hunar texnika bilim yurtlarida to‘la bo‘lmagan haftalik o‘qishida o‘qiydilar. O‘qish davlat maktablarida tekin. Xususiy maktablar ansha kam. Boshlangʻish maktabi. O‘qish 6 yoshdan boshlanadi va 4 yil davom etadi (Berlinda 6 yil). yoshi ikki yil o‘qishda bolalarga baho qo‘yilmaydi. Boshlang‘ish maktabda 4 yillik o‘qishdan keyin o‘quvshilar yo‘nalish bo‘sqishdagi maktabga o‘tadilar. Bu yerda 5-6 sinf bosqishdagi yo‘nalish maktab tipiga bog‘liq yoki bog‘ bo‘lmagan holda maxsus dastur bo‘yicha o‘qitiladi bunda bolalarning ota-onalari maktab tipini tanlash yoki o‘tkazishga muvofiq bo‘ladilar.
Hunar ta`limi Germaniya ta`lim tizimida muhim korxona ega. Buning sababi, Germaniyada yuqori malakali ishchilarga bo‘lgan talabning kuchliligidir. To‘liqsiz o‘rta maktabni bitiruvchilarning (9-10-10-flar) 79 tezligi, to‘liq o‘rta maktabni bitiruvchilarning esa 20 ta hunar ta’limida bilim olishni davom ettiradi. Germaniya hunar ta`limi tizimi turli tipdagi o`quv yurtlari va o`qitishning turli turlariga ega. Eng ko‘p tarqalgan va yaratish shakli hunar ta`limining ―Dual tizimidir. Bu tizimda tayanch maktablarning 50 tezligi va to‘liq o‘rta maktablarning 16 tezligi o‘qishni davom ettiradi.
Maxsus hunar bilim yurtlari va o‘rta maxsus bilim yurtlariga bu mamlakat tayanch maktablarining 25 foizgacha bitiruvchilari mavjud. Bu tur‘ o‘quv yurtlarini bitiruvchilari texnika oliy o‘quv yurtlarida o‘qishni davom ettirish mumkin.
Oliy ta`lim muassasalarining xususiylari, cherkov va bundesvegga tegishlilaridan tashqari bo`lgan oliy o`quv yurtlari viloyatlar boshqaruvida bo`ladi. Ularni yerlar bosh rahbari nomidan oliy ta'lim federatsiyasi boshqaradi.
Oliy maktab o‘z-o‘zini boshqarish huquqiga ega. Ular qonun doirasida o‘z ustav qabul qiladilar Oliy o‘quv yurtini shtatdagi rektor yoki bir necha yilga aytish mumkin.
Prezident boshqaradi. Ko‘pchilik viloyatlarda talabalar mustaqil ravishda o‘z-o‘zini boshqaradilar. Oliy o‘quv yurtlarida o‘qish diplom olish, magistr unvonini olish yoki davlat imtihonlari yurt topshirish bilan yakunlanadi. Shundan keyin o‘qishni davom ettirib, doktorlik ilmiy tadqiqot olish uchun imtihon topshiriladi