Fan va innovatsiyalar vazirligi turon zarmed universiteti ijtimoiy iqtisodiy fakultet

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM,
FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI

TURON ZARMED UNIVERSITETI
IJTIMOIY IQTISODIY FAKULTET
TARIX KAFEDRASI

___________GURUH TALABASI

______________________________________________________ning

mavzusidagi

KURS ISHI
60220300 Tarix (mamlakatlar va yo’nalishlar bo’yicha)

Ilmiy rahbar: ______________

Buxoro-2023

MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………………………………………..3
1 BOB QADIMGI ITALIYA
1.1 Qadimgi Italiya tabiiy sharoitlari……………………………………………………..6
1.2 Qadimgi Italiya madaniyati………………………………………………………….10
1.3 Qadimgi Italiya iqtisodiyoti………………………………………………………….14
2 BOB ITALIYANING QADIMGI AHOLISI VA TABIATI.
2.1 Qadimgi Italiya aholisi……………………………………………………………..18
2.2 Qadimgi Italiya tabiati va xo’jaligi………………………………………………….21
XULOSA……………………………………………………………………………….24
ILOVA…………………………………………………………………………………28
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI……………………………….31

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Qadimgi Italiya «Italiya» so‘zi (yunoncha «vitulus» so‘zidan) buqa, buzoqcha ma’nosini bildiradi. Mil.avv. VIII-VI asrlarda Italiya sohillarida koloniyalarga asos solgan yunonlar bu mamlakatda sigirlarni o‘tlatish uchun ajoyib o‘tloqlarni topganlar. ¹Apennin yarimorolida iqlim iliq bo‘lib, yil bo‘yi o‘rtacha yomg‘ir yog‘ardi. Yarimorolni to‘liq egallagan Italiya zaminida qurg‘oqchilik ham, qattiq sovuq ham bo‘lmasdi. Yegulik mahsulotlar mo‘l-ko‘lligi va tuproq unum dorligi tufayli ko‘p asrlar davomida qadimgi Italiya aholisining asosiy mashg‘uloti dehqonchilik va chorvachilik bo‘lgan. Qadim zamonlardan boshlab Apennin yarimorolida turli xil qabilalar yashagan. Lig ‘urlar Italiyaning qadimgi qabilalaridan biri bo‘lib, chorvachilik bilan shug‘ullanganlar. Apennin yarimorolidagi eng katta daryo Po daryosidir. Yarimorolning qabilalari italiklar deb nomlangan. Italiyaning shimoli-g‘arbiy qismida etrusklar yashagan. Ularning asosiy mashg’uloti dehqonchilik bo‘lgan. Davlat tuzumi. Italiya— respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1947-yil 22-dekabrda qabul qilingan va 1948-yil 1-yanvardan kuchga kirgan. Davlat boshligi— prezident (1999-yil maydan K. A. Champi). U parlament ikkala palatasining qoʻshma majlisida viloyatlar vakillari ishtirokida 10 yil muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi organ deputatlar palatasi va senatdan iborat parlament. Ijrochi xokimiyatni Vazirlar Kengashi amalga oshiradi. Prezident Vazirlar Kengashi raisi va uning taklifiga binoan vazirlarni tayinlaydi. Shimoliy iqtisodiy gullab-yashnaz, ko'pchilik Respublika shaharlarida zolim sulolasining kuchini yaratish bilan birga keladi. Genoa, Florensiya, Venetsiya va Milan yarim orolda hukmronlik qilish uchun kurashmoqda. Florentsiya bankirlari o'zlarining moliyaviy operatsiyalari bo'yicha moliyaviy bitimlari bilan Evropada etakchi o'rinni egallaydi. 14-16 asrlarda. Italiya Yevropa Uyg'onish davrining tug'ilgan joyiga aylanadi; Chuqur ildiz otgan siyosiy zarrachiliklar san'at va madaniyatni rivojlantirish, san'at maktablari va an'analarining xilma-xilligini rivojlantirishga yordam beradi. Shu bilan birga, inkvizitsiya papa hovli va diniy buyurtmalarning buzuq axloqini yo'q qilishga va tanqid qilishga harakat qilayotgan inkvizitsiya paydo bo'ladi. Konus bilan. 15 V. Siyosiy jihatdan parchalangan Italiya Ispaniya qo'shinlari tomonidan yarim orolning ko'p qismini tortib olish uchun 1559 yilga kelib, 1559 yilgacha bo'lgan kurash ob'ektiga aylanadi. Mavzuning maqsadi va vazifalari. Qadimgi Italiya madaniyati, hududi, aholisi va sivilizatsiyasini ko’rib chiqish ularning ahamiyatini yoritish va tahlil qilib berish kurs ishining asosiy maqsadi etib belgilandi.
Tadqiqotning vazifalari etib quyidagilar belgilandi:
-Qadimgi Italiya davlati tashkil topishi, faoliyatini o’rganish, uni tahlil qilish;
- Qadimgi Italiya tuzilishini o’rganish;
- Qadimgi Italiyaning tabiiy sharoitlari hamda iqtisodiyotini o’rganish.
Mavzuning o’rganilganlik darajasi. Qadimgi Italiya shohlik bilan birgalikda italyan mamlakatlari o'z samarasi pasayishini boshdan kechirmoqdalar, natijada "Ispan tilining merosi" ning (1701-13) maydoniga aylanadi. Italiyaning mol-mulki uchun ham uylangan uylarning kurashi Serga davom etmoqda. 18 V. 1794 yildan boshlab butun yarim orol nazorati ostida bo'lgan Napoleon Bonaptte harbiy ekspeditsiyalari davomida Italiya siyosiy xaritasi - bu butun yarim orol nazorati ostida. Napoleon "eski tartibni yo'q qilish siyosatini olib boradi," Chermoliya "imtiyozlari va cherkov egasini dunyoni dunyovandiyatni elakdan o'tkazadigan qonunchilikni joriy etish siyosatini olib boradi. Vena Kongressi 1815 Italiyada Avstriyaning Xabsburgs hukmronligini tiklaydi; Ammo Neapolitan shohligi, papa mintaqasi va Sardiniya qirolligi (Piedmondda markazi bilan) mustaqil bo'lib qolmoqda. Burgeois-demokratik (Mazzini) va liberal (Liberal (Liberal (Liberal (Liberal (Liberal (Liberal (Joberti, d'Adzelio) ozodlik harakatlari g'oyalari. 1830 va 1848 yillarda ko'plab shaharlarda ommabop nutqlar ro'y beradi. Piedmont shahrida K. Kavurh boshchiligidagi liberal partiya Italiya sulolasi atrofida italyan erlarini birlashtirish siyosatini olib boradi. 1860 yil may oyida J. Garibaldi tomonidan harbiy ekspeditsiya ushbu siyosat bilan hal qilindi. 1861 yil mart oyida Italiya Qirolligining tashkil etilishi 1871 yilda Rim qo'shilishi va Italiya Uyushmasi Italiya Uyushmasi tugallanmoqda. 19-20 asrlarda. Iqtisodiyot ko'taruvchi ipga kiradi, ammo agrar muammoning hal qilinmaganligi ijtimoiy keskinlikni oshirishga olib keladi. Evropada min tvitteristik raqobat muhiti Italiya: Bu Turkiya bilan urushlarni amalga oshiradi, Liviya va Dodecanese orollarini olib, 1-Jahon urushi va chegaralarida bir qator hududlarni ilova qiladi. Urushdan keyingi siyosiy tizim va mamlakatda inqilobiy fermentatsiya inqirozining tobora ko'payib borayotgani, B.Mussiya-Emineuele III IIIning roziligi bilan, 1925 yilgi fashist diktaturasi o'rnatilgan. Italiya tarixi iqtisodiy va siyosiy institutlarning tub va avtkazmalar bazasida, milliy populyistlarning ritorikasidan keng foydalanish, monopolistik kapital va mamlakatning harbiylashtirish pozitsiyalarini kuchaytirish bilan tavsiflanadi. Tashqi siyosat sohasida Italiya tegishli rejimlar bilan ittifoqdagi dunyoning siyosiy xaritasini agronessiv tanazzulga olib boradi. 1940 yil iyul oyida u Buyuk Britaniya va Frantsiya urushini e'lon qiladi, 1941 yilda U SSSRdan urushga kirdi. 1943 yil iyul oyida Mussolini rejimining qulashi va "Axis" mamlakatlarining harbiy mag'lubiyati 1946 yil 10 iyunda Italiya taraqqiyotining demokratik bosqichini 1947 yilda e'lon qilingan, 1947 yilda demokratik konstitutsiya qabul qilingan. Mamlakatning yangi rahbarligining siyosati ²"Evropalik" tamoyillaridan "atlanizm" bilan birgalikda amalga oshiriladi. 1949 yilda Italiya 1951 yilda NATOga qo'shildi - Evropa ko'mir va po'latdan keyin, 1955 yilda u BMTga kiradi. Marshall rejasining qabul qilinishi boshqarilgan iqtisodiyotni tezda tiklashga yordam beradi. 1950 yil janubida qishloq xo'jaligidagi islohotlar amalga oshirilmoqda, natijada kichik er egalarining ko'p sonli sinfi paydo bo'ladi; "Kaskor" janubidagi davlat organi ushbu hudud infratuzilmasi va sanoatiga asosiy investitsiyalarni moliyalashtirish; Rejalashtirish rejasi (1955-64) doirasida jamoat ishlari olib borilmoqda va yuz minglab ish o'rinlari yaratildi. 1950 va 60-yillarning o'z navbatida. Iqtisodiyotning o'sish sur'ati keskin tezlashib bormoqda ("Italiya mo'jizasi"), zamonaviy ijtimoiy davlatning poydevori qo'yilgan. Keyingi o'n yil ichida mamlakat sanoat-agrar bo'lib, G'arbiy dunyoning etakchi kuchlari doirasiga kiradi. 70-yillarda. Italiyada ayblanuvchini xristian demokratik partiyasi (IHP), davlat sektorining potentsialidan demokratik foydalanish muammosi bo'lgan siyosiy kurash, bu erda o'tdi. Milliy iqtisodiyotning 60 foizi va chap kuchlarning mamlakatni boshqarishda ishtirok etishi. 1976 yilda Italiya Kommunistik partiyasi (ICP) parlament saylovlarida yirik g'alaba qozonadi; Chap qanot boshlig'i A. Moro kommunistlar ishtirokida hukumatning yaratilishiga suyanadi, ammo "Qizil brigadalar" uni o'ldiradi. 1979 yilda Italiya sotsialistik partiyasi rahbari B. Kraxi birinchi marta hukumat bosh vazir sifatida hukumatga kiradi. Biroq, siyosiy inqirozning keskin rivojlanishi davom etmoqda va boshida. 1990 yillar. Tizimli shoklar ("toza qo'llar", siyosiy manzara to'liq o'zgarishi bilan tugaydi. Shu paytdan boshlab, Italiya bir-birining chap va o'ng markaziy markazlarini almashtirish orqali amalga oshirilayotgan tarkibiy islohotlarning bosqichini boshdan kechirmoqda.