Fanidan O‘quv-uslubiy majmua qarshi – 2020

KALENDAR TEMATIK REJASI

T/r	Ma’ruza mavzulari (barcha)	Soat	Bajarilishi		Imzo
			soati	muddati
1	Kirish. Tarixiy grammatining o`rganish obekti, manbalari	2
2	Tarixiy fonetika	2
3	Eski o‘zbek tilida unli va undoshlar taraqqiyoti	4
4	Ot va sifat so‘z turkumlari	4
5	Son va olmosh so’z turkumlari	4
6	Fe’l so‘z turkumi	2
7	Fe`l mayllari, zamonlari va nisbatlari	4
8	Ravish va yordamchi so‘zlar	4
9	Sintaksis	2
10	Sodda gap	2
11	Qo‘shma gap	2
12	Ko‘chirnia gap	2
13	Tаriхiy leksikоlоgiya	2
	Jami	36

Аmаliy mаshg’ulоtlаrni tаshkil etish bo’yichа ko’rsаtmа vа tаvsiyalаr

Amaliy mashg‘ulotlar talabalar tomonidan nazariy bilimlarni mustahkamlash uchun har bir mavzu bo‘yicha alohida o‘zlashtiriladi. Amaliy mashg‘ulotlar mavzularining mazmuniga mos holda tashkil qilinib, talabalarga o‘zbek tilining tarixiy jihatdan fonetik, leksik, morfologik va sintaktik qatlamlari haqidagi bilimlar shakllantiriladi.

1. 
   Tarixiy fonetika
   
2. 
   Tarixiy leksikologiya
   
3. 
   So‘z yasalishi
   
4. 
   Morfologiya
   
5. 
   Alohida so‘z turkumlari
   
6. 
   Yordamchi so‘zlar
   
7. 
   Tarixiy sintaksis
   

Seminar mashg‘ulotlarida tavsiya etiladigan mavzular
Talabalar tomonidan seminar mashg‘ulotlarini bajarilishi muayyan fanning asosiy mohiyatini bilishga tayyorgarlikning muxim bosqichi xisoblanadi, chunki ta’limning bu turi ularda mustaqil ijodiy ishlashni shakllanishiga, ilmiy tadqiqot elementlarini anglashga, ilmiy adabiyotlarni o‘qish va tahlil qilishga yordam beradi.
Seminarlarga tayyorgarlik talabadan fanning turli sohalari bo‘yicha amaliyotda olgan bilimlarini mustahkamlashni, yanada chuqurlashtirishni va umumlashtirishni talab qiladi. Har bir tanlangan seminar mavzusi ilmiylikni, zamonaviylikni talab qiladi, chunki har bir topshiriqda yangilik elementlari bo‘lishi lozim.
Bakalavr talabalarga taklif etilgan seminar ishlarining mavzulari:

1. 
   O’zbek tilining tarixiy grammatikasi fanining predmeti, maqsad va vazifalari
   
2. 
   Tarixiy fonetikaning o‘rganilishi
   
3. 
   Eski o’zbek tilidа unli vа undоshlаr tаrаqqiyoti
   
4. 
   Mоrfоlоgiya. Оt so’z turkumi
   
5. 
   Sifаt
   
6. 
   Sоn
   
7. 
   Оlmоsh
   
8. 
   Fе’l
   
9. 
   Rаvish
   

10. Tarixiy sintаksis
Amaliy mashg‘ulotlarning mavzulari

“Tarixiy grammatika” fani bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlarining

KALENDAR TEMATIK REJASI

T/r	Amaliy mashg’ulotlar mavzulari (barcha)	Soat 18		Bajarilishi		Imzo
				soati	muddati
11	Unlilar va undoshlar taraqqiyoti	2
12	Tarixiy etimologik qatlamlar va ularning o‘zgarishi. So‘zlardagi semantik o‘zgarishlar	2
23	Ot ва sifat so‘z turkumларi	2
24	Son ва olmosh so‘z turkumilari	2
25	Fe’l ‒ so‘z turkumi	2
26	Ravish ‒ so‘z turkumi	2
37	Ko‘makchi va bog‘lovchi	2
38	Yuklamalar va undov so‘zlar	2
39	Sintaksis	2
	Jami	18

1-mashg‘ulоt. Unlilar va uндошлар taraqqiyoti (2 s.)

Rеja:
1. a unlisining shakllanishini misollar bilan tushuntiring.
2. o unlisining shakllanishini misollar bilan tushuntiring.
3. u unlisining shakllanishini misollar bilan tushuntiring.
4. o‘unlisining shakllanishini misollar bilan tushuntiring.
5. i unlisining shakllanishini misollar bilan tushuntiring.
6. e unlisining shakllanishini misollar bilan tushuntiring.
7. Jarangli-jarangsiz juftiga ega bo‘lgan undoshlar qanday shakllangan.
8. Sonorlarning paydo bo‘lish tarixini tushuntirib bering.
9.Jarangsiz juftiga ega bo‘lmagan undoshlarning xususiyatlarin misollar bilan izohlang.
10. Jarangli juftiga ega bo‘lmagan (x, h) undoshlaridagi o‘ziga xosliklarini tushuntirib bering.
11. Arabcha so‘zlardagina uchraydigan ’ ning turkiy tillarda tutgan o‘rnini misollar bilan izohlang.


Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, keys-stadi, pinbord, paradokslar.
Adabiyot: 1. Абдураҳмонов Ғ., Шукуров Ш. Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси. ‒ Тошкент, 1973. 2.Аbdurаhmоnоv G’, Shukurov Sh., Mahmudov O. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. – Toshkent, 2008.



2-mashg‘ulоt. Tarixiy etimologik qatlamlar va ularning o‘zgarishi. So‘zlardagi semantik o‘zgarishlar (2 s.)
Rеja:
1. Tarixiy leksikologiyadagi etimologik qatlamlarning yuzaga kelishini tushuntirib bering.
2.Qatlam, lug‘aviy unsur va o‘zlashma terminlar haqida ma’lumot bering.
3.Eski o‘zbek tilida o‘z qatlamning o‘ziga xos xususiyatlari qanday bo‘lgan?
4. Eski turkiy tilda o‘z va o‘zlashma qatlamning farqli tomonlarini tushuntirib bering.
5.Polisemiya va ko‘chma ma’noning yuzaga kelish omillari haqida ma’lumot bering.
6.So‘zlardagi ma’no kengayishi tarixiy jihatdan qanday yuzaga kelgan?
7. So‘zlardagi ma’no torayishi qanday lisoniy omillar orqali voqelanadi?
8.Sinonimlar, omonimlar va antonimlarning xususiyatlarini tarixiy jihatdan izohlang.


Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, keys-stadi, pinbord, paradokslar.
Adabiyot: 1. 1.Абдураҳмонов Ғ., Шукуров Ш. Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси. ‒ Тошкент, 1973. 2.Аbdurаhmоnоv G’, Shukurov Sh., Mahmudov O. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. – Toshkent, 2008.
3-mashg‘ulоt. Ot va sifat so‘z turkumi (2 s.)
Rеja:
1.Otlardagi egalik shakllari qanday ifodalangan?
2.Tuslanish va predikativlik.
3.Otlarda bo‘lishsizlikning ifodalanishi.
4. Kelishik kategoriyasi qaysi shakllar orqali ifodalangan?
5. Otlar tarixiy jihatdan qanday yasalgan?
6. Sifatlar qaysi usullar bilan yasalgan?
7. Sifat darajalari tarixan qanday hosil bo‘lgan?
8.Ortiqlik va kamlikni qaysi grammatik vositalar yuzaga keltirgan.


4-mashg‘ulоt. Son ва олмош so‘z turkumlari (2 s.)
Rеja:
1. Sanoq son va noaniq sonlarning ifodalovchi grammatik vositalarni tushuntirib bering.
2. Tartib son tarixan qanday hosil bo‘lgan?
3.Jamlovchi va dona sonlar qanday yuzaga keladi?
4.Chama son va kasr son qanday yasaladi?
5. Kishilik olmoshlari tarixan qanday hosil qilingan?
6. Ko‘rsatish olmoshlari tarixan qanday hosil qilingan?
7. O‘zlik olmoshlari tarixan qanday hosil qilingan?
8. Birgalik olmoshlari tarixan qanday hosil qilingan?
9. Belgilash olmoshlari tarixan qanday hosil qilingan?
10. Gumon olmoshlari tarixan qanday hosil qilingan?
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim, aqliy hujum, keys-stadi, pinbord, paradokslar.
Adabiyot: 1. Абдураҳмонов Ғ., Шукуров Ш. Ўзбек тилининг тарихий грамматикаси. ‒ Тошкент, 1973. 2.Аbdurаhmоnоv G’, Shukurov Sh., Mahmudov O. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. – Toshkent, 2008.



5-mashg‘ulоt. Fe’l ‒ so‘z turkumi (4 s.)
Rеja: