Фаннинг маъруза матни социал психологик тренинг ҳАҚида умумий тушунча

Тренинг гуруҳларида гомогенлик ва гетрогенлик.
Гомогенлик ва гетрогенлик деганда қуйидагилар инобатга олиниши керак: 1)жинси, 2)ёши, 3)маълумоти, 4)интеллект даражаси, 5)ижтимоий статуси, 6)шахс типи ва хатти ҳаракат стили, 7)психологик муаммолари, 8)қадриятларнинг йўналиши ва ишончи, 9) гуруҳда иштирок этиш мақсади.
Агар гурҳда бир бирига яқин ёшдаги маълумотдаги ва бошқа сифатлари билан бир бирига мос келадиган одамлар тўпланса албатта бу гураҳда аҳиллик юқори даражада бўлиши мумкинлигини кўришимиз мумкин. лекин бундай гуруҳда мунозаларнинг камроқ бўлишини ҳам кўришимиз мумкин. Бу эса гуруҳдаги қарама қарши фикрларнинг бўлмаслигига олиб келиши мумкин.
Кўпгина мутахассисларнинг фикрига кўра гуруҳий психотерапияда гетрогенлик махсулдорлик шарт шароити сифатида амалга ошиши мумкин.


Тренинг гуруҳининг сифатий таркиби

Тренинг иштирокчилари руҳий жиҳатдан касал бўлмаган барча инсонлар бўлишлари мумкиндир. Агар руҳий жиҳатдан носоғлом инсонлар тренинг иштирокчилари мавжуд бўлсалар улар ўзларини ноқулай ҳис қилишлари мумкин. бундай инсонлар танқидни кўтара олишмайди, танқид қилишганда ўзларини адекват тутишлари мумкиндир.

Умумий тренинг усуллари.

• Гуруҳий дискуссия

• Ўйин усуллари

• Ижтимоий идрокка йўналтирилган усуллар

• Тана ҳаракати психотерапиясига йўналтирилган усуллар

• Медитатив техникалар.

Тренинг вақтида ҳар хил усуллар, техникалар ва машқлар бўлишига қарамай, тренингни марказий усуллари мавжуддир. Бундай усуллар қаторига гуруҳий дискуссия ва вазиятли ролли ўйинларни киритишимиз мумкин (Л.А.Петровская, 1982; Г.А.Ковалев, 1989; Т.С.Яценко, 1987 ва бошқалар).

Бундан ташқари тадқиқотчилар марказий тренинг усуллар қаторига сензитивлик, машқ қилишга йўналганлик ва ўзини психофизик бирлик сифатида идрок қилишни тавсия қилганлар (Ю.Н.Эмельянов, 1985) бу новербал хатти-ҳаракатларни тани тилига таъсирчанлигини ўрганади. Тренинг фаолиятида медитатив ва суггестик (ўзига таъсир кўрчсатиш) техникалардан фойдаланиш ўз самарасини бермоқда. Юқорида қайд қилинган усулларни қисқача таърифини берамиз.

Гуруҳий дискуссия, бу зиддиятли саволни биргаликдаги муҳокамаси ҳисобланади, бу мулоқот жараёнида иштирокчиларнинг фикри, йўналишлари установкалари ўзгариши мумкин. Тренинг вақтида гуруҳий дисскуссия иштирокчилар муаммони турли томондан кўриши учун керакдир, бу инсон идрокини қаршилик кўрсатишини камайтиришига олиб келиши мумкин.

Гуруҳий дискуссиялар шаклини турли хил асос билан таснифлаш мумкин. масалан мақсадлаштирилган дискуссиялар бўлиши мумкин, бунда муҳокама учун мавзу берилади ва дискуссия вақти аниқлаштирилади, режалаштирилмаган дискуссиялар бошловчи пассив вазифани бажаради мавзу иштирокчилар томонидан танланади, дискуссиянинг вақти эса чегараланмайди. Баъзи холларда дискуссиянинг шакли муҳокама қилинаётган мавзуларга қараб ўзгартирилиши мумкин. В.Семилетов қуйидаги дискуссия шаклларини тавсия қилган:

•