Fаnning tаriхi vа rivоjlаnish tеndеnsiyalаri. OʻLchаsh хаtоliklаri. Dаtchiklаrni, O’zgаrtkichlаrni, ахbоrоtlаrni uzаtish reja

UYaPUO‘ o‘lchamlari gradatsiyasi - odatda, har 0,001, 0,01 va 0,1 mm 1...2 mm o‘lchamlar
uchun: 0,5 dan 25 mm gacha har 0,5 mm dan, 10 mm dan 100 mm gacha o‘lchamlar uchun har 10
mm dan, 25 dan 200 mm gacha har 25 mm dan, 50 dan 300 mm gacha har 50 mm dan va 100 dan
1000 mm gacha oraliq uchun har 100 mm dan bo‘lingan.
Hamma nominal o‘lchamlar uchun uzunlik uch o‘lchovlarini yasash shart emas, chunki ular
bloklarga yig‘iladi. Yig‘ilishga sabab ishqalanib yopishish xususiyatiga egaligidir. Agar birini
ikkinchisiga qo‘yib bir biriga qisib, birini ikkinchisiga nisbatan surilsa ular yopishishadi. Surish
kuchi 3...4 kgs katta bo‘lib, ishqalanuvclii yuzalarga nisbatan perpendikulyar yo‘nalishida ularni

---

ajratish uchun 10...20 marta ko‘p kuch talab etiladi (7.1–rasm, b). Plitkalardan turli o‘lchamli
to‘plam (blok) lar tuzib olish mumkin. Ikki, uch ko‘pi bilan 4, 5 plitkadan iborat blok tuziladi.
Yopishtirilgan plitkalar bloki tarqalib ketmaydi, chunki ularni obdon yaxshi jilvirlangan sirtlarini
(7.1–rasm, b) ko‘rsatilganday ishqalab kiritilib yondashtirilsa, bu sirtlar bir biriga molekulyar
tortish kuchlari hisobiga qattiq yopishib qoladi. Yopishqoqlikni plitkalar orasidagi 0,002 mkm.
qalinlikdagi moy plankasi ham ta’minlaydi. Yondosh ikki plitkaning tutish kuchi shu qadar
kuchliki, ularning bir biriga nisbatan ishqalab ajratilmasa, bir-biridan oson ajralmaydi.
UYaPUO‘ materiali. Ko‘p hollarda po‘lat olinib uning 1
0
ga temperatura kengayish koeffitsienti
(1l,5±0,l) x10
-6
tengdir 10° dan 30° gacha o‘zgarganda, bu degani 1 m o‘lchov temperaturai 1°C ga
o‘zgarganda u o‘zining o‘lchamini 11,5 mkm ga o‘zgartiradi. UYaPUO‘ qattiq qotishmadan ham
tayyorlanadi va yeyilishga chidamliligi 10,40 marta po‘latdan ko‘p bo‘ladi. Bular keng
tarqalmagan, chunki temperatura kengayish koeffitsienti po‘latga qaraganda 2 marta kamdir.
7.1-rasm. Yassi-parallel
uzunlik uch o 'Ichovlari: a –
shayba ustidagi plitka;
b– ishqalab yopishtirilgan
plitkalar; v-plitkalarni
ishqalab yopishtirish.