Farg’ona davlat universiteti Pedagogika-psixologiya fakulteti Amaliy psixologiya yo’nalishi

Farg’ona davlat universiteti Pedagogika-psixologiya fakulteti Amaliy psixologiya yo’nalishi 21.17 guruh talabasi Butaboyeva Nafisaxonning eksperimental psixologiya fanidan tayyorlagan taqdimoti

Diqqat va xotirani psixokorreksiyasi

Reja:

1.Diqqat va xotira haqida tushuncha.

2.Diqqat va xotira turlari

3. Xotiraning buzilishi va psixik korreksiya.

Diqqat nima?

Kishi faoliyati barcha turlari, eng avvalo mehnat va o’quv faoliyati samaradorligini muhim va zaruriy shartidir. Mehnat qanchalik murakkab va mas’uliyatli bo’lsa, u diqqatga shunchalik kata talablar qo’yadi.

Ta’lim olishda diqqatning rolini ta’kidlarkan, buyuk rus pedagogi K.D.Ushiniskiy <> -deb yozgan edi. Diqqat individning hissiy,aqliy yoki harakatlantiruvchi faolligi darajasining oshirilishini taqazo etadigan tarzda ongning yo’naltirilganligi va bir narsaga qaratilganligidir.

Diqqat paytida ongning bir nuqtaga to’planishi, ong idrokining torayishidan iboratdir. Ongning eng yuqori nuqtasi diqqatning markazi deb ataladi. Ama shu nuqtaga tushgan barcha narsalar, ya’ni idrok qilinayotgan predmetlar, tasavvurlar fikrlar to’la yorqin holda aks ettiriladi. Diqqat sezgi, idrok, xotira, xayol,tafakkur va harakat jarayonlarida namayon bo’lishi mumkin. Diqqat aqliy jarayonlarning sifatini ta’minlaydigan ichki aktivlikdir. Diqqat har qanday faoliyatning muhim shartidir.

Diqqat turlari
Ixtiyoriy diqqat
Ixtiyoriydan so’nggi diqqat
Ixtiyorsiz diqqat

Paydo bo’lish shartlari

Ixtiyoriy diqqat

• Vazifani qabul qilishi

Ixtiyoriydan so’nggi diqqat

• Qiziqishi bilan yuzaga kelgan faoliyatga ,,kirish’’

Ixtiyorsiz diqqat

• Kuchli qo’zg’atuvchi asosida yuzaga keladi

Asosiy xarakteristikasi

Ixtiyoriy diqqat

• Vazifaga asosan yo’nalganlik irodaviy zo’r berish, uzoq muddatli diqqatning to’planganligi toliqtiradi

Ixtiyoriydan so’nggi diqqat

• Maqsadga yo’nalganlik saqlab qolinadi, toliqish bo’lmaydi, qiziqish ortadi

Ixtiyorsiz diqqat

• Beixtiyoriylik,yengillik, bir faoliyatdan ikkinchi faoliyatga tez o’tiladi

Asoslari

Ixtiyoriy diqqat

• Ikkinchi signal sistemasining yetakchi o’rni

Ixtiyoriydan so’nggi diqqat

• Faoliyat jarayoniga bo’lgan qiziqishi dominantasi

Ixtiyorsiz diqqat

• Shaxsni qiziqishini namayon qiluvchi yoki xarekterlovchi dominanta

Xotira

Xotirani tajriba asosida psixologiyada tadqiq etish, XIX asrning 80-yillariga to’g’ri keladi. 1885-yilda nemis psixologi Ebbingaus xotirlab qolish jarayonlari haqida kitobni yaratadi.

XX asrning 30-yillarida Rossiya psixologlari L.S.Vigodskiy, A.N.Leontev, A.N. Zankov, T.I.Zinchinko kabi xotiraning turli jihatlarini o’rganadilar.

Xotira jarayonlariga esda olib qolish, esda saqlash, esga tushirish va unitish jarayonlari kiradi.

Esda olib qolish

Qabul qilinayotgan predmet va hodisalarni tasavvurlar sifatida qabul qilishdir. Esda olib qolish – xotira materiali bo’lib,qayta ishga tushirish xotira mazmunidir.Esda olib qolish mexanik va mantiqiy, ixtiyoriy, ixtiyorsiz bo’ladi.

Esda olib qolingan materialni saqlash- xotira jarayoni bo’lib, unda ong harakati yuzaga keladi. Xotirada inson tomonidan qabul qilingan barcha narsa qoladi va ma’lum miqdori esdan chiqadi.

Foydalanilgan adabiyotlar

• P.V.IvA.V.Petrovskiy. “umumiy psixologiya”, 1992 yil.
• anov. “Umumiy psixologiya”, 1972 yil.
• A.N.Leontev, “Problem razvitiya psixika”
• WWW.ziyonet.uz
• WWW.arxiv.uz

E’tiboringiz uchun rahmat!