Farg`ona davlat universiteti sirtqi bo`lim “iqtisodiyot” (tarmoqlar va sohalar bo`icha) yo‘nalishi “makroiqtisodiy tahlil va prognozlash” fanidan

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

FARG`ONA DAVLAT UNIVERSITETI
SIRTQI BO`LIM

“IQTISODIYOT” (tarmoqlar va sohalar bo`icha) YO‘NALISHI

“MAKROIQTISODIY TAHLIL VA PROGNOZLASH”
FANIDAN

KURS ISHI

MAVZU: SANOAT SIYOSATI VA UNING RIVOJLANISHINING REAL SEKTORLARGA TA'SIRI

Bajardi: 3-kurs talabasi A.A.Qahhorov_
Tekshirdi: A.Asrorqulov
Toshkent – 2022


MUNDARIJA :
KIRISH…….…………………………………………………….…….……
1) IQTISODIYOTNI ERKINLASHTIRISH SHAROITIDA SANOAT SIYOSATINING BARQAROR RIVOJLANISHINING NAZARIY USLUBIY ASOSLARI.
2) IQTISODIYOTNI ERKINLASHTIRISH SHAROITIDA SANOAT SIYOSATINING RIVOJLANISH TENDENSIYASI.
3) SANOAT SIYOSATI RIVOJLANISHINING REAL SEKTORLARIGA TA'SIRI
4) JAHON SAVDO TIZIMIDA SANOAT SIYOSATI VA UNING RIVOJLANISHINING REAL SEKTORLARGA TA'SIRI AQSH MISOLIDA
XULOSA………...………………………………………………………...4
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR……………………………...….42
KIRISH
Respublikada sanoatni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Buning sababi, sanoat sohasining sezilarli rivojlanish salohiyatiga egaligidir. Ko‘pgina mamlakatlar tajribasi shuni ko‘rsatadiki, aynan sanoatning faol rivojlanishi tufayli yuqori iqtisodiy o‘sishga erishish va iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish mumkin.
Amalga oshirilayotgan islohotlar tufayli ushbu sohani rivojlantirishda salmoqli natijalarga erishildi. Xususan, so‘nggi uch yil davomida 2018-2021-yillar. sanoat ishlab chiqarishi uchdan biriga ortdi. Sanoat rivojlanishining yuqori sur'atlari sanoatning O'zbekiston iqtisodiyotiga qo'shgan hissasini 20,6 foizdan 26,3 foizgacha oshirish imkonini berdi. 2022-yil yakuniga ko‘ra sanoatning jismoniy hajmi indeksi 6,4 foiz, yalpi ichki mahsulotdagi sanoat ulushi esa 29 foiz darajasida o‘sishi kutilmoqda.
Sohadagi ijobiy tendentsiyalarga qaramay, bugungi kunda uning yanada rivojlanishiga to‘sqinlik qilayotgan qator tizimli muammolar mavjud. Eng keskin va shoshilinch echimlar quyidagilardir:
Texnik reglamentlar va standartlar. Mahalliy texnik reglamentlar va standartlarning xalqaro standartlarga mos kelmasligi muammosi mavjud. Xususan, moslashishga ehtiyoj bor MDH davlatlarining texnik reglamentlariga respublikada 14 ta texnik reglament. Shuningdek, 28 ta yangi texnik reglamentni (engil, oziq-ovqat, neft-gaz, elektrotexnika sanoati va boshqalarda) joriy etish zarur.
Sanoat mahsulotlari sifatini ta'minlash.
Respublikada ko'pgina tovarlarga davlat sifat standartlari mavjud emas. Ushbu tovarlar korxonalarning o'zlari tomonidan ishlab chiqilgan texnik shartlarga muvofiq ishlab chiqariladi. Tovarlarning xalqaro sifat standartlariga mos kelmasligi ularning raqobatbardoshligiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, eksportni cheklaydi. Shu munosabat bilan sanoat mahsulotlarini standartlashtirish va sertifikatlashtirish tizimini xalqaro sifat standartlari bilan maksimal darajada unifikatsiya qilishni hisobga olgan holda takomillashtirish talab etiladi.
Kadrlar tayyorlash.
Zamonaviy sanoat xodimlarning yuqori malakasini va ularni tayyorlashga boshqacha yondashuvni talab qiladi. Bu muammo to'qimachilik, charm, zargarlik, elektrotexnika, farmatsevtika, qurilish materiallari, qishloq xo'jaligi mahsulotlarini qayta ishlash kabi tarmoqlarda eng dolzarbdir. Bu muammoning yechimi xorijiy filial universitetlarining filiallarini ochish, malaka oshirish dasturlarini joriy etish, shuningdek, talabalarning amaliy ko'nikmalarini oshirish uchun universitetlar va korxonalar o'rtasidagi hamkorlik bo'lishi mumkin.
2019-yilda mamlakatimizning sanoat siyosati doirasida 2025-yilgacha bo‘lgan davrda neft-gaz, elektroenergetika, yengil, mashinasozlik, kimyo, oziq-ovqat, elektrotexnika, qurilish materiallari, rangli metallurgiya kabi tarmoqlarni rivojlantirish bo‘yicha strategiyalar qabul qilindi. Strategiyalar tarmoqlarni yanada rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlarini belgilab beradi. Shuningdek, u har bir aniq sohadagi asosiy muammolarni hal qilishni nazarda tutadi. Bundan tashqari, 2025 yilgacha O‘zbekiston Respublikasi sanoatini rivojlantirishning Milliy konsepsiyasi ishlab chiqilmoqda.
Shuningdek, avtomobilsozlik, toʻqimachilik, charm-poyabzal, elektrotexnika, neft-gaz, zargarlik sanoati, qishloq xoʻjaligi mashinasozligi, elektroenergetika, qurilish materiallari sanoati va boshqa sohalarni rivojlantirishga qaratilgan 13 ta dastur qabul qilindi.
Dasturlarda yangi turdagi mahsulotlar ishlab chiqarishni o‘zlashtirish, sifatli va raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarish va eksport qilish hajmini oshirish, xorijiy investitsiyalarni faol jalb etish, kichik biznes sub’ektlarini sanoat faoliyatiga keng jalb etish, sanoat kooperatsiyasi va ishlab chiqarishni mustahkamlash va rivojlantirish mahsulot tannarxini pasaytirish ko‘zda tutilgan..
Ayni paytda dasturlarni amalga oshirish orqali PVX, sintetik tola, to‘qimachilik uskunalari uchun ehtiyot qismlar, maishiy texnika butlovchi qismlar va boshqalar kabi yangi turdagi mahsulotlar ishlab chiqarish o‘zlashtirildi.Yaqin istiqbolda uni rivojlantirish rejalashtirilgan. toʻqimachilik galantereykasi (fermuarlar, tugmalar va boshqalar), elektron gaz hisoblagichlari, elektr motorlar va boshqalar.
Mazkur tarmoq dasturlarini samarali amalga oshirish maqsadida elektron hamkorlik portali (www.cooperation.uz) tashkil etilib, ayni paytda 64 ming kichik biznes sub’ekti foydalanish imkoniyatiga ega, portalga (bugungi kunda 17,4 mingdan ortiq korxona roʻyxatga olingan). Portal, shuningdek, ishlab chiqarilayotgan sanoat mahsulotlari turlari, ularning texnik tavsiflari, sifat ko‘rsatkichlari, tovar bozoridagi mahsulotlar hajmi haqida ma’lumot olish imkonini beradi.