Fargʻona davlat universiteti Tarix fakulteti Sotsiologiya yoʻnalishi 20. 156-guruh talabasi Mamirov Saidislom

Sanʼat va matematikaning uygʻunlashuvini biz Oʻrta asrlarda Markaziy Osiyoda vujudga kelgan ornamental sanʼat namunalarida koʻramiz. Bu sanʼat turi matematika, geometriya va sanʼatning uygʻunligi zamirida paydo boʻladi. Arxitektura ornamental sanʼatdagi matematik yondashuvlarning asosi boʻlib, falsafiy gʻoyalarga xizmat qiladi. Masalan, Markaziy Osiyo meʼmorlik sanʼati asosida yotgan uygʻunlik gʻoyasi ana shunday universal xarakterga ega gʻoyadir. U nafaqat koinot tizimi, balki konkret fanlar bilan bogʻliq. Shu sababli meʼmorlik sanʼatida uygʻunlik geometrik ornament vositasida ifodalangan.

• Sanʼat va matematikaning uygʻunlashuvini biz Oʻrta asrlarda Markaziy Osiyoda vujudga kelgan ornamental sanʼat namunalarida koʻramiz. Bu sanʼat turi matematika, geometriya va sanʼatning uygʻunligi zamirida paydo boʻladi. Arxitektura ornamental sanʼatdagi matematik yondashuvlarning asosi boʻlib, falsafiy gʻoyalarga xizmat qiladi. Masalan, Markaziy Osiyo meʼmorlik sanʼati asosida yotgan uygʻunlik gʻoyasi ana shunday universal xarakterga ega gʻoyadir. U nafaqat koinot tizimi, balki konkret fanlar bilan bogʻliq. Shu sababli meʼmorlik sanʼatida uygʻunlik geometrik ornament vositasida ifodalangan.
• Yuqoridagi mulohazalardan koʻrinib turibdiki, bilimlar integratsiyalashuvida Oʻrta asr mutafakkirlarining buyuk xizmati bor. Forobiy musiqaviy (tebranuvchi) hodisalarni sheʼriyat va matematik usullar bilan tadqiq etadi. Shunday qilib, matematik gʻoyalarning arxitektura, geometriya, estetik sanʼat bilan uygʻunlashuvi sodir boʻladi. Bu uygʻunlashuv betakror ornamental sanʼatning, girihlarning yaratilishiga olib keladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:

• S.D.Daukeyeva. Filosofiya muzыki Abu Nasra Muxammada al-Farabi. – Almatы: Fond Soros-Kazaxstan, 2002.
• L.I.Rempel. Xudojestvennaya kultura Sredney Azii IX-XII vekov. –T.: Gafur Gulyam, 1983.
• Ye.S.Fedorova. Filosofiya muzыki v musulmanskoy srednevekovoy kulture. Diss. na soisk. kand. kulturologii. –Sankt-Peterburg, 2015.
• M.Xayrullayev. Farabi. –T.: Uzbekistan, 1975.
• Xudojestvennaya kultura Sredney Azii IX-XIII vekov: sbornik statey. pod red. L.I.Rempelya. –T.: Lit. i iskusstva.