Farg’ona Politehnika Instituti klt fakulteti e va a 62-20 guruh talabasi Dehqonboyeva Sayohatning Datchiklar va elektr aylantirgichlar fanidan taqdimoti

Farg’ona Politehnika Instituti KLT fakulteti E va A 62-20 guruh talabasi Dehqonboyeva Sayohatning Datchiklar va elektr aylantirgichlar fanidan taqdimoti

Ishlab chiqarishda keng qo’llaniladigan datchiklar Reja 1.Datchiklar haqida umumiy malumot 2. Ishlab chiqarishda keng qo’llaniladigan datchiklar

Datchiklar – bu fizik kattaliklarni: haroratni, yorug’lik intensivligini, elektr kuchlanishini, suyuqlik yoki gaz bosimini keyingi foydalanish uchun qulay elektr signalga aylantirish uchun zarur bo’lgan o’lchov moslamalari. Sanoat sohasida ular ko’pincha sensorlar yoki transmitterlar deb nomlanadi. Ular turli hil murakkablik darajasidagi elektron qurilmalarni loyihalash va shakllantirishda keng qo’llaniladi. Ular siz turli hil texnologik sxemalarning to’g’ri ishlashi va barqaror ishlashi mumkin emas.
Sensorlar – bu fizik kattaliklarni: haroratni, yorug’lik intensivligini, elektr kuchlanishini, suyuqlik yoki gaz bosimini keyingi foydalanish uchun qulay signalga aylantirish uchun zarur bo’lgan o’lchov moslamalari. Sanoat sohasida ular ko’pincha sensorlar yoki transmitterlar deb nomlanadi. Ular turli hil murakkablik darajasidagi elektron qurilmalarni loyihalash va shakllantirishda keng qo’llaniladi. Ularsiz turli hil texnologik sxemalarning to’g’ri ishlashi va barqaror ishlashi mumkin emas.
Bugungi kunda ko’plab texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish turli hil fizik parametrlarni ko’p o’lchovlarini talab qiladi. Zamonaviy mexanizmlar, mashinalar va agregatlarni samarali boshqarish uchun har hil me’zonlarga ko’ra tasniflanadigan turli hil sensorlardan foydalaniladi.
Bugungi kunda ko’plab texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish turli hil fizik parametrlarni ko’p o’lchovlarini talab qiladi.
Zamonaviy mexanizmlar, mashinalar va agregatlarni samarali boshqarish uchun har hil mezonlarga ko’ra tasniflanadigan turli hil sensorlardan foydalaniladi. Belgilangan parametrlarga muvofiq ularning keng tanlovini priborpostavka.ru saytida osongina ko’rish va sotib olish mumkin.
Har xil texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishda ularning ko‘rsatkichlari haqida ma’lumot olish zarur hisoblanadi. Bu maqsadda birlamchi o‘zgartirgichlar (yoki datchiklar) keng qo‘llaniladi.Datchik deb nazorat qilinayotgan yoki rostlanayotgan kattalikni kerakli yoki avtomatika tizimining keyingi elementlarida qo‘llash uchun qulay qiymatga o‘zgartiradigan vositaga aytiladi.
Datchiklarning aniq va ishonchli ishi , butun tizim ishini tegishli asosiy ko‘rsatkichlarini belgilab beradi. Datchiklar yuqori ta'sirchanlik (sezgirlik) va aniqlikka, uzoq xizmat muddati va ishda beshikastlikka, kichik o‘lcham va og‘irlikka, hamda past narxga ega bo‘lishlari kerak.
Shartli ravishda, datchiklarni qabul qiluvchi, oraliq va ijrochi qismlardan iborat deb hisoblash mumkin. Qabul qiluvchi qismi, kirish x miqdorini o‘zgarishiga ta'sirlanib, uni qandaydir oraliq miqdorga o‘zgartiradi. Bu miqdor, shunga o‘xshash fizikaviy miqdorning etalon (namuna) qiymati bilan taqqoslanadi. So‘ngra esa, bu datchikni ijrochi qismiga ta’sir etib, chiqish y signalini shakllantiradi. Kirish x miqdorini fizikaviy tarkibiga qarab –elektr, issiqlik, mexanik, optik, akustik, suyuqlik va gaz datchiklari ajratiladi.
Elektr datchiklar–tok, kuchlanish, quvvat, chastota, magnit oqimni; issiqlik datchiklar–harorat va issiqlik miqdorini; mexanik datchiklar–kuch, bosim, siljish, tezlik, tezlanish; optik datchiklar–nur kuchi, yoritilishni; akustik datchiklar–tovush kuchi, uni chastotasi, quvvatini; suyuqlik va gaz datchiklari-bosim va tezlikni o‘lchashadi.
Har bir turdagi datchiklarni, o‘z navbatida, qabul qiluvchi qismining ishlash prinsipi bo‘yicha ham tasniflashadi, ya’ni guruhlarga bo‘lishadi. Masalan, optik datchiklar, fotoelektrik, fotoximik, fototermik va fotomexanik guruhlarga bo‘linadi. Datchiklarni boshqacha turi, chiqish y miqdorini fizikaviy tabiatiga qarab ham belgilanadi. Chiqish miqdori–elektr bo‘lgan datchiklar, ya’ni qarshilik, induktivlik, sig‘im, tok, kuchlanish, faza, chastota datchiklari eng ko‘p tarqalgan.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

• https://fayllar.org/
• https://wikipedia.org/
• https://ziyo.net/