Farg`ona Politehnika Instuti 69-20Elita Guruh Talabasi Abdurohmonov Shoxruh

Farg`ona Politehnika Instuti 69-20Elita Guruh Talabasi Abdurohmonov Shoxruh

Mustaqil ishi

Mavzu-Internetda mavjud bo'lgan elektron to'lovlar xavfsizligini ta'minlash.

Axborot xavfsizligi

Yurtimiz mustaqillikka erishganidan so'ng, mamlakatimiz miqiyosida elеktron to'lov tizimlari (ETT) birinchi bor bank tizimiga joriy etish ishlab chiqildi va uni joriy etish 1994 yil 18 martdagi Vazirlar Maxkamasining 146-sonli «Bank tizimini takomillashtirish va pul-krеdit muomalasini barqarorlashtirish chora-tadbirlari to'grisida»gi Nizom asosida amalga oshirila boshlagandi.

Elektron pullar elektron to'lov vositalarida qayd etiladigan va saqlanadigan to'lov tizimi foydalanuvchisining ma'lum pul ekvivalenti. Onlayn to'lovlar, pul o'tkazmalari, to'lovlar uchun ishlatiladi.

19-modda. To‘lov tizimida axborot xavfsizligi va muhofazasini ta’minlash

To‘lov tizimining subyektlari to‘lov tizimida axborot xavfsizligi va muhofazasini ta’minlash bo‘yicha, shu jumladan elektron to‘lov hujjatlaridan ruxsatsiz foydalanish, ularga o‘zgartishlar kiritish, ularni yo‘qotish, yo‘q qilish va to‘sib qo‘yishdan muhofaza etishni ta’minlash bo‘yicha belgilangan talablarga rioya etishlari kerak.

To‘lov tizimining subyektlari to‘lov tizimida axborot xavfsizligi va muhofazasini ta’minlashning qo‘shimcha vositalari va usullarini belgilashlari mumkin.

Xaridor kuzatishi kerak bo'lgan asosiy qoidalar

Xavfsiz / shifrlangan Internet ulanishlari

1.Hech qachon parolingizni hech kimga, shu jumladan to'lov tizimi xodimlariga oshkor qilmang.

2.To'lov tizimi yoki Internet-bank manzili bilan ulanishni tekshiring;

3.Ishonchli va ishonchli manbalardan olingan dasturlardan foydalaning va muntazam yangilanishlarni amalga oshiring.

Mijozlarni himoya qilish

1. Murakkabligi tekshirilayotgan tizimga kirish uchun login / parol;

2. Bank kartasi raqami, amal qilish muddati, karta egasining ismi, CVV / CVC kodlarining kombinatsiyasi;

3. Onlayn to'lovlar uchun asosiy kartani takrorlaydigan virtual kartani yaratish imkoniyati;

Texnik himoya

1. To'lov xizmatini mijozning IP-manziliga va telefon raqamiga bog'lash;

2. Shifrlangan HTTPS / SSL protokoli yordamida mijozning tizimga kirishini amalga oshirish;

3. Identifikatsiya ma'lumotlari to'plami uchun virtual klaviaturadan foydalanish imkoniyati (shaxsiy ma'lumotlarni ushlab olishga qarshi);

4. tranzaktsiyalarni avtorizatsiya qilish maxsus kod orqali amalga oshiriladi, to'lovni amalga oshirishda mijoz tizimdan o'z mobil telefoniga SMS orqali oladi (tasodifiy harflar va raqamlarning kombinatsiyasi, atigi bir necha daqiqa amal qiladi).

Elektron to'lov tizimlarining xavfsizligi Plastik kartalar yordamida hisob-kitoblarisiz bank operatsiyalari, savdo operatsiyalari va o'zaro hisob-kitoblarning zamonaviy amaliyotini tasavvur qilib bo'lmaydi. Plastik kartalar yordamida naqd pulsiz hisob-kitoblar tizimi chaqiriladi elektron to'lov tizimi . Oddiy ishlashini ta'minlash uchun elektron to'lov tizimi ishonchli himoyalangan bo'lishi kerak. Elektron to'lov tizimlarida axborot xavfsizligi nuqtai nazaridan quyidagi zaifliklar mavjud: banklar va bankomatlar o'rtasida, bank va mijoz o'rtasida to'lovlar va boshqa xabarlarni yuborish; xabarlarni yuboruvchi va oluvchi tashkilotlarda ma'lumotlarni qayta ishlash; mijozlarning hisobvaraqlarida to'plangan mablag'lardan foydalanish imkoniyati.

.

Elektron to'lov tizimlarining rivojlanish tarixi 1871 yilni elektron to'lov tizimlarining tug'ilgan yili deb hisoblash mumkin. Aynan o'sha paytda taniqli Western Union kompaniyasi dunyoda birinchi elektron pul o'tkazmasini amalga oshirdi. Albatta, uni elektron deb atashning iloji yo'q, chunki u telegraf xabarlari orqali amalga oshirildi. O'shandan beri Western Union o'z ixtirosidan muvaffaqiyatli foydalanmoqda. Ammo nafaqat ushbu kompaniya pul aylanmasining ushbu turini qabul qildi.