Farg’ona politexnika instituti mexanika fakulteti avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishning texnologik jihozlari fanidan

a) ochiq; b) yopiq, yaʼni yopiq korpusda joylashgan (Reduktor);

Vallar geometrik o‘qlarining nisbiy harakati bo‘yicha:

a) geometrik o‘qlar qo‘zg‘almas bo‘lgan qatorli uzatmalar;

b) qo‘zg‘aluvchan geometrik o‘qli planetar uzatmalar;

G‘ildiraklarining aylana tezligi bo‘yicha:

a) sekin yurar (u = 3¸4 m/s); b) o‘rtacha tezlikli (4 m/s < u < 15 m/s);

c) yuqori tezlikli (u > 15 m/s);

G‘ildiraklarining aylana tezligi bo‘yicha:

• G‘ildiraklarining aylana tezligi bo‘yicha:

a) sekin yurar (u = 3¸4 m/s); b) o‘rtacha tezlikli (4 m/s < u <

15 m/s); c) yuqori tezlikli (u > 15 m/s);

• Afzalliklari: 1. Amalda xoxlagan quvvatni (50000 kVt va undan yuqori) aylana tezliklarning keng chegaralarida uzatish mumkin. 2. Uzatishlar soni doimiy. 3. Ixcham, ishonchli va uzoq muddat ishlaydi. 4. F.I.K. yuqori (h = 0,97...0,98) va xizmat ko‘rsatish oson. 5. Vallarga va tayanchlarga tushadigan bosim kuchlari nisbatan kichik. 7. Gildiraklarni turli-tuman materiallardan tayyorlash mumkin.
• Kamchiliklari: 1. Uzatishlar sonining cheklanganligi, bir juft tishli g‘ildirak uchun Umax = I2,5. 2. Bikr ishlaydi, shuning uchun titrash va shovqin manbai xisoblanadi hamda zarbli va keskin o‘zgaruvchan yuklanishlarga yaxshi chidamaydi. 3.Katta aniqlikdagi tishli g‘ildiraklarni tayyorlash nisbatan murakkab va qimmatroq

ZANJIRLI UZATMA – bir valdan ikkinchi valga aylanma harakat uzatuvchi zanjirli mexanizm. Ikkala valga bikr o’rnatilgan tishli g’ildiraklar (yulduzlar)ga kiydirilgan berk (“uzluksiz”) zanjir halqadan iborat. Zanjirning tuzilishi, yulduzchalar soni, yetakchi yulduzchaning aylanish yo’nalishi, yetakchi valning aylanish chastotasi (aylanishlar soni) ga, moylanishi va boshqalarga ko’ra turli xillarga bo’linadi. Zanjirli uzatma. Tishli g’iddiraklar zanjir halqa bilan tekis ishlashi uchun g’ildirak tishlari zanjirning tuzilishi (tipi)ga qarab yasaladi. Zanjirli uzatmalar bir tekis va shovqinsiz ishlaydi. Vtulkali va vtulkarolikli zanjirlar paydo bo’lishi bilan Zanjirli uzatmalar katta quvvat 700 Mn (70000 kilogramm kuch) ni katta (35 metr/sekundgacha) aylanish ZANJIRLI UZATMA tezliklarni uzata oladigan bo’ldi. Turli mashinalar, mexanizmlar, motosikl va velosipedlarda qo’llaniladi.

• ZANJIRLI UZATMA – bir valdan ikkinchi valga aylanma harakat uzatuvchi zanjirli mexanizm. Ikkala valga bikr o’rnatilgan tishli g’ildiraklar (yulduzlar)ga kiydirilgan berk (“uzluksiz”) zanjir halqadan iborat. Zanjirning tuzilishi, yulduzchalar soni, yetakchi yulduzchaning aylanish yo’nalishi, yetakchi valning aylanish chastotasi (aylanishlar soni) ga, moylanishi va boshqalarga ko’ra turli xillarga bo’linadi. Zanjirli uzatma. Tishli g’iddiraklar zanjir halqa bilan tekis ishlashi uchun g’ildirak tishlari zanjirning tuzilishi (tipi)ga qarab yasaladi. Zanjirli uzatmalar bir tekis va shovqinsiz ishlaydi. Vtulkali va vtulkarolikli zanjirlar paydo bo’lishi bilan Zanjirli uzatmalar katta quvvat 700 Mn (70000 kilogramm kuch) ni katta (35 metr/sekundgacha) aylanish ZANJIRLI UZATMA tezliklarni uzata oladigan bo’ldi. Turli mashinalar, mexanizmlar, motosikl va velosipedlarda qo’llaniladi.
• Bunday uzatmalar zanjirning turiga qarab: 1) vtulka; 2) vtulka-rolikli; 3) tishlilarga bo‘linadi.