Farg`ona politexnika instituti Mexanika mashinasozlik fakulteti 20-21 tmj guruh talabalari Muhammadjonov Jasurbek, Mamajonov Asadbeklarning Mashinalar yaratishning texnik asoslari fanidan tayyorlagan taqdimot loyihasi

Farg`ona politexnika instituti Mexanika mashinasozlik fakulteti 20-21 TMJ guruh talabalari Muhammadjonov Jasurbek, Mamajonov Asadbeklarning Mashinalar yaratishning texnik asoslari fanidan tayyorlagan taqdimot loyihasi.

Mavzu: Loyiha - konstruktorlik xujjatlarini o‘rganish va tuzish

Konstruktorlik xujjatlarining yagona tizimi - Respublikamizdagi barcha korxona, tashkilot, muassasalar ishlab chikayotgan va foydalanayotgan konstruktorlik xujjatlarini tayyorlash, rasmiylashtirish va ishlatish bilan bog’liq bulgan tartib va qoidalarni belgilovchi davlat standartlari kompleksidir.
Konstruktorlik xujjatlarining yagona tizimi standartlarining asosiy vazifasi - korxona, tashkilot, muassasalarda konstruktorlik xujjatlariga rioya kilish, rasmiylashtirish xamda ulardan foydalanishda yagona tartib va qoidalarni joriy etishdan iborat.
Bu tartib va qoidalar yordamida:
1. Korxona va tashkilot, muassasalar o’zaro konstruktorlik xujjatlarini kayta rasmiylashtirmay turib, ular urtasida bu xujjatlarni almashtira olish imkoni yaratiladi.
2. Ishlab chiqarishga keraksiz xujjatlarning takror ishlab chiqarilishining oldi olinadi xamda komplektlari stabillashtiriladi (barkarorlashtiriladi).
3. Sanoat buyumlarining konstruktorlik loyixalarini ishlashda unifikatsiya kilish imkoni kengaytiriladi.
4. Konstruktorlik xujjatlarining formalari va grafikaviy tasvirlarining soddalashtirilishi, sanoat buyumlarining mashakkatli loyixa-konstruktorlik ishlarini kamaytiradi.
5. Texnikaviy xujjatlarni va ulardagi maxlumotlarni ishlab chikishni mexanizatsiyalashtirish va avtomatizatsiyalashtirish imkoni yaratiladi.
6. Ishlab chiqarishning texnikaviy tayyorlik sharoiti yaxshilanadi.
7. Sanoat buyumlarining ishlatish sharoiti yaxshilanadi.
8. Ishlab turgan korxonalarni tezda kayta sozlashda xujjatlarni operativ ravishda tayyorlash imkoni yaratiladi.

Gruppa shifri	Gruppadagi standartlar mazmuni	Standartning nomi
0	Umumiy qoidalar	GOST 2.001-93 GOST 2.034-83
1	Asosiy qoidalar	GOST 2.101-68 GOST 2.121-73
2	Konstruktorlik xujjatlarida buyumning belgilanishi va klassifikatsiyasi	GOST 2.201-80
3	Chizmalar bajarishning umumiy qoidalari	GOST 2.301-68 GOST 2.317-69
4	Mashinasozlik va asbobsozlik sanoati buyumlarining chizmalarini bajarish qoidalari	GOST 2.401-68 GOST 2.426-74
5	Konstruktorlik xujjatlaridan foydalanish (xisobga olish, saklash, nusxa kuchirish, uzgarishlar kiritish) qoidalari	GOST 2.501-68 GOST 2.503-74
6	Ekspluatatsiya va ta xmirlash xujjatlarini bajarish qoidalarini bajarish qoidalari	GOST 2.601-80 GOST 2.607-72
7	Sxemalarni bajarish qoidalari	GOST 2.701-80 GOST 2.792-74
8	Qurilish va kemasozlik xujjatlarini bajarish qoidalari	GOST 2.801-74 GOST 2.857-75
9	Boshqa standartlar

Standartlarning klassifikatsiya gruppalari
Buyum deb yasash mumkin bulgan predmet yoki predmetlar tuplamining istalgan ko‘rinishiga aytiladi. Buyumlarga, masalan, detallar va yig‘iladigan birliklar, komplektlar va komplekslar kiradi (GOST 2.101-68).
Detal deb nomi va markasi bir xil materialdan yasalgan, yig‘ish operatsiyalarisiz tayyorlangan buyumga aytiladi. Masalan, val, quyma tana va x.k.).
Yig‘ma birlik deb kismlari yigish operatsiyalari yordamida yig‘iladigan buyumlarga. Masalan, reduktor, payvandlangan tana va x.k.) aytiladi.
O‘quv sharoitlarida asosan 2 xil ko‘rinishdagi buyumlar qo‘llanadi - detallar va yig‘ma birliklar.
Konstruktorlik xujjatlarining turlari. Ularning ishlab chiqarishdagi turlari va komplektlarini GOST 2.102-68 belgilab beradi.
Bunday xujjatlar buyumlarni ishlab chiqishda, tayyorlashda, sifatini nazorat qilishda, ekspluatatsiya va ta’mirlashda ularning tarkib va qurilishini aniqlab beradi.
Spesifikatsiya to‘ldirish.
Davlat standarlariga muvofiq spesifikatsiya xar bir yi g‘ma birlik uchun aloxida varaqlarga tuziladi. Biroq bajarilayotgan loyihaning xarakterini xisobga olib buyum spesifikatsiyasini aloxida uzel yoki bir butun mashinaning umumiy ko‘rinishi chizilgan varaqda joylashtirishga to‘g‘ri keladi.