Fargʻona politexnikainstituti fargʻona politexnika instituti

FARGʻONA POLITEXNIKAINSTITUTI

FARGʻONA POLITEXNIKA INSTITUTI

Qurilish fakulteti

6.20 guruh talabasi

TURDIYEV X va QOʻLDASHEV N larni Bino inshootlarni barpo etish texnologiyasi fanidan taqdimot

Chokkish miqdorini aniqlash usullari

Siqiluvchan qatlam haqida tushuncha. Tashqi yuk ta’sirida

yuzaga keluvchi zaminning zo'riqish holatini nazariy ifodalar yordamida

aniqlansa uning chuqurlik bo‘ylab cheksiz davom etishi kuzatiladi. Shu

bilan bii’ga chuqurlashgan sari yuk ta’siii karaayib boradi. Amaliy

hisoblashda esa uzluksiz miqdorga yo‘l qo‘yib bo‘hnaydi, shuning uchun

zo'riqish koiam ini m a’lum chuqurlik bilan cheklash maqsadga

muvofiqdir.

Cheksiz qatlamli grunt zichlashuvi oqibatida poydevor cho‘kishini hisoblash. Qoya grunt ustida joylashgan h qalinlikdagi yon tomonga cheksiz tarqalgan gruntning sirti N0 yuk bilan yuklangan deb faraz qilaylik (7.4- rasm). Bunday gruntning siqilish holati tajribaxonada yon tomonga kengayishdan holi bo'lgan sharoitdan deyarli farqlanmaydi . Shuning uchun mazkur holatda faqat ost tomonga yo'nalgan siljish ro‘y beradi. Bu siljish birmuncha vaqt davom etib, natijada gruntning boshlang‘ich g'ovakligi eo ta’sir yuki No miqdoriga mos ravishda e qiymatga o ‘zgaradi.

Qattamlab jamlash usuli yordamida cho‘kish miqdorini aniqlash ayniqsa serqatlam zaminlar uchun qo‘l keladi. Zaminni may da qatlamlarga b o iish va har bir qatlam cho'kishini alohida hisoblab. natijani jamlash bu usulning asosini tashkil etadi. Bunday amallarni bajarishning boisi inshootdan uzatiluvchi yukning zamin bo'ylab notekis tarqalishi va chiiqurlashgan sari unmg miqdorini kamayishi kabi xususiyatlami nazarda tutishdir. Ushbu usulni qo’llashda zamin bo'ylab ajratiluvchi qatlamlar qalinligi poydevor eni oicham ining 0,4 qismidan oshmasligi tavsiya etiladi.

Cho‘kishning davomiyligi M aium ki poydevoming cho'kishi to'satdan yuz bermay, balki m aium vaqt davom etadi. Grantining tarkibi, hossalari va deformatsiyalanish jarayoni bilan b o g iiq boigan ftzik hodisalar cho'kishdavomiyligini belgilaydigan omillardir. Tashqi yuk ta’sirida grunt zarralari orasidagi bogianish kuchlarini to ia , yoki qisman buzilishi natijasida yopishqoq xususiyatli deformatsiyalanish yuzaga keladi. Grunt g'ovaklarini xajmiy kaniayishi ularai toidiruvchi suv va gazlarning ortiqcha miqdorini sizib chiqishi oqibatida yuz beradi.

Agar grant g‘ovaklari erkin, yoki bo‘sh bogiangan holatdagi suv bilan toigan bo‘Isa. unda gmntning zichlasliuvi suv sizish darajasiga bogMiq boiadi. Shu bilan birga grunt zarralarining o ’zaro tutashuvi suv harakatiga to‘sqinlik qilishi sababli sizisli jarayoni m a’luni vaqtga qadar cho'ziladi. Demak. grantning zichiashuv tezligi ma’lum hajmdan suvning sizib chiqish tezligiga bogMiq ekanligini e'tirof etish mumkin.

ETIBORINGGIZZ UCHUN RAHMAT...🙃