Фармацевтика ишини ташкил қилиш кафедраси

Ҳисоб регистрларнинг турлари:

• РЕГИСТРЛАР

• Корхонада ишлаб
• чиқилган ва
• тасдиқланган

• Китоблар – маълум
• форматдаги варақлар-
• касса китоби,
• кассир-операционист
• китоби

• Намунавий
• шакллар

• Карточкалар – асосий
• воситаларни анали-
• тик ҳисоби учун

• Тармоқ
• ҳужжатлари

• Варақлар – синтетик
• ва аналитик ҳисоби
• учун

Счет (ҳисобварақ) турлари

• Бухгалтерия балансига мувофиқ, ҳисобвараклар 2 га бўлинади:
• актив ва пассив ҳисобварақлар.
• Актив ҳисобварақлар деб, хўжалик маблағларининг ҳолати ва ўзгаришини ҳисобга оладиган ҳисобварақларга, пассив ҳисобварақлар деб, маблағларнинг келиб чиқиш манбаларининг ҳолати ва ҳаракатини ҳисобга оладиган ҳисобварақларга айтилади.

Бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлари

• Актив ҳисобварақлар

• Пассив ҳисобварақ лар

• Актив-пассив ҳисобвараклар

• Хўжалик воситаларининг таркиби Ск=Сн+ДО-КО

• Хўжалик воситаларининг ҳосил бўлиш манбалари Ск=Сн+КО-ДО

• Юридик ёки жисмоний шахслар билан хисоблашиш ҳисобвараклар

Регистр турлари (ҳужжат мазмуни бўйича)

• Аналитик ҳисобварақ регистрлари;
• Синтетик ҳисобварақ регистрлари;
• Аралаш (комбинированый)

• БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБОТИ

Актив ва пассив ҳисобварақларнинг тузилмаси

Актив счет			Пассив счет
Дебет	Кредит		Дебет	Кредит
СН				СН
ДО	КО		ДО	КО
Ск=CН+ДО-КО				Ск=Сн+КО-ДО

Синтетик ҳисобварақлар бўйича оборот қайдномалари

Ҳисобварақларнинг номи	Бош қолдиқ		Оборот		Охирги қолдиқ
	Д-т	К-т	Д-т	К-т	Д-т	К-т
Асосий восита (фонд)лар	11 120 000	-	-	-	1 1120 000
Асосий восита (фонд)ларнинг эскириши	-	240 000	-	-	-	240 000
Материаллар	50 000	-	32 000	45 000	37 000	-
Ёқилғи	1 100	-	400	500	1 000	-

• Хўжалик воситалари

• Таркиби, жойлашиши,
• ишлатилиши

• Хосил бўлиш
• манбалари

• Айланмадаги
• воситалар

• Айланмада бўлма-
• ган воситалар

• Дорихона биноси асбоб
• ва ускуналари,
• компьютерлар, мебель,
• патентлар, савдо
• белгиси
• ва бошқалар.

• Хомашё, материаллар,
• товар, ёқилғи ва бошқа
• ишлаб чиқаришда иш-
• латиладиган воситалар,
• пул воситалари, дебитор
• қарздорликлар, бюджет

• Хўжалик воситаларининг ташкил топиш манбалари

• Шахсий маблағлар

• Жалб этилган маблағлар

• Дорихона устав капитали
• Дорихонанинг соф фойдаси
• Заҳира ва қўшимча капитали

• Кредиторлар
• Кредитор қарздорлик
• Заёмлар (шартномалар асосида)

Корхонанинг ҳисоб сиёсати

• Бухгалтерия ҳисоби қонунлари, меъёрлари давлат идоралари томонидан тасдиқланган стандартлар, низомлар, йўриқномалар асосида, иш юритилади. Лекин кўпгина қонун ҳужжатлари корхонага бухгалтерия ҳисобини юритишда, актив ва пассивларни баҳолаш усулларини, у ёки бу харажатларни ҳисоб-китоб қилиш усулларини белгилашда танлаш имконини беради.

Қуйида корхонанинг ҳисоб сиёсати тўғрисидаги буйруқнинг намунавий лойиҳаси келтирилган.

• Қуйида корхонанинг ҳисоб сиёсати тўғрисидаги буйруқнинг намунавий лойиҳаси келтирилган.
• У тўрт бўлимдан иборат:
• умумий қоидалар,
• ҳисоб услубиятининг танланган вариантлари,
• ҳисоб техникасининг танланган вариантлари,
• бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш.
• Санаб ўтилган вариантлардан корхона биттасини танлайди.

Бухгалтерия ҳисобида ҳар қандай хўжалик жараёни бўйича:

• тегишли тарзда тузилган,
• барча зарурий кўрсаткичларга эга бўлган,
• масъул шахслар томонидан имзоланган
• ва тасдиқланган ҳужжатлар тузилиши керак.

Дорихона активлари:

• (бошқача айтганда мол-мулки) – дорихона эгалик қиладиган,
• ва улар ёрдамида ўзининг молиявий-хўжалик фаолиятини амалга оширадиган хўжалик воситаларининг хилма-хил турларидир.

Асосий воситалар

• хўжалик юритувчи субъект томонидан улардан келгусида иқтисодий наф олиш ишончи бўлса,
• ва агар активнинг қиймати аниқ белгиланиши мумкин бўлса, яъни асосий воситалар объекти фойдаланишга қабул қилинган ва барча бирламчи ҳужжатлар расмийлаштирилган бўлса,
• актив сифатида эътироф этилиши мумкин.

Дорихонанинг активлари қуйидаги учта талабга жавоб берганда молиявий ҳисоботга киритилади:

• – дорихона бу мулкнинг эгаси деб ҳисобланганда;
• – у учун муайян қийматга эга бўлганда;
• – қандайдир қийматта ва келгусида дорихона учун иқтисодий фойда келтириш қобилиятига эга бўлганда.
• Дорихона активлари икки турга бўлинади: узоқ муддатли ва жорий (айланма) активлар.

Активлар – келгусида фойда келтириши керак бўлган, корхона томонидан назорат қилинадиган иқтисодий ресурслардир.

• Активлар – келгусида фойда келтириши керак бўлган, корхона томонидан назорат қилинадиган иқтисодий ресурслардир.
• Активни балансда акс эттириш учун у қийматга эга бўлиши ва корхона томонидан назорат қилиниши керак.
• Узоқ муддатли активларни иккита гуруҳга ажратиш мумкин: моддий ва номоддий.
• Моддий активларга асосий воситалар киритилади; булар жисмоний натурал шаклга эга, узоқ муддат фойдаланиладиган активлардир.