Фармацевтика иқтисодиёти

ҳисоб-китоб ҳужжатлари асосида қатъий белгиланган шаюпда: тўлов 
та.шГчкшалари. акцепт тўлов топшириқномалари, аккредигивлар, 
чеклар. ҳисоблар, ҳисоблар реестрлари, инкасса топшириқлари ва 
бошқа ҳужжатлар асосида амалга оширилади.
274

---

Ҳисоб-китоб жараёнлари ўзининг характерига кўра товар ва 
нотоварларга таснифланади. Товар ҳисоб-китобига товар ва идиши 
учун, материаплар учун тўловлар киради. Нотоварига эса маиший 
хизматлар учун, транспорт учун, почта, телеграф ва бошқа хизматлар 
учун, данлат бюджетига тўловлар, амортизацияга пул ўтказиш кабилар 
киради.
Ҳужжатлар айланишини ташкил этиш ва нақц пулсиз ҳисоб- 
китоб ўтказиш техникаси бўйича дорихона тизимида ҳисоб- 
китобнинг қуйидаги шаклларидан фойдаланилади: акцептли, 
аккредитивли, юкни айланиши бўйича махсус ҳисоблар, тўлов 
топш ириқлари, чеклар, режалаш тирилган тўловлар, алоқа 
ташкилотлари орқали ва пластик электрон карточкалари, тижорат 
банклари векселлари. Ҳ и соб-к и тобн и н г у ёки бу шаклини 
қўлланилиши томонларнинг шартномаси, тўлоапарнинг йиғиндиси 
ва тўғри келадиган шаклни ишлатиш мақсадга мувофиқлиги билан 
аниқланади.
Акцептли ёки тўлов талабномаси дорихона тизимида товарлар 
учун накд пулсиз ҳисоб-китоб қилишнинг асосий кўриниши. Акцепт
— бу пул тўловчинингтовар етказиб берувчининг ҳисобини тўлашга 
розилиги. Акцепт шаклнинг маъноси қуйидагича тушунтирилади: 
товар етказиб берувчи товарни ортиб бўлгач, унга хизмат кўрсатувчи 
банк бўлимига тўлов талабномасини инкассага қўяди.
Акцепт мусбат ва манфий бўлиши мумкин. Мусбат акцептда 
банк пул тўловчининг ёзма розилиги билан пулни тўлайди, манфий