Фармацевтика иқтисодиёти

-2.3% .
доимий 
харажатлар солиштирма оғирлиги ўсди, бу эса иш ҳақи vciuiin билан 
алоқадорлик имконини беради.
94

---

Муомала харажатларининг катгалигига турли омиллар таъсир 
қилади: улардан бири, айтилгандагидек харажатлар ўсишига олиб 
келади, бошқалари эса муомалани иқгисод қилишга лаёқатли. 
Ҳозирги даврда дорихона харажатлари ўзгаришининг сабаблари бор; 
дорихона ассортименти товарларига нархнинг ўсиши ва товар 
айланишининг тезлашиши ҳисобланади.
Кўрсаткич
Иил
Фа
рқи
Солиш тирма
нархларда
базис
жорий
сумма
фоизда
Сотиш нархи, 
млн. сўм
10,0
10,5
+5,0
7,0
Нарх индекси
1,5
Муомала 
харажатлари, 
млн. сўм %
1,8
18,0
2,0
19,0
11,1
Шу жумладан 
ўзгарувчан
0.4
0,4
Муомала вақ- 
ти, кунларда
52
48
Масалан, дорихонада нархларнинг ошиши ва мол айланиши 
тезлашувига харажатлар крндай таъсир қилишини аниқланг.
A) Нархларнинг ўзгариш таъсирини ҳисобга олиш учун жорий 
йил сотиш ҳажмини, нарх индексини ҳисобга олиб, базис йил 
нархига қайта ҳисоблаш керак:
Р солиштирма нархларда = 10,5 / 1,5 = 7 (млн. сўм).
Б) Савдо \ажми катталигига ўзгарувчан муомаланинг тўғри 
боғлиқлигини инобатга олган ҳодда кейинги ҳисоблашлар қуйидаги 
маълумотлар асосида ўтказилади.
B) Ўзгарувчан харажатлар даражаси савдо ҳажмида қуйидаги 
амалдаги нархларда аниқпанади:
0 ,4 /1 0 ,5 x 1 0 0 = 3,8%.
Г) Ўзгарувчан харажатлар даражаси савдо ҳажмида қуйидаги 
солиштирма нархларда аник^анади:
0,4 / 7 х 100 = 5,9%.
Демак, дори воситалари нархининг ўсиши ўзгарувчан харажатлар 
даражасининг 1,9% ўсишга олиб келди:
10,5 1,9 / 100 = 0,2 (млн. сўм).
95

---

Нархнинг ўсиши муомала харажатлари ўртача ўсишига олиб 
келади: 0,2 / 10,5 100 = 1,9%.
Яъни, бу вазифада харажатларнинг ўсиши инфляция жараёни 
билан боғлиқ.
Д) Мол айланишининг тезлашиши ўртача мол ғамламалари 
қисқаришига олиб келиши керак. Бу эса объектив иқгисодий қонун 
бўлиб, товар муомалалари тезлигини оширишдаги ижобий самара 
инфляция жараёнларини тўлиқёпади.
Муомала харажатларининг иқтисодий таҳлили дорихона 
харажатлари сметасини кейинги йиллар учун тузишга асос бўлади.