Фармацевтика таълим ва тадкикот институти малака ош ириш ва цайта тайёрлаш маркази


Download 0.69 Mb.
Pdf ko'rish
bet1/4
Sana13.09.2023
Hajmi0.69 Mb.
#1677069
  1   2   3   4
Bog'liq
дорихоналардан дори воситаларини бериш тартиблари



ФАРМАЦЕВТИКА ТАЪЛИМ ВА ТАДКИКОТ ИНСТИТУТИ 
МАЛАКА ОШ ИРИШ ВА ЦАЙТА ТАЙЁРЛАШ МАРКАЗИ
“ТАСДИЦЛАЙМАН”
Фармацевтика таъдим ва тадкикоти 
института l-yTOOt 
проф LLI.3.
2022 йил
i?tHf
ДОРИХОНАЛАРДАН ДОРИ ВОСИТАЛАРИ ВА ТИББИЙ 
БУЮ М ЛАРИНИ БЕРИШ ТАРТИБЛАРИ
Малака ошириш ва кайта тайёрлаш маркази тингловчилари (фармацевт- 
мутахассислар) учун “Фармацевтика ишини ташкил килишнинг долзарб
муаммолари” модулидан 
услубий кулланма
Тошкент - 2022


Тузувчилар:
Малака ошириш ва кайта гайёрлаш маркази 
Х.С.Зайнутдинов
профессори, ф.ф.д.
Малака ошириш ва кайта тайёрлаш маркази катта 
М.3.Исламова
укитувчиси.
Малака ошириш ва кайта тайёрлаш маркази 
Ш.Т.Салямова
доценти, ф.ф.н.
Такризчилар:
Фармацевтика таълим ва тадкикот института, 
А.А.Рахимов 
Фармацевтикада бошкарув ва иктисодиёт 
кафедраси мудири, PhD
УзР ССВ,ФТРА, Вакцина ва зардоблар илмий 
А.А. Ашуров 
тадкикот института директори, фарм.ф.н.
Услубий кулланма Фармацевтика таълим ва тадкикот институт кенгашида 
куриб чикилган ва тасдикданган. 2022 йил “ 
” декабрь 
£
- сонли 
баённома.
Кенгаш раиси, проф. Ш.З.Умарова 
Wj ^ ^
ЛУ /
2022 й


ДОРИХОНАЛАРДАН ДОРИ ВОСИТАЛАРИ ВА ТИББИЙ БУЮМЛАРНИ
БЕРИШ ТАРТИБЛАРИ
Узбекистон Республикасининг Конституцияси, “Фукаролар соглигини 
саклаш тугрисида”ги ва “Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти 
тугрисидаги”ги 
конунларига, Узбекистон Республикаси Вазирлар 
Махкамасининг 2017 йил 6 апрелдаги 185-сон “Дори воситалари ва 
фармацевтика фаолияти тугрисида”ги Узбекистон Республикаси конунига 
узгартириш ва кушимчалар киритиш хакида 2016 йил 4 январдаги (2021 
йил узг) УРК-399-сон Узбекистон Республикаси конунини амалга ошириш 
чора-тадбирлари тугрисида”ги Карорларига мувофик барча даволаш- 
профилактика муассасаларида дори воситаларини тайинлаш хамда 
беморнинг дори воситаларини кабул килиш, сакдаш ва куллаш, шунингдек 
дорихона муассасалари томонидан ахолига дори воситаларини рецепт 
асосида бериш тартибини белгилайди.
Узбекистон Республикаси Конституцияси фукароларнинг малакали 
тиббий хизматдан фойдаланиш хукукини кафолатлайди хамда давлатга 
ахоли саломатлигини мухофаза килиш ва мустахкамлаш, согликни 
саклашнинг 
давлат 
ва 
хусусий 
тизимларини 
ривожлантириш 
дастурларини 
молиявий 
таъминлаш, 
инсон 
саломатлигини 
мустахкамлашга каратилган фаолиятни рагбатлантириш, жисмоний 
тарбия ва спортни ривожлантириш, шуниндек экологик ва санитария- 
эпидемиологик вазиятни яхшилаш мажбуриятларини юклайди.Узбекистон 
Республикасининг "Фукаролар согликни саклаш тугрисида"ги Конуни УзР 
Конституциясида 
белгиланган 
коидаларни 
аниклаштиради 
ва 
ривожлантиради, фукаролар согликни саклаш принципларини, бу борадаги 
конунчилик вазифаларини, Узбекистон Республикасида согликни саклаш 
тизимини ташкил килишни, тиббий ижтимоий ёрдам кафолатларини, 
алохида 
ахоли 
гурухларининг согликни 
саклаш борасидаги 
хукукларини белгилайди.
Узбекистон Республикасининг "Истеъмолчилар хукукларини химоя 
килиш тугрисида”ги Конуни беморнинг даволаш муассасаси хакида 
(жойлашган манзили, иш тартиби хакида), муассаса курсатадиган 
хизматлар (пуллик тиббий хизматлар руйхати, уларнинг нархи, хизмат 
курсатиш шартлари, алохида тоифа фукаролар учун имтиёзлар, ДПМ 
жавобгарлиги), дори воситалари (хоссалари, сифати, рецепт ва/ёки 
рецептсиз дори воситалари бериш, нархи, кафолатлари) хакида ахборотни
шунингдек 
тиббий 
ёрдам 
курсатаётган 
мутахассисларнинг 
сертификатлари ва малакаси хакидаги маълумотларни олиш хукукини 
кафолатлайди.
Узбекистон Республикасининг "Дори воситалари ва фармацевтика 
фаолияти тугрисида"ги Конуни асосий турдаги дори воситаларидан 
фойдаланиш 
ва 
уларнинг 
сифати 
буйича 
давлат 
кафолатларини 
белгилайди, Узбекистон Республикаси худудида рухсат берилмаган дори
2


воситалар тиббий максадда кулланиладиган буюмларни куллашни 
таъкиклайди.
Узбекистон 
Республикасининг 
"Гиёхвандлик 
воситалари 
ва 
психотроп моддалар тугрисида"ги Конуни гиёхвандлик воситалари, 
психотроп 
моддалар 
ва 
прекурсорлар 
айланмаси 
сохасидаги 
муносабатларни тартибга солади, уларнинг ноконуний айланмасига 
каршилик килишга, фукаролар саломатлигини мухофаза килишга ва давлат 
хавфсизлигини таъминлашга каратилган. Дори воситалари ва тиббий 
буюмларнинг зарарли таъсирини тасдикловчи фактлар мавжуд булган 
такдирда уларнинг ишлаб чикарилиши ва тайёрланишини, реализация 
килинишини тухтатилади. Тадбиркорлик сбъектларининг фаолиятини 
тухтатиб туришга 
олиб 
келадиган дори 
воситаларининг, тиббий 
бумларнинг ишлаб чикарилишини ва тайёрланишини тухтатиб туриш ( 
фавкулодда вазиятлар, эпидемиялар хамда ахолининг хаёти ва соглиги 
учун бошка хакикий тахдид олдини олиш муносабати билан дори 
воситалари 
ва 
тиббий 
буюмлар 
ишлаб 
чикарилишини 
хамда 
тайёрланишини ун иш кунидан кам булмаган муддатга тухтатиб турилиши 
холлари бундан мустасно) суд тартибида амалга оширилади.
Фармацевтика 
фаолиятини 
амалга 
ошириш 
Узбекистон 
Республикаси Согликни саклаш вазирлиги томонидан белгиланган 
тартибда бериладиган лицензия асосида амалга оширилади. Дори 
воситаларини ва тиббий буюмларни чакана реализация килиш факат 
дорихоналар хамда уларнинг филиаллари томонидан амалга оширилади. 
Дори воситаларини чакана реализация килиш Узбекистон Республикаси 
Согликни саклаш вазирлиги томонидан тасдикланадиган шаклдаги 
рецетлар буйича ёки тасдикланган ”Рецептсиз бериладиган дори 
воситаларининг руйхати”га кура рецептсиз амалга оширилади. Узбекистон 
Республикасида руйхатдан утказилган ёки дорихоналар томонидан 
тайёрланган дори воситаларининг ва тиббий буюмларни чакана реализация 
килишга рухсат берилади. Сифатсиз, калбакилаштирилган, Узбекистон 
Республикасида руйхатдан утказилмаган дори воситаларини ва тиббий 
буюмларни шунингдек Узбекистон Республикасида руйхатдан утказилган 
дори воситаларининг гайриконуний нусхаларини харид килиш,чакана 
реализация килиш хамда улардан фойдаланиш такикланади. Дори 
воситаларини ва тиббий буюмларни чакана реализация килиш Узбекистон 
Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан белгиланган тартибда 
амалга оширилади.
Дорихона дори воситаларини ва тиббий буюмларни чакана реализация 
килиши, шунингдек уларни тайёрлашни амалга ошириш учун тегишли 
лицензияга эга булган юридик шахс шаклида ёки юридик шахснинг 
таркибий булинмаси шаклида ташкил этилиши мумкин. Дорихоналар 
санитария 
ва 
гигиена 
ашёларини, 
шифобахш 
озиклантириш 
махсулотларини, биологик фаол кушимчаларни реализация килиши 
уларнинг кулланилиши ва реализация килиши учун тегишли хужжатлар 
мавжуд булган такдирда амалга оширилиши мумкин.
3


Даволаш-профилактика 
муассасаларида 
беморларга 
Узбекистон 
Республикаси Согликни саклаш вазирлигининг 
2020 йил 1 июлда 
“Тиббиёт ташкилотларида дори 
воситаларини 
тайинлаш, 
халкаро 
патентланмаган номланиши буйича рецептларни расмийлаштириш хамда 
беморнинг дори воситаларини кабул килиш, саклаш ва куллаш тартиби 
тугрисидаги НИЗОМи тасдиклаган рецепт бланки асосида тайинланади 
(Узбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2020 йил 1 июлда 3277- 
сонбилан руйхатга олинган) 
Буйрукда рецептура бланкининг икки 
томонида бериладиган дори воситасининг халкаро патентланмаган номи 
курсатилиши, мураккаб таркибли дори воситаси тайинланганда эса, 
шифокор томонидан унинг савдо номи курсатилиши белгиланган.
ДПМ ларда дори воситаларини тайинлаш тартиби
Даволаш-профилактика 
муассасаларида 
беморларга 
дори 
воситаларини тайинлаш ташхис ва даволаш стандартлари асосида бир 
марталик, кунлик ва курс дозаларини аниклаш оркали касалликнинг тури, 
огирлиги ва хусусиятига хамда беморнинг ёшини хисобга олган холда 
даволовчи шифокор томонидан амалга оширилади.
Беморга тайинланган дори воситалари (дори воситаларининг номи, 
бир кунлик дозаси, кабул килиш ёки юбориш усули, микдори, 
давомийлиги ва бошкалар) унинг тиббий хужжатлари (касаллик тарихи, 
амбулатория картаси, боланинг ривожланиш тарихи ва бошкалар)да кайд 
килинади ва бевосита даволовчи шифокор томонидан имзоланади.
Куйидаги холларда беморга дори воситаларини тайинлаш даволаш - 
профилактика муассасасининг булим мудири ёки навбатчи шифокори ёхуд 
клиник фармакологи билан келишилиши лозим:
беморга бир вактнинг узида беш ва ундан ортик дори воситалари 
тайинланганда;
асосий касалликнинг асоратлари ёки хамрох касалликлари мавжуд 
булганда;
Дори 
воситаларининг 
хавфли 
комбинациялари 
руйхатида 
курсатилган дори воситаларининг хавфли комбинациялари мавжуд 
булгандатайинланган дори воситалари беморнинг тиббий хужжатларида 
кайд этилиши ва ушбу тиббий хужжатлар бевосита даволовчи шифокор 
хамда мазкур банднинг биринчи хатбошисида курсатилган шахслар 
томонидан хам имзоланиши лозим.
Даволовчи 
шифокор 
даволаш-профилактика 
муассасаларида 
стационар шароитда даволанаётган беморга ушбу муассасада мавжуд 
булмаган дори воситаларини тайинлаши мумкин.
Даволаш-профилактика 
муассасасининг 
даволовчи 
шифокори 
томонидан дори воситалари рецепт асосида тайинланганда, рецептда 
шифокорнинг фармацевт ходимга дори воситасининг таркиби, шакли, уни 
тайёрлаш ва бериш хакидаги ёзма курсатмаси лотин тилида, дори 
воситаларини куллаш усули эса узбек ёки рус тилида курсатилиши шарт.
4


Рецепт беморга унинг ёши, дори воситасининг савдо номи билан 
патентланмаган халкаро ёки кимёвий номи, мураккаб таркибли дори 
воситалари учун савдо номи, дори воситаси экстемпорал усулида 
тайёрланганида унинг таркибига кирувчи дори воситаларининг номлари, 
шунингдек уларнинг дозаси, даврийлиги, кабул килиш вакти ва 
давомийлиги, озик-овкат билан узаро таъсирлашувчи дори воситалари 
(овкатдан олдин, овкатланиш вактида, овкатдан кейин) курсатилган холда 
тасдикланган шаклдаги рецепт бланкига мувофик берилади.
Бунда рецептда тайинланган дори воситалари (дори воситаларининг 
номи, бир кунлик дозаси, кабул килиш ёки юбориш усули, микдори, 
давомийлиги ва бошкалар) рецептнинг йиртма корешогида хам бир- 
биридан фаркланмайдиган холатда курсатилиши шарт.
Рецепт ёзишда “Асосий рецептура кискартмалари”дан фойдаланиш 
мумкин.
Рецептда айнан кандай дори воситаси ёзилганлигини аниклашда 
адаштирувчи ингредиентларнинг номига якин кискартмаларни ёзишга йул 
куйилмайди.
Х,ар 
бир 
даволаш-профилактика 
муассасасидаги 
даволовчи 
шифокорларга рецепт бланклари ушбу муассаса рахбарининг буйруги 
билан тайинланадиган жавобгар шахс томонидан, дам олиш ва байрам 
кунлари хамда тунги вактларда эса даволаш-профилактика муассасасининг 
масъул навбатчи шифокори томонидан берилади.
Шифокорларга 
бериладиган 
рецепт 
бланкларининг 
хисоби 
“Даволаш-профилактика муассасаларида рецепт бланкларини беришни 
кайд килиш журнали”га мувофик юритилади.
Рецепт Узбекистон Республикаси Согликни саклаш вазирлиги 
тизимидаги даволаш-профилактика муассасалари томонидан берилганда 
уларнинг 
юкори 
кисми 
чап 
бурчагида 
даволаш-профилактика 
муассасасининг номи ва манзили тегишли штамп куйилган холда 
курсатилиши, хусусий даволаш-профилактика муассасалари томонидан 
берилганда эса кушимча равишда рецептнинг юкори кисми унг бурчагида 
ушбу муассасанинг фаолият курсатиши буйича берилган лицензиянинг 
тартиб раками, берилган санаси ва амал килиш муддати хам курсатилиши 
лозим.
Рецептда “Ичиш учун”, “Маълум”, “Коида тарикасида” ва бошка шу 
каби белгилардан фойдаланиш ман этилади.
Рецептда суюк дорилар микдори миллилитр ва томчиларда, колган 
моддалар эса граммларда ёзилади.
Рецепт бланкида курсатилган катаклар аник ва тушунарли тарзда 
тулдирилиши, унда учириш ва тузатишларга йул куйилмаслиги лозим.
Рецепт даволовчи шифокорнинг имзоси ва шахсий мухри билан 
тасдикланиши лозим. Бунда даволовчи шифокор шахсий мухрининг ташки 
айлана диаметри 20 мм, кичик айлана диаметри 10 мм, айланалар 
орасидаги масофа 3 мм ва кичик айлана ичидаги чизик узунлиги 8 мм 
булиши хамда катта айлана ичида даволовчи шифокорнинг фамилияси,
5


исми ва отасининг исми, кичик айлана ичидаги чизикда “шифокор” сузи 
ёзилади.
Рецепт уни берган даволовчи шифокорнинг имзоси 
билан 
тасдикланган кундан бошлаб бир ой мобайнида хакикий хисобланади.
Касаллиги сурункали булган беморлар учун амбулатория шароитида 
тайёр дори воситаларига ва экстемпорал усулида тайёрланадиган дори 
воситаларига рецепт берилганда, даволовчи шифокор томонидан истисно 
тарикасида уни амал килиш муддати бир йилгача белгиланишига рухсат 
этилади, микдорий буюм хисобида турувчи анаболик фаолликка эга булган 
хамда таркибида спирт сакловчи экстемпорал усулида тайёрланувчи дори 
воситалари бундан мустасно.
Касаллиги сурункали булган беморларга амал килиш муддати бир 
йилгача булган рецептлар берилганда, даволовчи шифокор томонидан уни 
амал килиш муддати ва дорихона муассасасидан дори воситаларини бериш 
даврийлиги (хар хафта, хар ой ва бошкалар) курсатилиши шарт.
Стационар даволаш-профилактика муассасасида даволанган беморга 
амбулатория шароитида даволанишни давом эттириш зарур булган 
холларда рецепт амбулатория-поликлиника муассасасининг шифокори 
томонидан беморнинг тиббий хужжатларидан олинган кучирмасидаги 
даволовчи шифокорнинг амбулатория шароитида дори воситасининг 
кулланилиши хакидаги тавсиясига асосан берилади.
Рецепт ёзиб бериш такикланади:
наркоз воситаси сифатида ишлатиладиган дори воситаларига;
Бир-бирига номутаносиб дори воситалари руйхатида курсатилган 
дори воситаларига.
Дорихонадан дори воситалари Узбекистон Республикаси худудидаги 
даволаш-профилактика 
муассасаларининг 
даволовчи 
шифокорлари 
томонидан ушбу Низомда белгиланган тартибда ёзилган рецептларга кура 
берилади, шифокор рецептисиз сотиладиган дори воситалари бундан 
мустасно.
Бемор (беморнинг кариндошлари ёки унинг соглигидан хабар 
олувчи бошка шахслар) томонидан дорихона муассасаларидан кайта 
олинадиган дори воситалари учун янги рецепт такдим этилиши шарт.
Дорихонадан бериладиган дори воситалари рецептда ёзилган дори 
воситаларининг микдори ва дозасига мос келиши лозим.
Рецептда савдо номи билан тайинланган дори воситаси дорихонада 
мавжуд 
булмаган 
холларда 
ушбу 
дори 
воситасининг 
халкаро 
патентланмаган номига асосан бошка савдо номига эга булган дори 
воситасига синонимига алмаштирилиши мумкин.
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 6 
апрелдаги 
185-сон “Дори воситалари ва фармацевтика фаолияти 
тугрисида”ги 
Узбекистон 
Республикаси 
конунига 
узгартириш 
ва 
кушимчалар киритиш хакида 2016 йил 4 январдаги УРК-399-сон 
Узбекистон Республикаси конунини амалга ошириш чора-тадбирлари 
тугрисида”ги карорига мувофик дорихона муассасалари томонидан рецепт
6


асосида дори воситалари берилганда рецепт ушбу муассасанинг фармацевт 
ходими томонидан олиб колинади, экстемпорал усулида тайёрланиб 
берилган дори воситалари эса “Дорихона рецептларни кайд этиш 
журнали”га киритилади.
Дорихонанинг 
фармацевт 
ходими 
томонидан 
рецепт 
олиб 
колинганда унинг йиртма корешогига берилган дори воситаларининг номи 
ва серия ракамлари киритилади ва унинг фамилияси, исми, отасининг исми 
ёзилиб, имзоси хамда дорихона муассасасининг штампи куйилган холда 
бемор (беморнинг кариндошлари ёки ишончли вакиллари)га даволовчи 
шифокорга такдим килишлик учун берилади.
Дорихона томонидан дори воситалари “стикер” ёки дори воситаси 
хакида 
тулик 
маълумот 
(дорихона 
муассасасининг 
номи, 
дори 
воситасининг номи ва серия раками)гаэга булган товар чеки билан 
берилганда рецептнинг йиртма корешогини тулдириш талаб этилмайди.
Дорихона томонидан амал килиш муддати бир йилгача булган 
рецептлар асосида дори воситалари берилганида, рецептнинг орка кисмида 
дори воситасининг микдори ва берилган санаси курсатилади, рецептнинг 
йиртма корешогида эса дори воситаларининг номи, серия ракамларини 
курсатган холда дорихонанинг штампи куйилади ва бу хакда Дорихоналар 
учун рецептларни кайд этиш журналига кайд килинади.
Бунда бемор (беморнинг кариндошлари ёки унинг соглигидан хабар 
олувчи 
бошка 
шахслар)нинг 
дорихона 
муассасасига 
навбатдаги 
мурожаатида олдинги олинган дори воситалари тугрисидаги ёзувни 
эътиборга олган холда навбатдаги дори воситаларини уз муддатида 
берилишига алохида эътибор каратилиши шарт.
Бир йилгача амал киладиган рецептларнинг муддати тугаганида 
рецепт асосида охирги дори воситасини берган дорихона муассасаси 
томонидан “Рецепт хакикий эмас” штампи босилади ва ушбу муассасада 
олиб колинади. Бунда рецептнинг йиртма корешогига маълумотлар 
киритилган холда бемор (беморнинг кариндошлари ёки ишончли 
вакиллари)га даволовчи шифокорга такдим килишлик учун кайтариб 
берилади.
Рецептда ушбу Низомга зид равишда расмийлаштирилган ёки бир- 
бирига номутаносиб дори воситалари курсатилган булса, дорихона 
томонидан унга “Рецепт хакикий эмас” штампи босилади ва бекор 
килинади. 
Бунда 
бекор 
килинган 
рецепт хакидаги 
маълумотлар 
“Дорихонада нотугри 
ёзиб 
берилган рецептларни хисобга олиш 
журнали”да кайд этилади ва рецептни берган даволаш-профилактика 
муассасасининг рахбарига нотугри ёзилган рецептлар тугрисида хабар 
берилади.
Рецепт бланкларини саклаш ва йук килиш Узбекистон Республикаси 
Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 6 апрелдаги 185-сон “Дори воситалари 
ва фармацевтика фаолияти тугрисида”ги Узбекистон Республикаси 
конунига узгартириш ва кушимчалар киритиш хакида 2016 йил 4 
январдаги УРК-399-сон Узбекистон Республикаси конунини амалга
7


ошириш чора-тадбирлари тугрисида”ги Карорлари мувофик барча 
даволаш-профилактика муассасаларида дори воситаларини тайинлаш 
хамда беморнинг дори воситаларини кабул килиш, саклаш ва куллаш, 
шунингдек дорихона муассасалари томонидан ахолига дори воситаларини 
рецепт асосида бериш тартибини белгиланган карорига мувофик амалга 
оширилади.
Дори воситаларининг хавфли комбинациялари
РУЙХАТИ
I. Дори воситаларининг х,аёт учун хавфли комбинациялари:
1. Рух-кортикотропин + вакциналар.
2.Кортикостероидлар + вакциналар.
3. Транквилизаторлар + депрессияга карши моноаминооксидаза 
ингибиторлари (ниаламид).
4.Фенамин ва унинг хосилалари + депрессияга карши моноаминооксидаза 
ингибиторлари.
5. Антибиотиклар-аминогликозидлар + миорелаксантлар.
6. Депрессияга карши моноаминооксидаза ингибиторлари ва тиамин билан 
бойитилган махсулотлар (пишлок) + адреномиметик воситалар 
(адреналин).
7. Фуросемид + ангишвонагул препаратлари.
8. Фуросемид + мушак релаксантлари.
II. Дори воситаларининг за^арли комбинациялари:
1. Урегит + огиз оркали кабул килинувчи контрацептивлар.
2. Урегит, фуросемид + антибиотиклар-аминогликозидлар (стрептомицин 
сульфат).
3. Аминазин + атропин, платифиллин ва унинг хосилалари.
4. Аминазин + юрак гликозидлари (тромбоэмболик асоратлар).
5. Ангишвонагул препаратлари + мушак релаксантлари.
6. Индометацин + вакциналар.
7. Барбитуратлар + L-допа.
8. Олеандомицин фосфат + огиз оркали кабул килинувчи контрацептив 
воситалар.
9. Пенициллин + допегит.
10. Хинидин + ангишвонагул препаратлари.
11. Хинидин + резерпин.
12. Преднизолон + ацетилсалицилкислотаси.
13. Цианокоболаминни узок муддатли парентерал юбориш.

Download 0.69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling