Фармацевтика таълим ва тадкикот институти малака ош ириш ва цайта тайёрлаш маркази


Узбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2020 йил 1 июлда 3277-сон


Download 0.69 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/4
Sana13.09.2023
Hajmi0.69 Mb.
#1677069
1   2   3   4
Bog'liq
дорихоналардан дори воситаларини бериш тартиблари

8


Узбекистон Республикаси Адлия вазирлигида 2020 йил 1 июлда 3277-сон 
билан руйхатга олинган Узбекистон Республикаси соFликни саклаш вазирининг
2020 йил 1 июлдаги 121-сон буйруFига
1-ИЛОВА
Тиббиёт ташкилотларида дори воситаларини тайинлаш, халцаро 
патентланмаган номланиши буйича рецептларни расмийлаштириш ^амда 
беморнинг дори воситаларини кабул килиш, 
саклаш ва куллаш тартиби тугрисидаги 
НИЗОМ
Мазкур Низом Узбекистон Республикасининг "Дори воситалари ва 
фармацевтика фаолияти тугрисида"ги Конуни, Узбекистон Республикаси 
Президентининг 2019 йил 30 декабрдаги ПК-4554-сон "Узбекистон 
Республикаси фармацевтика тармогида ислохотларни чукурлаштиришга 
доир кушимча 
чора-тадбирлар 
тугрисида"ги карори ва 
Узбекистон 
Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 12 сентябрдаги 714-сон 
"Узбекистон Республикаси Согликни саклаш вазирлиги фаолиятини 
ташкил этиш тугрисида"ги карорига мувофик тиббиёт ташкилотларида 
дори воситаларини тайинлаш, халкаро патентланмаган номланиши буйича 
рецептларни 
расмийлаштириш хамда 
беморнинг 
дори
воситаларини кабул килиш, саклаш ва куллаш тартибини белгилайди.
1-БОБ. УМУМИЙ КО И ДАЛАР
1. 
Мазкур Низом талаблари дори воситалари билан имтиёзли 
таъминланиш хукукига эга булган шахслар тоифаларига хамда таркибида 
гиёхвандлик воситалари, уларнинг аналоглари, психотроп моддалар, 
прекурсорлар ва захарли моддалар булган дори воситаларини беморга 
тайинлашга нисбатан татбик этилмайди.
2. Ушбу Низомда куйидаги асосий тушунчалардан фойдаланилади: 
дори воситалари - касалликлар профилактикаси, уларга ташхис куйиш ва 
уларни даволаш, шунингдек одам организмининг холати ва 
функцияларини узгартириш учун тиббиёт амалиётида кулланилишига 
рухсат этилган дори моддалари (субстанциялар) ва ёрдамчи моддалар 
асосида олинган воситалар, дори моддалари (субстанциялар), дори 
препаратлари;
дори воситаларининг халкаро патентланмаган номи (бундан буён 
матнда халкаро патентланмаган ном деб юритилади) - Жахон согликни 
саклаш ташкилоти томонидан дори воситаси таркибидаги фаол дори 
моддасининг (субстанциясининг) кискартирилган номини бериш оркали 
дори воситасини идентификация килиш;
рецепт - 
шифокорнинг 
фармацевтик 
маълумотга 
эга 
булган 
мутахассисга дори препаратларини тайёрлаш ва (ёки) бериш хамда 
унинг кулланилиш усули тугрисидаги электрон ёки ёзма шаклдаги 
курсатмаси;
9


электрон рецепт - шифокорнинг фармацевтик маълумотга эга булган 
мутахассисга 
дори 
воситасини 
тайёрлаш 
ва 
(ёки) 
бериш хамда 
унинг кулланилиш усули тугрисидаги курсатмасини тезкор равишда олиш 
имконини берувчи электрон шаклда кайд этилган, электрон ракамли имзо 
билан тасдикланган ва электрон хужжатнинг уни идентификациялаш 
имконини берадиган бошка реквизитларга эга булган электрон хужжат;
экстемпорал усулда тайёрланадиган дори воситалари - беморга 
шифокор томонидан берилган рецепт асосида дорихона шароитида 
тайёрланган дори препаратлари.
2-БОБ. ДОРИ ВОСИТАЛАРИНИ ТАЙИНЛАШ
ВА ХАЛКАРО ПАТЕНТЛАНМАГАН Н О М Л АНИШИ 
БУЙИЧА РЕЦЕПТЛАРНИ РАСМ ИЙЛ А Ш ТИРИШ
3. Мулкчилик шаклидан ва идоравий мансублигидан катъи назар 
барча тиббиёт ташкилотларида беморга мажбурий тартибда халкаро 
патентланмаган ном буйича рецепт ёзилиши лозим.
4. Беморга тайинланган дори воситалари (халкаро патентланмаган 
номи, бир кунлик дозаси, кабул килиш ёки юбориш усули, микдори, 
давомийлиги ва бошкалар) унинг тиббий хисоб хужжатларида (касаллик 
тарихи, амбулатория картаси) кайд килинади ва бевосита даволовчи 
шифокор томонидан имзоланади.
5. 
Беморга 
дори 
воситалари 
ва 
(ёки) 
экстемпорал 
усулда 
тайёрланадиган 
дори 
воситалари 
даволовчи 
шифокор 
томонидан 
имзоланадиган когоз куринишидаги рецепт бланкаси (бундан буён 
матнда когоз куринишидаги рецепт деб юритилади) ёки электрон рецепт 
шаклида расмийлаштирилади.
6. Тиббиёт ташкилотларида беморларга дори воситаларини тайинлаш 
ташхис куйиш ва даволаш стандартлари асосида бир марталик, кунлик ва 
курс дозаларини аниклаш оркали касалликнинг тури, огирлиги ва 
хусусиятига хамда 
беморнинг 
ёшини 
ва 
дори 
воситаларини 
тиббиётда кулланишига доир йурикномада курсатилган дориларининг 
узаро таъсирини хисобга олган холда даволовчи шифокор томонидан 
амалга оширилади.
7. Куйидаги холларда беморга тайинланган дори воситаларининг 
асослилиги тиббиёт ташкилотларининг булим мудири ёки навбатчи 
шифокори ёхуд клиник фармакологи билан келишилиши лозим:
беморга бир вактнинг узида беш ва ундан ортик дори воситалари 
(дори воситаларининг туридан катъи назар) тайинланганда;
асосий касалликнинг асоратлари ёки хамрох касалликлари мавжуд 
булганда.
Мазкур банднинг иккинчи ва учинчи хатбошиларида назарда 
тутилган холларда 
тайинланган 
дори 
воситаларининг 
асослилиги 
беморнинг тиббий хисоб хужжатларида (касаллик тарихи, амбулатория 
картаси) кайд этилиши ва ушбу тиббий хужжатлар бевосита даволовчи
10


шифокор хамда мазкур банднинг биринчи хатбошисида курсатилган 
шахслар томонидан хам имзоланиши лозим.
8. Даволовчи шифокор тиббиёт ташкилотларида стационар шароитда 
даволанаётган 
беморга ушбу муассасада мавжуд 
булмаган 
дори 
воситаларини тайинлаши мумкин.
9. Тиббий курсатмалар булган холатда (хаётий курсатмалари буйича, 
индивидуал кутара олмаслик) Узбекистон Республикаси Согликни саклаш 
вазирлиги 
томонидан 
тасдикланган 
диагностика 
ва 
даволаш 
стандартларига кирмаган, ушбу муассасада мавжуд булмаган дори 
воситалари шифокорлар консилиуми асосида тайинланади ва тиббий 
хужжатларда кайд этилади.
10. 
Тиббиёт ташкилотининг даволовчи шифокори томонидан 
тайинланган рецептда дори воситасининг халкаро патентланмаган номи, 
таркиби, шакли, уни тайёрлаш ва бериш хакидаги ёзма курсатмаси лотин 
тилида, дори воситаларини куллаш усули эса давлат тилида курсатилиши 
шарт. Зарур холларда рецепт малакали таржимани таъминлаган холда 
бемор тушунадиган бошка тилда ёзилиши мумкин.
11. 
Рецепт 
беморга унинг 
ёши, 
дори 
воситасини 
халкаро 
патентланмаган 
номи, 
экстемпорал 
усулда 
тайёрланадиган 
дори 
воситалари таркибидаги дори моддаларининг номлари, шунингдек 
уларнинг дозаси, даврийлиги, кабул килиш вакти ва давомийлиги, дори 
воситаларининг 
озик-овкат 
истеъмолига караб 
окилона кулланиши 
(овкатдан олдин, овкатланиш вактида, овкатдан кейин) курсатилган холда 
мазкур Низомнинг 1-иловасига мувофик шаклда берилади.
Бунда, 
рецептда 
тайинланган 
дори 
воситалари 
(дори 
воситаларининг халкаро 
патентланмаган 
номи, 
бир 
кунлик 
дозаси, кабул килиш ёки юбориш усули, микдори, давомийлиги ва 
бошкалар) 
рецептнинг 
йиртма 
корешогида хам 
бир-биридан 
фаркланмайдиган холатда курсатилиши шарт.
Даволовчи шифокор томонидан тиббиёт ташкилотида стационар 
шароитда даволанаётган беморга тайинланган рецептда дори воситаларини 
озик-овкат истеъмолига караб (овкатланишдан олдин, овкатланиш вактида, 
овкатланишдан 
кейин) кулланилиши 
буйича 
маълумотлар 
курсатилмаслиги мумкин.
12. 
Даволанаётган 
беморга 
(беморнинг кариндошлари 
ёки 
унинг холидан хабар олувчи шахсларга) дори воситаларига рецепт 
берилганлиги хакидаги маълумотлар унинг тиббий хисоб хужжатларида 
(касаллик тарихи, амбулатория картаси) кайд этилади.
13. 
Даволовчи 
шифокор 
томонидан куйидаги холатларда 
дори 
воситаларига рецепт расмийлаштирилиши такикланади:
мижознинг тиббий курсатмаси булмаган холатларда;
Узбекистон Республикасида давлат руйхатидан утказилмаган дори 
воситаларига (орфан дори воситалари бундан мустасно);
11


факат 
тиббиёт 
ташкилотларида куллашга 
мулжалланган 
дори 
воситалари, шу жумладан наркоз воситаси сифатида ишлатиладиган дори 
воситаларига.
14. 
Рецепт 
ёзишда 
даволовчи 
шифокор 
томонидан 
мазкур 
Низомнинг 2-иловасида курсатилган асосий рецептура кискартмаларидан 
фойдаланилиши мумкин.
15. Рецептда айнан кандай дори воситаси ёзилганлигини аниклашда 
чалгитувчи ингредиентларнинг номига якин кискартмаларни ёзишга 
йул куйилмайди.
16. Х,ар бир тиббиёт ташкилотидаги даволовчи шифокорларга рецепт 
бланкалари ушбу муассаса рахбарининг буйруги билан тайинланадиган 
жавобгар шахс томонидан, дам олиш ва байрам кунлари, шунингдек тунги 
вактларда эса тиббиёт ташкилотининг масъул навбатчи шифокори 
томонидан берилади.
Шифокорларга бериладиган рецепт бланкаларининг хисоби мазкур 
Низомнинг 3-иловасига мувофик шакл буйича юритилади.
17. Рецепт Узбекистон Республикаси Согликни саклаш вазирлиги 
тизимидаги тиббиёт ташкилотлари томонидан берилганда уларнинг 
юкори кисми чап бурчагида тиббиёт ташкилотининг номи ва манзили 
тегишли 
штамп куйилган холда 
курсатилиши, 
хусусий 
тиббиёт 
ташкилотлари томонидан берилганда эса кушимча. равишда рецептнинг 
юкори кисми унг бурчагида ушбу муассасанинг фаолият курсатиши 
буйича берилган лицензиянинг тартиб раками, берилган санаси ва 
амал килиш муддати курсатилиши лозим.
18. Рецептда "Ичиш учун", "Маълум", "Коида тарикасида" ва бошка 
шу каби кискартма сузлардан фойдаланиш ман этилади.
Рецептда курсатилган маълумотлар аник ва тушунарли тарзда 
тулдирилиши, унда учириш ва тузатишларга йул куйилмаслиги лозим.
19. Экстемпорал усулда тайёрланадиган дори воситалари учун рецепт 
расмийлаштирилишида каттик ва сочилувчан дори моддалари граммларда 
(0,001; 
0,5; 
1,0), 
суюк дори моддаларининг микдори миллилитр, 
томчиларда курсатилади.
20. Беморга дори воситаларини шошилинч равишда ёки зудлик билан 
бериш зарур булган такдирда, рецепт бланкасининг юкори кисмига "cito" 
(шошилинч) ёки "statim" (зудлик билан) белгиси куйилади.
21. Тайёр дори воситаси учун рецепт расмийлаштирилганда уларнинг 
микдори дори воситасини куллаш буйича йурикномага мувофик булиши 
керак.
22. Рецепт даволовчи шифокорнинг имзоси ва шахсий мухри билан 
тасдикланиши лозим. Бунда даволовчи шифокор шахсий мухрининг ташки 
айлана диаметри 20 мм, кичик айлана диаметри 10 мм, айланалар 
орасидаги масофа 3 мм ва кичик айлана ичидаги чизик узунлиги 8 мм 
булиши хамда катта айлана ичида даволовчи шифокорнинг фамилияси, 
исми ва отасининг исми, кичик айлана ичидаги чизикда "шифокор" сузи 
ёзилади.
12


Мазкур банднинг биринчи хатбошисида курсатилган талаблар 
электрон рецептга нисбатан татбик этилмайди.
23. Рецептлар даволовчи шифокор томонидан расмийлаштирилган 
кундан бошлаб 30 кун мобайнида амал килади.
24. Касаллиги сурункали булган беморлар учун амбулатория 
шароитида касалликларнинг халкаро таснифи руйхатига киритилган дори 
воситалари хамда асосий фармакологик таъсирига кура анаболик фаоллиги 
билан ажралиб турадиган дори воситаларига рецепт берилганда даволовчи 
шифокор томонидан истисно тарикасида рецептда уларнинг 60 кунлик 
даволаш курсига етарли микдори, колган тайёр дори воситаларига эса 90 
кунлик даволаш курсига етарли микдори курсатилиши мумкин.
Бунда, рецептда дорихонадан дори воситаларини бериш даври 
(хар хафта, хар ой ва бошкалар) курсатилиши шарт. Когоз куринишидаги 
рецепт "махсус максадлар учун" ёзуви билан даволовчи шифокор 
томонидан имзоланади, электрон рецептларга эса "махсус максадлар учун" 
белгиси ва электрон ракамли имзо куйилади.
25. Стационар тиббиёт ташкилотида даволанган беморга амбулатория 
шароитида даволанишни давом эттириш зарур булган холларда рецепт 
тиббиёт 
ташкилотининг 
шифокори 
томонидан 
беморнинг 
тиббий хужжатларидан олинган кучирмасидаги даволовчи шифокорнинг 
амбулатория 
шароитида 
дори 
воситасининг кулланилиши хакидаги 
тавсиясига асосан берилади.
26. 
Ушбу 
Низомда 
белгиланган 
талабларга 
мувофик расмийлаштирилмаган когоз 
куринишидаги 
ёки 
электрон 
рецепт хакикий эмас деб хисобланади.
3-БОБ. ТИ ББИ ЁТ ТАШ КИЛОТЛАРИДА 
БЕМ О РН И Н Г ДОРИ ВОСИТАЛАРИНИ 
КАБУЛ КИЛИШ , САКЛАШ ВА КУЛЛАШ
27. Тиббиёт ташкилотлари томонидан стационар шароитида даволанаётган 
бемор (беморнинг кариндошлари ёки унинг холидан хабар олувчи 
шахслар) томонидан олиб келинган дори воситалари ушбу Низомнинг 8- 
бандида курсатилган талабларга жавоб берган холларда кабул килиниши 
мумкин.
28. 
Тиббиёт ташкилотининг даволовчи шифокори томонидан 
беморнинг дори воситалари кабул килиб 
олинаётганда ушбу дори 
воситалари рецептнинг йиртма корешогида курсатилган дори воситалари 
билан узаро мувофиклиги, шу жумладан дори воситасида курсатилган 
яроклилик муддати, бирламчи ва иккиламчи урамнинг бутунлиги, ташки 
куриниши текширилади ва ижобий хулосага караб рецептнинг йиртма 
корешоги беморнинг тиббий хужжатига тикилади.
29. Тиббиёт ташкилотларида стационар шароитида даволанаётган 
беморлар (беморнинг кариндошлари ёки унинг холидан хабар олувчи 
шахс) томонидан олиб келинган ва алохида саклаш шароитларини талаб 
этмайдиган дори воситалари бемор жойлаштирилган хонада, алохида
13


саклаш шароитларини талаб этадиган дори воситалари эса ушбу 
муассасанинг муолажа хонасида сакланади.
30. Тиббиёт ташкилотида даволанувчи беморга дори воситалари 
даволовчи шифокор томонидан тайинланган усулда хар бир дори воситаси 
учун белгиланган тиббиёт амалиётида кулланиш йурикномасига асосан 
ушбу муассасанинг хамшираси томонидан кулланилади.
31. 
Дори 
воситалари 
беморга 
электрон 
рецепт 
асосида 
расмийлаштирилганда 
уларни кабул килиш 
тиббиёт 
ташкилотининг 
даволовчи шифокори томонидан ягона электрон рецептлар маълумотлар 
базасида электрон шаклдаги рецепт кайд этилганлиги ва рецепт оркали 
дори воситалари берилганлиги тугрисида маълумот сакланиши оркали 
амалга оширилади.
32. Бемор (беморнинг кариндошлари ёки унинг холидан хабар олувчи 
шахслар) томонидан даволовчи шифокорга дори воситалари билан 
биргаликда рецептнинг йиртма корешоги такдим этилмаса ёки унда 
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 6 апрелдаги 
185-сон карори билан тасдикланган Дори воситаларини ва тиббий 
буюмларни чакана реализация килиш тартиби тугрисидаги низомнинг 31-
1-бандида курсатилган 
маълумотлар кайд этилмаган 
булса, 
тиббиёт 
ташкилотининг 
даволовчи 
шифокори 
томонидан 
дори 
воситаларни кабул килиш такикланади.
33. Рецептнинг йиртма корешоги бемор (унинг кариндошлари ёки 
унинг холидан хабар олувчи шахс) томонидан йукотилган ёки у 
яроксиз холга келиб колган холатларда дорихона ходими томонидан 
рецептнинг дорихонада сакланаётган, йиртма корешоги урнини босувчи, 
тасдикланган нусхаси берилиши мумкин.
Бунда дори воситаларини берган дорихона ходими узида сакланаётган 
рецептнинг нусхасини тасдиклаб беради ва ушбу рецепт нусхаси 
рецептнинг йиртма корешоги кучига эга булади.
34. 
Рецепт 
бланкаларини 
саклаш 
ва йук килиш 
Узбекистон 
Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил 6 апрелдаги 185- 
сон карори билан тасдикланган Дори воситаларини ва тиббий буюмларни 
чакана реализация килиш тартиби тугрисидаги низомга мувофик амалга 
оширилади.
4-БОБ. ЯКУНИЙ КОИДАЛАР
35. Мазкур Низом талабларининг бузилишида айбдор булган 
шахслар конун х,ужжатларига мувофик, жавобгар булади.
36. Ушбу Низом Узбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси ва 
Инновацион согликни саклаш миллий палатаси билан келишилган.
14


Рецепт бланки
Изох: Мураккаб таркибли дори воситаларини тайинланганда шифокор 
томонидан
унинг савдо номи курсатилади.
Рецепт бланкининг улчами - 105Х148 мм.
Рецептнинг йиртма корешоги улчами - 70Х148 мм.
ЭСЛАТМА
• Даволаш-профилактика муассасасининг реквизитлари босма усулда 
ёзилади ёки штамп куйилади.
• Рецептда шифокорнинг фармацевт ходимига дори воситасининг 
таркиби, шакли, уни тайёрлаш ва бериш хакидаги ёзма курсатмаси 
лотин тилида, дори воситаларини куллаш усули эса узбек ёки рус 
тилида курсатилади.
15


• Рецептда битта дори воситаси ёзилади.
• Рухсат этилган асосий рецептура кискартмаларидан фойдаланиш 
мумкин.
• Рецепт бир курс даволаниш учун керакли микдорда берилади.
• Каттик ва сочилувчи дорилар граммларда (0,001, 0,5, 1,0), суюк дорилар 
эса миллилитр ва томчиларда белгиланади.
• «Ичиш учун», «Маълум»ва х к., - иборалар билан чегараланиш ман 
этилади.
• Шифокор имзоси шахсий мухри билан тасдикланади.
• Дори воситалари берилгандан кейин рецепт дорихонада колдирилади, 
рецепт йиртма корешоглари расмийлаштириб берилади.
• Рецептда савдо номи билан тайинланган дори воситаси дорихонада 
мавжуд булмаган холларда рецептда курсатилган шифокорнинг 
телефони оркали шифокор билан келишган холда ушбу дори 
воситасининг халкаро патентланмаган номига асосан бошка савдо 
номига эга булган дори воситасига синонимик алмаштирилиши 
мумкин.________________________________________________________
Экстемпорал усулида 
тайёрланган дори воситалар 

Дорихона штампи
кабул килган 
дорихона 
муассасаси 
фармацевт 
ходимининг 
фамилияси, 
исми, 
отасининг 
исми
Тайёрлаган 
дорихона 
муассасаси 
фармацевт 
ходимининг 
фамилияси, 
исми, 
отасининг исми
текширган 
дорихона 
муассасаси 
фармацевт 
ходимининг 
фамилияси, исми, 
отасининг исми
берган 
дорихона 
муассасаси 
фармацевт 
ходимининг 
фамилияси, 
исми, 
отасининг исми
16


Д аволаш -профилактика муассасаларида рецепт бланкларини беришни 
кайд килиш
Ж УРНАЛИ
Т/р
Рецепт 
бланкла 
ри сони
Даволаш
профила
ктика
муассаса
сининг
булими
Рецепт 
бланкини 
берган 
ходимнинг 
фамилияси, 
исми ва 
отасининг 
исми
Имзо
Рецепт
бланкини
олган
ходимни
нг
фамилияс 
и, исми 
ва
отасинин 
г исми
Имзо
Сана
Дорихонада рецептларни кайд этиш 
Ж УРНАЛИ
Дорихонанинг
номи
Т/р Сана
Беморнинг 
фамилияси 
, исми ва 
отасининг 
исми
Рецептни 
берган 
даволаш- 
профилактика 
муассасасинин 
г номи хамда 
даволовчи 
шифокорнинг 
фамилияси, 
исми ва 
отасининг исми
Дори 
воситасинин 
г номи, 
микдори ва 
дозаси
Дори 
воситасинин 
г шакли
Дори 
воситасинин 
гнархи
Беморнинг
манзили,
телефон
раками
17


Дорихонада нотртри ёзиб берилган рецептларни хисобга олиш
Ж УРНАЛИ
Т/р.
Сана
Рецептдаги 
хатоликлар 
(дозаси 
нотугри 
курсатилган 
дори 
воситалари 
кучирилади 
ёки ундаги 
ёзувларнинг 
ноаниклиги 
курсатилади)
Нотугри
рецепт
берган
шифокорнинг
Ф.И.О.
Шифокор
ишлайдиган
даволаш-
профилактика
муассасасининг
номи
Даволаш-
профилактика
муассасасининг
рахбарига
хабар
берилганлиги
хакида
маълумот
Низом талаблари таркибида гиёхванд воситалар, психотроп ва захарли 
моддалар булган дори воситаларини тайинлаш, кабул килиш, саклаш ва 
куллаш тартиби, шунингдек уларни дорихона муассасалари томонидан 
ахолига рецепт асосида беришга татбик этилмайди.
Асосий максад Низомни тадбик килиш бу даволаш-профилактика 
муассасаларида Узбекистон Республикасида руйхатдан утказилмаган дори 
воситаларини тайинлаш, шунингдек сифатсиз дори воситаларини кабул 
килиш, саклаш ва куллаш такикланишидир. Албатта барча даволаш- 
профилактика муассасаларида дори воситаларининг тайинланиши хамда 
беморнинг дори воситаларини кабул килиш, саклаш ва куллаш буйича 
назорат Узбекистон Республикаси Согликни саклаш вазирлиги томонидан 
доимо амалга оширилади.
Тиббиёт амалиётида даволаш-профилактика муассасаларида беморларга 
дори воситаларини тайинлаш ташхис ва даволаш стандартлари асосида бир 
марталик, кунлик ва курс дозаларини аниклаш оркали касалликнинг тури, 
огирлиги ва хусусиятига хамда беморнинг ёшини хисобга олган холда 
даволовчи шифокор томонидан амалга оширилади.
Беморга тайинланган дори воситалари (дори воситаларининг номи, бир 
кунлик дозаси, кабул килиш ёки юбориш усули, микдори, давомийлиги ва 
бошкалар) унинг тиббий хужжатлари (касаллик тарихи, амбулатория 
картаси, боланинг ривожланиш тарихи ва бошкалар)да кайд килинади ва 
бевосита даволовчи шифокор томонидан имзоланади.
Куйидаги холларда беморга дори воситаларини тайинлаш даволаш- 
профилактика муассасасининг булим мудири ёки навбатчи шифокори ёхуд 
клиник фармакологи билан келишилиши лозим:
беморга бир вактнинг узида беш ва ундан ортик дори воситалари 
тайинланганда;
18


асосий касалликнинг асоратлари ёки хамрох касалликлари мавжуд 
булганда;
Тасдикланган 
Низомга 
мувофик 
Дори 
воситаларининг 
хавфли 
комбинациялари руйхатида курсатилган дори воситаларининг хавфли 
комбинациялари мавжуд булганда.
Ушбу 
холларда 
тайинланган 
дори 
воситалари 
беморнинг 
тиббий 
хужжатларида кайд этилиши ва ушбу тиббий хужжатлар бевосита даволовчи 
шифокор хамда мазкур банднинг биринчи хатбошисида курсатилган шахслар 
томонидан хам имзоланиши лозим.
185-сонли Вазирлар Махкамасининг Карорига асосан 
Даволовчи 
шифокор даволаш-профилактика муассасаларида стационар шароитда 
даволанаётган 
беморга 
ушбу 
муассасада 
мавжуд 
булмаган 
дори 
воситаларини тайинлаши мумкин. Бунда асосий дори воситалари руйхатига 
кирган дори воситалари тайинланиши тавсия этилади, агар ушбу формулярда 
келтирилмаган 
бошка 
дори 
воситаси 
булса, 
у 
холда 
Узбекистон 
республикасида руйхатдан утказилган дори воситалари тайинланиши шарт. 
Даволаш-профилактика муассасасининг даволовчи шифокори томонидан 
дори воситалари рецепт асосида тайинланганда, рецептда шифокорнинг 
фармацевт ходимга дори воситасининг таркиби, шакли, уни тайёрлаш ва 
бериш хакидаги ёзма курсатмаси лотин тилида, дори воситаларини куллаш 
усули эса узбек ёки рус тилида курсатилиши шарт. Бунда ёзув тушунарли 
тарзда булиб, унда хеч кандай тузатишларсиз ва официнал кискартмалардан 
бошка кискартмалар ишлатмаслик тавсия этилади. Куллаш усули хакидаги 
курсатма максимал даражада тулик булиши эътибордан четда колмаслиги 
керак.
Рецепт беморга унинг ёши, дори воситасининг савдо номи билан 
патентланмаган халкаро ёки кимёвий номи, мураккаб таркибли дори 
воситалари учун савдо номи, дори воситаси экстемпорал усулида 
тайёрланганида унинг таркибига кирувчи дори воситаларининг номлари
шунингдек уларнинг дозаси, даврийлиги, кабул килиш вакти ва давомийлиги, 
озик-овкат билан узаро таъсирлашувчи дори воситалари (овкатдан олдин, 
овкатланиш вактида, овкатдан кейин) курсатилган холда тасдикланган 
шаклдаги рецепт бланкига мувофик берилади.
Бунда рецептда тайинланган дори воситалари (дори воситаларининг 
номи, бир кунлик дозаси, кабул килиш ёки юбориш усули, микдори, 
давомийлиги ва бошкалар) рецептнинг йиртма корешогида хам бир-биридан 
фаркланмайдиган холатда курсатилиши шарт.
Рецепт ёзилганда булиши мумкин булган дори воситанинг физикавий, 
кимёвий ёки фармакологик номутаносиблигини хисобга олиш керак.
Иккита ва ундан куп воситалардан керакли шаклни тайёрлаш мумкин 
булмаганда - физикавий номутаносиблик дейилади.
Рецептда ёзилган воситалар уртасидаги кимёвий реакция натижасида 
фаол 
булмаган 
ёки 
захарли 
бирикма 
хосил 
булганда 
кимёвий 
номутаносиблик дейилади.
19


Рецептдаги воситаларни организмга юборилганда турли йуналишларда 
таъсир этилса ёки бир бирининг таъсирини сусайтирса, фармакологик 
номутаносиблик дейилади.
Рецептда дори воситалари караткич келишикда ёзилади. Шунинг учун 
бош келишикдаги (биринчи турланиш) бирлик сонли суз “а” харфи билан 
томомланса, караткич келишикда (биринчи турланиш) бирлик сонлида эса бу 
суз “ае” дифтонги билан тамомланади (ТшпсШга-ТтсШгае, Pilula-Pilulae); 
“us”, “ег” ва “um” билан томомланган сузлар (иккинчи турланиш), караткич 
келишик бирлик сонида “i” дифтонги билан томомланади (Olеum-Olei, 
Acidum - Acidi, Decoctum - Decocti); “as” билан томомланадиган сузлар эса 
“is” дифтонги билан охирланади (Sulfas-sulfatis, nitras-nitratis). Турли хилдаги 
томомланишлари билан учрайдиган отлар (суз туркуми), караткич келишик 
бирлик сонлигида хам “is” дифтонги билан охирланади (Sapo-Saponis, 
Solutio-Solutionis). Рецептларни ёзишда лотинча сузларни турланишдаги 
келишик суфикслари жадвалидан фойдаланиш керак.
Рецепт ёзишда Асосий рецептура кискартмаларидан фойдаланиш 
мумкин.
Низомга
2-ИЛОВА
Асосий рецептура кискартмалари
Т/р К искартмалар Тулик ёзилган х,олати Д авлат тилидаги таржимаси
1.
аа
апа
тенг микдорда
2.
ас. асid
асidum
кислота
3.
aer
аeгosolum
аэрозоль
4.
атр.
аmpulla
ампула
5.
aq.
аquа
сув
6.
аq. рш\
аquа рuгificata
тозаланган сув
7.
but.
butyrum
мой (каттик мой)
8.
сотр., срs.
соmpositus (а, um)
мураккаб
9.
D.
Dа (Dеtuг, Dеntuг)
бер (берилсин)
10.
D.S.
Dа, Sigm, Detuг, 
Signetur
бер, белгила, берилсин, 
белгилансин
11.
D.t.d.
Dа (Dеntuг) tales
бер (берилсин) ушбу дозада
20


doses
12.
dil.
dilutus
суюлтирилган
13.
div.in p ^ q
divide in partes 
aequales
тенг микдорга булинг 
(кисмларга ажратинг)
14.
emuls.
emulsio
эмульсия
15.
ехй.
ехМ сШ т
экстракт
16.
F
fiat (fiant)
хосил булсин
17.
gran.
granulum
грануллар
18.
gtt.
gutta, guttaе
томчи, томчилар
19.
gtt. peror.
guttae peroralis
ичиш учун томчилар
20.
inf.
infusum
дамлама
21.
in amp.
in ampullis
ампулаларда
22.
in tabl.
in tab(u)lettes
таблеткаларда
23.
in tab. prolong. 
obd.
in tab(u)lettis 
prolongatis obductis
узок таъсир килувчи копланган 
таблеткалар
24.
lin.
linimentum
линимент
25.
Liq.
liquor
суюклик
26.
lot.
lotion
лосьон
27.
mixt.
mixtura
микстура
28.
М.рй.
massa pilularum
пилюля массаси
29.
М.
Мisсе, Мisсеаtuг
аралаштир (аралаштирилган 
булсин)
30.
N.
numero
ракам билан
21


31.
ol.
о ^ т
мой (суюк)
32.
t.
s
а
p
раstа
паста
33.
рй.
рilula
хаб дори
34.
р.аеq.
pагtes аеquales
тенг микдорда
35.
рр!, ргаес.
ргаесipitatus
чукма
36.
рulv.
рulvis
кукун
37.
q s.
quantum satis
канча талаб килса, керагича
38.
г., rad.
radix
илдиз
39.
Rр.
Recipе
ол
40.
Rер.
Rереtе, Rереtatuг
кайтар (кайтарилсин)
41.
rhiz.
rhizoma
илдизпоя
42.
S.
Signa, Signetur
белгила (белгилансин)
43.
sem.
semen
уруг
44.
simpl.
s i m p ^
оддий
45.
sir.
sirupus
сироп (шарбат)
46.
sol.
solutio
эритма
47.
suрр.
suрроsitoгium
шамча (суппозиторий)
48.
spr.
spray
спрей
49.
tabl.
tab(u)letta
таблетка
50.
t-га, tinct.
tinctura
тиндирма
51.
ung.
unguentum
суртма
52.
vitr.
vitrum
шиша идиш
22


Рецептда айнан кандай дори воситаси ёзилганлигини аниклашда 
адаштирувчи ингредиентларнинг номига якин кискартмаларни ёзишга йул 
куйилмайди.
^ а р
бир 
даволаш-профилактика 
муассасасидаги 
даволовчи 
шифокорларга рецепт бланклари ушбу муассаса рахбарининг буйруги билан 
тайинланадиган жавобгар шахс томонидан, дам олиш ва байрам кунлари 
хамда тунги вактларда эса даволаш-профилактика муассасасининг масъул 
навбатчи шифокори томонидан берилади.
Шифокорларга бериладиган рецепт бланкларининг хисоби ушбу 
келтирилган 
Даволаш-профилактика муассасаларида рецепт бланкларини 
беришни кайд килиш журналига мувофик юритилади.
Даволаш -профилактика муассасаларида рецепт 
бланкларини беришни кайд килиш
Ж УРНАЛИ
Т/р Рецепт
Даволаш-
Имзо
Рецепт
Имзо
Сана
бланкла профилактик
бланкини
ри
а
олган
сони
муассасасини
ходимнинг
нг
фамилияси,
булими
исми
ва отасининг
исми
Рецепт 
Узбекистон 
Республикаси 
Согликни 
саклаш 
вазирлиги 
тизимидаги даволаш-профилактика муассасалари томонидан берилганда 
уларнинг 
юкори 
кисми 
чап 
бурчагида 
даволаш-профилактика 
муассасасининг номи ва манзили тегишли штамп куйилган холда 
курсатилиши, хусусий даволаш-профилактика муассасалари томонидан 
берилганда эса кушимча равишда рецептнинг юкори кисми унг бурчагида 
ушбу муассасанинг фаолият курсатиши буйича берилган лицензиянинг 
тартиб раками, берилган санаси ва амал килиш муддати хам курсатилиши 
лозим.
Бунда рецепт корешогидаги белгиланган жой хам тегишлича 
тулдирилишига ахамият бериш керак.
Рецептда “Ичиш учун”, “Маълум”, “^оида тарикасида” ва бошка шу 
каби белгилардан фойдаланиш ман этилади.
Рецептда суюк дорилар микдори миллилитр ва томчиларда, колган 
моддалар эса граммларда ёзилади. Тайёр дориларга рецепт ёзилганда ушбу 
дорининг тулик даволаш курсига етарли микдорида ёки бир бутун урами 
микдорида рецепт ёзилишига эътибор каратиш лозим.
Рецепт бланкида курсатилган катаклар аник ва тушунарли тарзда 
тулдирилиши, унда учириш ва тузатишларга йул куйилмаслиги лозим.
23


Рецепт даволовчи шифокорнинг имзоси ва шахсий мухри билан 
тасдикланиши лозим. Бунда даволовчи шифокор шахсий мухрининг ташки 
айлана диаметри 20 мм, кичик айлана диаметри 10 мм, айланалар орасидаги 
масофа 3 мм ва кичик айлана ичидаги чизик узунлиги 8 мм булиши хамда 
катта айлана ичида даволовчи шифокорнинг фамилияси, исми ва отасининг 
исми, кичик айлана ичидаги чизикда ‘“зЫАэког” сузи ёзилади.
Рецепт уни берган даволовчи шифокорнинг имзоси билан тасдикланган 
кундан бошлаб бир ой мобайнида хакикий хисобланади. Ушбу муддат оддий 
рецептларга таалукли.
Имтиёзли 
шартларда 
ёки 
бепул 
берилган 
дори-дармонларнинг 
рецептлари дорихоналарда уч йил давомида, махсус пушти рангдаги 
бланклар буйича берилган дорилар рецептлари - 5 йил, таркибида этил 
спирти булган дориларга берилган рецептлар, анаболик воситаларга берилган 
рецептлар бир йил давомида, бошка дориларга берилган рецептлар - уч ой 
давомида сакланади.
Касаллиги сурункали булган беморлар учун амбулатория шароитида 
тайёр дори воситаларига ва экстемпорал усулида тайёрланадиган дори 
воситаларига рецепт берилганда, даволовчи шифокор томонидан истисно 
тарикасида уни амал килиш муддати бир йилгача белгиланишига рухсат 
этилади, микдорий буюм хисобида турувчи анаболик фаолликка эга булган 
хамда таркибида спирт сакловчи экстемпорал усулида тайёрланувчи дори 
воситалари бундан мустасно.
Касаллиги сурункали булган беморларга амал килиш муддати бир 
йилгача булган рецептлар берилганда, даволовчи шифокор томонидан уни 
амал килиш муддати ва дорихона муассасасидан дори воситаларини бериш 
даврийлиги (хар хафта, хар ой ва бошкалар) курсатилиши шарт.
Стационар даволаш-профилактика муассасасида даволанган беморга 
амбулатория шароитида даволанишни давом эттириш зарур булган холларда 
рецепт амбулатория-поликлиника муассасасининг шифокори томонидан 
беморнинг тиббий хужжатларидан олинган кучирмасидаги даволовчи 
шифокорнинг амбулатория шароитида дори воситасининг кулланилиши 
хакидаги тавсиясига асосан берилади.
Наркоз воситаси сифатида ишлатиладиган дори воситаларига рецепт 
ёзиб бериш такикланади
Дори воситалари ахолига шифокорнинг рецепти ва рецептисиз бериш, 
шунингдек, даволаш-профилактика муассасаларига бериладиган дори- 
воситалар руйхати ва уларни бериш коидалари Узбекистон Республикаси 
Согликни саклаш вазирлиги томонидан тасдикланади.
Барча дорихона муассасалари кайси идорага карашлилиги ва мулкчилик 
шаклидан катъий назар белгиланган талабларига амал килишлари шарт.
Согликни саклаш вазирлиги томонидан врачнинг рецептисиз беришга 
рухсат 
этилган 
дори-воситаларидан 
ташкари 
барча 
дори-воситалар 
дорихоналардан факат меъёрий хужжатларда белгиланган шакллардаги 
рецептларга кура берилади.
24


Даволаш-профилактика муассасалари шифокорларига касалхонада дори- 
воситалар булмаганда стационар даволанишда булган беморларга рецепт 
ёзиб беришга рухсат этилади. Бунда дори накд пулга сотиб олинганлиги 
хакидаги маълумот касаллик тарихига ёзиб куйилиши шартдир.
Агар 
рецептда 
захарли, 
гиёхванд 
ва 
бошка 
ингридиентлар 
кушилмасидаги кучли таъсир килувчи воситалар ёзиб берилган булса, уларни 
тайёрланган дори таркибига киритмай алохида бериш такикланади.
Шифокор томонидан захарли ёки кучли таъсир этувчи моддани бир 
марта кабул килишдан ортикча дозада, бу рецептда тегишли равишда 
расмийлаштирилмай ёзилган булса, дорихона ходими дорини бир марталик 
кабул килиш учун белгиланган дозанинг ярми микдорида беришга мажбур.
УзР ВМ 20.05.2005 й. 131-сон Карорига биноан пушти рангдаги махсус 
рецепт бланкаларида ёзиб берилган гиёхвандлик дори-дармон воситалари 
худудий даволаш-профилактика муассасаларига факат шу максадлар учун 
бириктириб куйилган дорихоналардан берилади.
Давлат назоратидан утказилиши керак булган гиёхвандлик воситалари, 
психотроп моддалари шахар (шахар, вилоят ёки тумани) доирасида 
фаолиятнинг тегишли турига рухсатномаси булган дорихоналар томонидан 
уларнинг худудидаги даволаш-профилактика муассасалари рецептлари 
буйича берилади.
Шифокор 
рецептлари буйича дорихоналардан дори воситаларини 
бериш нормаси даволашнинг бир курси учун белгиланади.
Фавкулодда холларда (беморнинг шахардан жунаб кетиши, дорихонага 
мунтаззам катнашининг иложи йуклиги ва бошкалар) дорихона ходимларига 
шифокор томонидан тайинланган дори-дармонни узок муддат амалда 
буладиган рецептлар буйича икки ой давомида даволаниш учун зарур булган 
микдорда бир йула беришга рухсат этилади.
Таркибида захарли, гиёхвандлик моддалар ва этил спирти булган 
экстемпорал усулида тайёрланган дориларни беришда беморларга рецепт 
урнига юкори кисмида сарик йули ва унда кора шрифтда "Сигнатура" деган 
ёзув булган сигнатура берилади. Тайёр дори-воситаларни беришда зарур 
булган холларда дори-дармонни куллаш усули курсатилган ёрлик илова 
килинади.
Узок вакт амалда буладиган рецепт буйича дори-воситаларни беришда 
рецепт беморга кайтариб берилади, бунда унинг орка томонига берилган 
препаратнинг сони ва берилган сана ёзиб куйилади. Бемор дорихонага 
навбатдаги келганда олдинги олинган дори-воситалар хакидаги белгилар 
хисобга олинади. Рецептнинг амалда булиш муддати тугагач "Рецепт 
хакикий эмас" деган тамга босилади ва дорихонада колдирилади.
УзР ВМ 20.05.2017 й. 185-сон Карори асосида имтиёзли шартларда ёки 
бепул берилган дори-воситаларнинг рецептлари дорихоналарда уч йил 
давомида, махсус пушти рангдаги бланклар буйича берилган дорилар 
рецептлари - 5 йил, таркибида, этил спирти булган дориларга берилган 
рецептлар, анаболик воситаларга берилган рецептлар бир йил давомида,
25


бошка дориларга берилган рецептлар - уч ой давомида сакланиши 
белгиланган.
Рецептлар саклаш муддати тугагач йук килинади.
Даволаш профилактика ва дорихона муассасаларида 
Узбекистон 
Республикаси Адлия вазирлигидан 2001 йил 29 декабрда 1090 - сон билан 
руйхатдан утган, Согликни саклаш вазирлигининг 2001 йил 28 ноябрдаги 
527-сонли буйруги 
билан тасдикланган 
«Гиёхванд воситаларини, 
психотроп моддалари ва прекурсорларни саклаш, бериш, сотиш, таксимлаш, 
хисобини олиб бориш тугрисида» 
Низом талаблари таркибида гиёхванд 
воситалар, психотроп ва захарли моддалар булган дори воситаларини 
тайинлаш, кабул килиш, саклаш ва куллаш тартиби, шунингдек уларни 
дорихона муассасалари томонидан ахолига рецепт асосида бериш тартиблари 
белгиланган .Шу билан бирга, уларни рецепт бланкаларда 
гиёхванд 
воситалари учун урнатилган пушти рангли рецепт бланкида ( Узбекистон 
Республикаси Адлия вазирлигидан 2001 йил 29 декабрда 1090 - сон билан 
руйхатдан утган, Согликни саклаш вазирлигининг 2001 йил 28 ноябрдаги 
527-сонли буйруги билан Низом талабларида курсатилган), психотроп ва 
захарли моддалар булган дори воситаларини муассасаларида (Узбекистон 
Республикаси Адлия вазирлигидан 2010 йил 29 июнда 2118 - сон билан 
руйхатдан утган, Согликни саклаш вазирлигининг 2010 йил 18 июндаги 191- 
сонли буйруги билан Низомда)ги рецепт бланкида ёзилади, лекин ёзиш ва 
расмийлаштириш талаблари Узбекистон Республикаси Адлия вазирлигидан 
2001 йил 29 декабрда 1090 - сон билан руйхатдан утган, Согликни саклаш 
вазирлигининг 2001 йил 28 ноябрдаги 527-сонли буйруги талаблари асосида 
белгиланган.
Энг асосий талаблар -бу даволаш-профилактика муассасаларида 
Узбекистон Республикасида руйхатдан утказилмаган дори воситаларини 
тайинлаш, шунингдек сифатсиз дори воситаларини кабул килиш, саклаш ва 
куллаш такикланишидир.
Меъёрий хужжжатларда даволаш-профилактика муассасаларида дори 
воситаларининг тайинланиши хамда беморнинг дори воситаларини кабул 
килиш, саклаш ва куллаш буйича назорат Узбекистон Республикаси 
Согликни саклаш вазирлиги томонидан амалга оширилиши белгилаб 
куйилган.
Согликни саклаш вазирлиги томонидан шифокорнинг рецептисиз 
беришга рухсат этилган дори воситаларидан ташкари барча дори воситалар 
дорихоналардан факат меъёрий хужжатларда белгиланган шакллардаги 
рецептларга кура берилади.
Даволаш-профилактика муассасалари шифокорларига касалхонада дори 
воситалари булмаганда стационар даволанишда булган беморларга рецепт 
ёзиб беришга рухсат этилади. Бунда дори накд пулга сотиб олинганлиги 
хакидаги маълумот касаллик тарихига ёзиб куйилиши шартдир.
Шифокор 
рецептлари буйича дорихоналардан дори воситаларини 
бериш меъёри даволашнинг бир даволаш муддати учун белгиланади.
26


Фавкулоддаги 
холларда 
(беморнинг 
шахардан 
жунаб 
кетиши, 
дорихонага мунтазам катнашининг иложи йуклиги ва бошкалар) дорихона 
ходимларига шифокор томонидан тайинланган дори воситаларини узок 
муддат амалда буладиган рецептлар буйича икки ой давомида даволаниш 
учун зарур булган микдорда бир йула беришга рухсат этилади.
Таркибида захарли, гиёхванд моддалар ва этил спирти булган 
экстемпорал усулда тайёрланган дориларни беришда беморларга рецепт 
урнига юкори кисмида сарик йули ва унда кора шрифтда "Сигнатура" деб 
ёзилади.
Узок вакт амалда буладиган рецепт буйича дори воситаларни беришда 
рецепт беморга кайтариб берилади, бунда унинг орка томонига берилган 
дори воситасининг сони ва берилган сана ёзиб куйилади. Бемор дорихонага 
навбатдаги келганида олдинги олинган дори воситалари хакидаги белгилар 
хисобга олинади. Рецептнинг амалда булиш муддати тугагач "Рецепт 
хакикий эмас" деган тамга босилади ва дорихонада колдирилади.
Рецептурга 
бланкни 
жорий 
килиш 
даволаш-профилактика 
муассасаларида Узбекистон Республикасида руйхатдан утказилмаган дори 
воситаларини тайинлаш, шунингдек сифатсиз дори воситаларини кабул 
килиш, саклаш ва куллаш такикланишидир.
Меъёрий хужжжатларда даволаш-профилактика муассасаларида дори 
воситаларининг тайинланиши хамда беморнинг дори воситаларини кабул 
килиш, саклаш ва куллаш буйича назорати Узбекистон Республикаси 
Согликни саклаш вазирлиги томонидан амалга оширилиши белгилаб 
куйилган.
Дорихоналардан 
дори 
воситалари 
Узбекистон 
Республикаси 
худудидаги 
даволаш-профилактика 
муассасаларининг 
даволовчи 
шифокорлари томонидан ушбу Низомда белгиланган тартибда ёзилган 
рецептларга кура берилади (шифокор рецептисиз сотиладиган дори 
воситалари бундан мустасно).
Барча дори воситалари дорихоналардан бериш коидалари буйича 2 
тоифага булинади:
Рецепт асосида бериладиган дори воситалари ва рецептсиз бериладиган 
дори воситалари. Рецепт асосида бериладиган дори воситаларини куйидаги 
туркумлаш буйича алохида гурухларга ажратиш мумкин:
1. Бир марталик ёки куп марталик рецептлар буйича бериладиган дори 
воситалари;
2. Махсус рецепт асосида бериладиган дори воситалари;
3. Рецепт асосида бериладиган ва кулланиш доираси чекланган 
(специфик) дори воситалари.
Махсус рецепт асосида бериладиган дори воситалар гурухига 
киритишда куйидаги омилларни хисобга олиш зарур:
а) Узбекистон Республикасининг амалдаги конунчилигига кура гиёхванд 
воситаси сифатида аникланадиган дори воситалар;
б) нотугри кулланилганда (суистеъмол килиш, урганиб колиш ёки 
ноконуний максадда куллаш) жиддий хавф тугдирувчи дори воситалар;
27


в) 
ушбу гурухга дори воситасининг таркибий кисмини янгилиги ёки 
фармакологик хусусияти туфайли кирган дори воситалар.
Дорихонанинг рецептура булимининг энг масъулиятли ишларидан бир 
рецептларни тугри кабул килиб олишдир. Шунга кура рецепт кабул 
килаётган фармацевт - технолог рецептнинг тиббиёт ходимлари томонидан 
тугри расмийлаштирилганлигига яъни, рецепт ёзиш коидаларидаги барча 
зарурий маълумотларни келтирилганига, ёзилган дори воситаларининг 
дозалари, узаро мос келиши ва беморнинг ёшига бутун диккатини жалб 
этиши шарт.
Рецепт кабул килувчи фармацевт - технолог хонасида тумбали стол, шкаф, 
тайёр дорилар учун вертушка, таркибида “А” руйхатдаги дорилар учун шкаф, 
совутгичлар булади. Рецепт кабул килувчи фармацевт - технолог столида 
хисоблаш машинаси, мухрлар туплами хужжатлар, прейскурант, давлат 
фармакопеясининг энг сунгги нашри, 1 мартали ва суткали дозалар жадвали, 
моддаларнинг эрувчанлик жадвали, дори воситаларининг номутаносиблик 
жадвали, буйруклар, дори воситаларини синонимлари руйхати, нотугри 
ёзилган рецептларни кайд килиш журнали булади.
Х,ар бир предметни доимий турадиган жойи булиши, тез-тез ишлатиладиган 
предметлар кул остида жойлашган булиши керак.
Рецепт кабул килувчи фармацевт - технологнинг вазифалари куйидагилардан 
иборат:

рецептларни, талабномаларни кабул килиш;

рецептлар тугри расмийлаштирилганлигини текшириш;

рецепт ингредиентларининг мутаносиблигини текшириш;

бемор ёшига ахамият бериш;

ёзилган дозаларни текшириш;

дори воситаси нархини аниклаш;

тегишли хужжатларни расмийлаштириш;

келган рецептларни хисобини олиб, тайёрлаш учун 
ассистентлар хонасига бериш;

рецептларни врачлар томонидан тугри ёзилганлигини 
текшириш;

ДПМ рахбарлари билан богланиб туриш;

дорихонага келган рецептларда дорихонада мавжуд булмаган 
дори воситаларини кайд килиб бориш ва дорихона мудири ёки муовинларига 
шу хакида ахборот бериш.
Фармацевт - технолог кабул килган рецептларнинг хисобини “Рецептура 
дафтарчаси” ёки “Квитанция дафтарчаси”да олиб боради.
Квитанция дафтарчаси уч кисмидан иборат булади.
Биринчи кисми ёки корешок бу дори воситасини хисобга олиш учун асос 
булиб, шу ерда тартиб номери дори воситасининг шакли, киймати беморнинг 
фамилияси, исми-шарифи курсатилади. Бу кисм дорихонада колади.
Иккинчи кисмида эса беморни фамилияси, исми-шарифи, дори воситасининг 
шакли, киймати, рецепт номеридан ташкари дори воситасининг тайёр 
буладиган вакти курсатиб, беморнинг кулига тутказилади.
28


Рецептда захарли, наркотик, этил спирти ёзилган булса дори воситасини 
тайёрловчи фармацевт эътибор бериши учун тагига кизил калам билан чизиб 
куйиш керак.
Врач томонидан захарли, наркотик ва кучли таъсир этувчи моддаларнинг 
дозаси ошириб ёзилган булса, 1 марталик юкори дозанинг ярим микдорида 
тайёрлаб берилади.
Рецепт бу шифокорнинг фармацевтга ёзма мурожаатидир. Рецептлар 
беморларнинг ёшини, дори воситалари учун хак тулаш тартибини ва унда 
ёзилган дори воситалари таркибидаги моддалар таъсирини Рецепт 
бланкалари 3 хил булади:
1. 
Болалар ва катталар учун тулик нархдаги дори воситасини олиш учун 
ёзиладиган 1 -шакл.
2. 
Бепул дори воситалари ва гангитувчи хусусиятига эга булган дори 
воситалари учун ёзиладиган 2-шакл.
3. 
Пушти рангли факат наркотик дори воситалари ёзиш учун тавсия 
этиладиган 3-шакл.
рецепт бланкаси куйидаги реквизитларга эга булиши шарт:

Даволаш-профилактика муассасаси коди босмахона усули билан 
босилади ёки штамп куйилади;

якка тартибдаги мехнат фаолияти билан шугулланадиган 
шифокорларнинг рецептларини тепа кисмининг унг томонига босмахона 
усули билан уларнинг манзили, лицензиясининг тартиб раками, берилган 
санаси, амал килиш муддати ва лицензия берган ташкилотнинг номи 
босилади ёки штамп куйилади;

рецептда дори воситасининг номи лотин тилида, аник, равшан 
килиб, сиёхда ёки шарикли ручка билан ёзилади, тузатишлар киритиш 
такикланади;

битта рецептура бланкида иккитадан ортик булмаган оддий 
дори воситалари ёзилади;

этил спирти таркибида захарли моддалар хамда микдорий 
хисобда турувчи психотроп дори воситалари ва прекурсорлар булган дори- 
дармонлар алохида рецепт бланкасида ёзилади ва рецепт бланкаси кушимча 
даволаш-профилактика муассасасининг “рецептлар учун” мухри билан 
тасдикланади;

белгиларни факат коидаларда белгиланганганидек кискартириб 
ёзишга рухсат берилади холос;

каттик ва сочилувчи моддалар - граммлар (0,001; 0,5; 1,0) 
суюкликлари - миллилитр, грамм ва томчилар хисобида курсатилади;

“ичилади”, “ишлатилиши маълум” ва хоказо деган умумий 
курсатмалар билан чекланиш такикланади;

беморларнинг фамилияси, исми-шарифи, ёши, шифокорнинг 
фамилияси, исми-шарифи курсатилади;

шифокорнинг имзоси унинг шахсий мухри билан тасдикланган 
булиши лозим;
29



“каттага”, “болага” деб курсатилган белгилардан кераксизи 
учирилади.
Биринчи шаклдаги рецепт бланкасига куйидаги дори воситалари ёзилади:

захарли дори воситалари ва уларнинг препаратлари;

ухлатувчи дори воситалари;

нейролептик, антидепрессив препаратлар;

стероид гормонлар;

транквилизаторлар;

астмага карши воситалар;

8-оксихинолин хосилалари;

заманиха настойкаси;

этил спирти саклаган дори воситалари;

кучли таъсир этувчи моддалар;

антибиотиклар

сульфаниламид препаратлар.
Иккинчи шаклдаги рецепт бланкасига гангитувчи хусусиятга эга булган дори 
воситаларидан ташкари куйида берилган касалликлар билан огриган 
беморлар ва шахслар (Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 22 
июл 2013 йил тасдикланган 204-сонли карорига асосан)га бепул бериладиган 
дори воситалари ёзилади.
Дори воситалари ва тиббий буюмларига имтиёзли асосда рецепт ёзиб бериш 
ва рецепт бланкаларини расмийлаштириш тартиби:
Даволовчи врач куйидаги мутахассис врачларнинг тавсияси асосида 
амалга оширади:
Онкологик препаратлар - онколог ёки гематолог;
Диабетга карши препаратлар ва эндокрин тизимига таъсир курсатувчи бошка 
дори воситалари - эндокринолог;
Психотроп препаратлар - психиатр.
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2017 йил № 185 -сонли 
карори ва Согликни саклаш вазирлигининг Даволаш профилактика 
муассасаларида дори воситаларини тайинлаш хамда беморнинг дори 
воситаларини кабул килиш, саклаш ва куллаш тартиби, шунингдек дорихона 
муассасалари томонидан ахолига дори воситаларини рецепт асосида бериш 
тугрисидаги низомни тасдиклаш хакида”ги 191-сонли буйруги хамда 
Узбекистон Республикаси Согликни саклаш вазирлигининг 2016 йил 25 
августдаги «Даволаш профилактика муассасаларида дори воситаларини 
тайинлаш хамда беморнинг дори воситаларини кабул дори воситаларини 
рецепт асосида бериш тугрисидаги низомни тасдиклаш хакида»ги 62-буйруги 
тасдиклаган рецепт бланки асосида тайинланади (Узбекистон Республикаси 
Адлия вазирлиги томонидан 2016 йил 23сентябрда руйхатдан утказилди, 
руйхат раками 2118-2) мувофик беморлар стационар шароитида 
даволанаётган даврида, стационар хамда поликлиника врачлари томонидан 
имтиёзли рецептларни беришга рухсат этилмайди.
30


Имтиёзли тоифага эга беморларга наркотик дори воситалари Согликни 
саклаш вазирлигининг 2001 йил 28 ноябридаги 527-сон Адлия вазирлигида 
2001 йил 29 декабрда 1090-сон билан кайд этилган буйругига асосан ёзилиб 
берилади.
Дори воситалари ва тиббий буюмларга ёзиладиган имтиёзли рецептлар битта 
нусхада ёзилади.
Дорихона томонидан имтиёз асосида бериладиган дори воситалари тулови 
ДПМ лар томонидан икки нусхада расмийлаштирилган реестр асосида 
амалга оширилади. (УзРССВ нинг 2007-йил 22 ноябрдаги 519-сонли 
буйруги).
Учинчи шаклдаги рецепт бланкасига факат наркотик дори воситаларини 
ёзиш тавсия этилган.
Рецепт ёзишда тиббиёт ходимлари томонидан йул куйиладиган хатоликларни 
куйидагича гурухлаш мумкин:
1. 
рецепт таркибидаги моддаларнинг номини ёзишдаги хатолик (лотин 
тилида, кискартиришлар, тушунарсиз ёзувлар).
2. 
дозасидаги хатоликлар (дозаларнинг ноаниклиги, фоиз курсаткичини 
тушунарсиз ёзилгани).
3. 
тавсия килишдаги хатолик (нотугри тавсия килинган)
4. 
расмийлаштиришдаги хатолик (нотугри расмийлаштирилган). 
бундай рецептларга “рецепт уз кучини йукотган” деб мухр босилади ва 
махсус журналда кайд килинади.
Рецептни таксировка килиш - бу рецепт таркибидаги ингредиентларнинг хар 
бири нархини хисоблаш хамда куйидаги жадвалга мувофик равишда хак 
олиш демакдир.
Рецептни экспертиза килиш - бу рецептни кабул килаётганда текшириш, 
дозасига ахамият бериш, тайёрлаш, саклаш ва бошка жараёнларни хар 
томонлама назорат килиш.
Таркибида захарли, наркотик моддалар ва этил спирти булган экстемпорал 
усулда тайёрланган дори воситалари беришда беморларга рецепт урнига 
юкори кисмида сарик йули ва унда кора шрифтдаги “сигнатура” деган ёзуви 
булган когоз берилади.
Дорихонада рецептлар уз таъсир кучини саклаш муддатига эга булади. 
Наркотик дори воситалари ёзилган рецептлар 10 кун давомида уз кучини 
саклайди.
Захарли дори воситалари саклаган рецептлар хам 10 кун.
Колганлари эса 3 ойгача уз кучини саклайди.
Тайёр ва якка тартибда тайёрланадиган дори воситаларига ёзилган рецептлар 
сурункали касаллик билан огриган беморлар учун бир йил мобайнида уз 
кучини саклаш муддатига эга, куйидагилар бундан мустасно:

микдорий хисобда турувчи дори воситалари;

анаболик активликка эга булган дори воситалари;

бепул рецепт билан бериладиган дори воситалари;
31



якка тартибда тайёрланадиган спирт сакловчи дори воситалари
(Узбекистон Республикаси Согликни саклаш вазирлигининг 26 июн 2002 йил 
297-сонли буйругига биноан 2.13. пункт).
Г иёхвандлик (наркотик) воситалари гиёхвандлик воситалари руйхатига 
киритилган ва Узбекистон Республикасида назоратга олинадиган, келиб 
чикиши синтетик ёки табиий моддалар, таркибида гиёхвандлик моддаси 
булган препаратлар ва усимликлар.
Психотроп моддалар-психотроп моддалар руйхатига киритилган ва 
Узбекистон Республикасида назоратга олинадиган, келиб чикиши синтетик 
ёки табиий моддалар.
Прекурсорлар-прекурсорлар руйхатига киритилган ва Узбекистон 
Республикасида назоратга олинадиган, гиёхвандлик воситалари ва психотроп 
моддалар тайёрлаш учун фойдаланиладиган моддалар.
Гиёхвандлик (наркотик) ва захарли дори воситаларини ёзиб боришнинг узига 
хос коидалари мавжуд. Г иёхвандлик (наркотик) дори воситаси ёзилган 
махсус пушти рангдаги рецепт босма когозида даволаш профилактика 
муассасасининг туртбурчак мухри, думалок мухр, врачнинг имзоси ва 
шахсий мухри булиши шарт. Битта пушти рецепт босма когозига факат битта 
наркотик воситаси ёзилиши мумкин. Амбулатор равишда даволанадиган 
беморлар учун наркозда ишлатиладиган препаратларни рецепт босма когозда 
ёзиш катиян ман этилади. Урта маълумотли тиббиёт ходими наркотик 
воситаларига рецепт ёзиш хукукидан махрум.
Психотроп моддалар учун ёзиладиган рецептура бланкаларида даволаш 
муассасасининг мухри ва штампи, тиббиёт ходимининг шахсий мухри ва 
имзоси булиши шарт.
Битта рецептура бланкасига факат битта психотроп модда ёзиш рухсат 
этилади. Дори воситалари учун рецепт ёзишда уларнинг таркибига кирган 
психотроп, захарли модда рецептнинг бошида колган ингредиентлар эса 
ундан кейин ёзилиши шарт. Психотроп моддалар саклаган рецептлар 
дорихонада 1 ой мобайнида хакикий хисобланади.
Дорихоналарда прекурсорлар уларнинг кимёвий-физикавий хоссаларини 
хисобга олган холда сакланиши шарт. Уларга куйидагилар киради: сирка 
кислотасининг ангидриди, ацетон, этил эфири, сульфат ва хлорид 
кислоталари, толуол. дорихоналарда улар метал шкафларда сакланиши шарт.
Вазирлар Махкамасининг “Узбекистон Республикасида кучли таъсир 
килувчи моддалар муомаласини тартибга солиш тртрисида”ги карори 
кабул килинди.
Хужжат билан куйидагилар:
кучли таъсир килувчи моддалар руйхати;
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги Наркотик 
моддаларни назорат килиш миллий ахборот-тахлил маркази кошидаги Кучли 
таъсир килувчи моддалар руйхатига узгартириш ва кушимчалар киритиш 
буйича таклифларни тайёрлаш эксперт гурухи таркиби тасдикланди. Руйхат 
буйича Залеплон, Прегабалин, Тропикамид, Циклопентолат дори
32


моддаларини чакана реализация килиш факат гиёхванд воситалари, 
психотроп моддаларни саклаш ва сотиш фаолияти учун лицензияга эга 
булган дорихоналар ва ижтимоий дорихоналар оркали амалга оширилади. 
Вазирлар Махкамасининг 2019 йил 27 сентябрдаги 818-сон карорига
1-ИЛОВА
Кучли таъсир килувчи моддалар
РУЙХАТИ
Т/р
Х,алкаро патентланмаган номи
Жиноий 
харакатни 
таснифлаш да 
куп микдор 
курсаткичлари 
(граммдан 
юкори)
1.
19-норандростенедиол
2,5
2.
19-норандростенедион (эст-4-ен-3,17-дион)
2,5
3.
1 -тестостерон ( 17бета-гидрокси-5альфа-андрост-1 -ен- 
3-он)
10
4.
2,4-динитрофенол (2,4-DNP)
2
5.
4-гидрокситестостерон (4,17 бета-дигидроксиандрост- 
4-ен-3-он)
10
6.
GW 1516 (2-[2-метил-4-[[4-метил-2-[4- 
(трифторметил)фенил]-1,3-тиазол-5- 
ил]метилсульфанил]фенокси]сирка кислотаси) ва 
кимёвий структураси ёки биологик таъсири ухшаш 
булган бошка субстанциялар
5
7.
Андростанолон
2,5
8.
Андростенедиол
2,5
9.
Андростенедион
2,5
10. Бенактизин (амизил) (2-диэтиламин эфир бензил 
кислотаси гидрохлориди)
2
11. Бензобарбитал (1-бензоил-5-этил-5-фенилбарбитурат 
кислотаси)
10
12. Болазин (3,3'-(гидразин-1,2-диилиден)бис(2- 
метиландростан- 17-ол))
10
13. Боластерон
10
14. Болденон
10
15. Болдион (андрост-1,4-диен-3,17-дион)
10
16. Г ексобарбитал (5-(1-циклогексен-1-ил)-1,5-диметил- 
2,4,6(1Н, 3Н, 5Н)-пиримидинтрион)
1
17. Г естринон
10
18. Даназол ((17альфа)-прегн-2,4-диен-20-ино2,3^- 
изоксазол-17-ол)
20
33


19. Дегидрохлорметилтестостерон (4-хлоро- 17бета- 
гидрокси-17альфа-метиландрост-1,4-диен-3-он)
10
20. Дезоксиметилтестостерон (17альфа-метил-5альфа- 
андрост-2-ен-17бета-ол)
10
21. Дростанолон
10
22. Залеплон*
0,5
23. Зеранол (7,14,16-тригидрокси-3 -метил- 
3,4,5,6,7,8,9,10,11,12-декагидро- 1Н- 
бензо [с][1 ]оксациклотетрадецин- 1-он)
10
24. Калустерон
10
25. Клостебол
2,5
26. Левомепромазин (^)-2-метокси-Ы,Ы,бета-триметил- 
10Н-фенотиазин- 10-пропанамин)
2
27. Меболазин (3,3' -(гидразин-1,2-диилиден)бис(2,17- 
диметиландростан- 17-ол))
10
28. Мезаболон (17-((1 -метоксициклогексил)окси)андрост- 
1-ен-3-он)
10
29. Мепитиостан (17-метил-17-((1- 
метоксициклопентил)окси)-2,3-эпитиоадростан)
10
30. Местанолон
10
31. Местеролон (1 альфа-метиландростанодон)
2,5
32. Метандиенон (метандростенолон) (17бета-гидрокси- 
17альфа-метиландрост-1,4-диен-3 -он)
2,5
33. Метандриол
10
34. Метастерон (2альфа,17альфа-диметил-5альфа- 
андростан-3-он- 17бета-ол)
10
35. Метенолон
10
36. Метил-1 -тестостерон (17бета-гидрокси- 17альфа- 
метил-5альфа-андрост-1-ен-3-он)
10
37. Метилдиенолон (17бета-гидрокси- 17альфа-метилэстр- 
4,9-диен-3-он)
10
38. Метилнортестостерон (17бета-гидрокси- 17альфа- 
метилэстр-4-ен-3-он)
10
39. Метилтестостерон
10
40. Метилтриенолон (17бета-гидрокси-17 альфа- 
метилэстр-4,9,11-триен-3-он)
10
41. Метилэпитиостанол (17-метил-2,3-эпитиоандростан- 
17-ол)
10
42. Миболерон
10
43. Нандролон
2,5
44. Норболетон
10
45. Норклостебол
10
46. Норэтандролон
10
34


47. Оксаболон
10
48. Оксандролон
2,5
49. Оксиместерон
10
50. Оксиметолон
10
51. Орто-хлорбензилиденмалонодинитрил
2
52. Остарин ((2 S)-3-(4-цианофенокси)-N- [4-циано-3 - 
(трифторметил)фенил]-2-гидрокси-2- 
метилпропанамид) ва кимёвий структураси ёки 
биологик таъсири ухшаш булган бошка субстанциялар
2,5
53. Маст килувчи калампир (кава-кава) ва унинг 
таркибига кирувчи моддалар
10
54. Прастерон (3 -гидроксиандрост-5-ен- 17-он)
10
55. Прегабалин*
10
56. Пропетандрол ((17-гидрокси- 17-этил-19-норандрост-4- 
ен-3 -ил)пропионат)
10
57. Пропилгекседрин
2
58. Простанозол ([3,2-с]пиразол-5альфа-этиоаллохолан- 
17бета-тетрагидропиранол)
10
59. Роксиболон (11,17-дигидрокси-17-метил-3- 
оксоандроста-1,4-диен-2-карбон кислотаси)
10
60. Сибутрамин, шунингдек, ухшаш психоактив таъсирга 
эга булган унинг структуравий аналоглари
0,5
61. Спора (эрготамин штаммнинг спора шохчалари, 
эрготоксин штаммнинг спора шохчалари)
100
62. Станозолол
2,5
63. Стенболон
10
64. Тетрагидрогестринон (18альфа-гомо-прегн-4,9,11- 
триен- 17бета-ол-3-он)
10
65. Тиоместерон (S,S'-(17-гидрокси-17-метил-3 - 
оксоандрост-4-ен-1,7-диил)диэтантиоат)
10
66. Тренболон
10
67. Тропикамид*
1
68. Флуоксиместерон
2,5
69. Формеболон
10
70. Фуразабол (17 бета-гидрокси-17 альфа-метил-5альфа- 
андростано[2,3-с]-фуразан)
10
71. Хинболон (квиноболон)
10
72. Хлороформ
1500
73. Циклопентолат*
1
74. Энестебол (4,17-дигидрокси-17-метиландроста-1,4- 
диен-3-он)
10
75. Эпитиостанол (2,3 -эпитиоандростан-17-ол)
10
76. Эрготал (Спора алкалоидларининг фосфат
1
35


аралашмаси)
77. Этилхлорид (хлорэтил)
300
78. Этилэстренол (19-нор-17альфа-прегн-4-ен-17-ол) ва 
кимёвий структураси ёки биологик таъсири ухшаш 
булган бошка субстанциялар
10

Download 0.69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling