«фармацевтикада бошқарув» фанидан фармация факультети 5 – курс талабаларининг

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ СОҒЛИҚНИ САҚЛАШ ВАЗИРЛИГИ
ТОШКЕНТ ФАРМАЦЕВТИКА ИНСТИТУТИ
ФАРМАЦЕВТИКА ИШИНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШ КАФЕДРАСИ

« ФАРМАЦЕВТИКАДА БОШҚАРУВ » фанидан

ФАРМАЦИЯ ФАКУЛЬТЕТИ 5 – КУРС ТАЛАБАЛАРИНИНГ

АМАЛИЙ МАШҒУЛОТЛАРИ УЧУН

“ИШ ДАФТАРИ” УСЛУБИЙ ҚЎЛЛАНМАСИ


KT 504-B_ _________________________________


Тошкент – 2023

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ СОҒЛИҚНИ САҚЛАШ ВАЗИРЛИГИ

ТОШКЕНТ ФАРМАЦЕВТИКА ИНСТИТУТИ

ФАРМАЦЕВТИКА ИШИНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШ КАФЕДРАСИ

“ТАСДИҚЛАЙМАН”

Ўқув ишлари бўйича проректор
____________________Юлдашев З.А
«_____»________________ 2023 йил

« ФАРМАЦЕВТИКАДА БОШҚАРУВ » фанидан

ФАРМАЦИЯ ФАКУЛЬТЕТИ 5 – КУРС ТАЛАБАЛАРИНИНГ

АМАЛИЙ МАШҒУЛОТЛАРИ УЧУН

“ИШ ДАФТАРИ” УСЛУБИЙ ҚЎЛЛАНМАСИ
10-СЕМЕСТР

Тошкент-2023
Тузувчилар:
Умарова Ш.З. – фармацевтика ишини ташкил қилиш кафедраси, профессор, ф.ф.н.
Султонова Г.А.–фармацевтика ишини ташкил қилиш кафедраси, доцент, ф.ф.н.
Содиқова Г.Э.–фармацевтика ишини ташкил қилиш кафедраси, катта ўқитувчи.
Содиқова Н.А.–фармацевтика ишини ташкил қилиш кафедраси, катта ўқитувчи.
Мусаходжаева И.Н. – фармацевтика ишини ташкил қилиш кафедраси, ассистент.
Абдураззоқова Н.И.–фармацевтика ишини ташкил қилиш кафедраси, ассистент.
Тақризчилар:
Искандарова Ш.Ф. - ФМО ва ҚТФ ФИТҚ ва ФТ кафедра мудири, профессор. ф.ф.д.


Ашуров А.А. – Ўзбекистон Републикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги, фармацевтика саноатини ривожлантириш агентлиги қошидаги Тошкент вакцина ва зардоблар илмий-текшириш институти директори, ф.ф.н.

Услубий қўлланма кафедра йиғилишида муҳокама қилинган ва чоп этишга тавсия қилинган. «___»__________ 2020 йил санаси, баённома рақами

.
Кафедра мудири ______________ Умарова Ш.З.

Усулбий қўлланма соҳа услубий кенгашида муҳокама қилинди ва чоп этилишга тавсия қилинди, «___»__________ 2020 йил санаси, баённома рақами .

Соҳа услубий кенгаш раиси ______________Усмоналиева З.
Услубий қўлланма Тошкент фармацевтика институтининг марказий услубий кенгашида муҳокама қилинган ва чоп этишга тавсия қилинган. «___»__________ 2020 йил санаси, баённома рақами
.
МУК котиби ______________ Ходжиметова С.Р.
МУНДАРИЖА

№	Мавзулар	Бетлар
1	Маркетинг фанининг предмети, аҳамияти ва объектлари	4
2	Истеъмолчилар талабига асосан маркетинг турлари ва вазифалари. Фармацевтика ташкилотларида маркетинг комплексини шакллантириш	8
3	Фармацевтик корхоналарида маркетинг тизимининг ташкил этиш	12
4	Фармацевтика бозорида рақобат муҳити ва фармацевтик корхонанинг рақобатбардошлилиги	17
5	Дори воситалари рекламасининг қонуний асослари ва ўзига хос хусусиятлари	21
6	Ўзбекистон Республикасида фармацевтика бозор инфратузилмаси, унинг шаклланиши ва ўзига хос хусусиятлари	25
7	Фармацевтика бозорининг конъюктураси	28
8	Фармацевтика бозорининг сегментацияси кўрсаткичлари	30
9	Фармацевтика ташкилотлари маркетингининг макромуҳити	32
10	Фармацевтика ташкилотлари маркетингининг микромуҳити	35
11	Фармацевтика бозори тизимида товар сиёсати	38
12	Фармацевтик товарларнинг бозордаги ҳаётий даври	42
13	Фармацевтик товарларга нарҳнинг шаклланиши, нарҳ сиёсати	46
14	Маркетинг таҳлилини ахборот манбалари билан таъминлаш	50
15	Дори воситалари ва тиббий маҳсулотлар ассортиментининг таҳлили	54

Сўзбоши

Бозор муносабатлари ва фармацевтика бозорида рақобат ривожланиши маркетингнинг асосий низомларини илмий-амалий қўллаш ва аҳолини дори воситалари билан таъминлаш соҳасида маркетингнинг ўзига хослиги заруриятини тақозо қилмоқда. Маркетинг фармацевтика ва дорихона корхоналари фаолияти фалсафаси сифатида ташқи муҳитдаги ўзгаришларга ўз вақтида жавоб бериш, истеъмолчиларнинг талаб ва сўровларига ёрдам беради, маркетинг тадқиқотлари ва ташкилот имкониятлари таҳлили асосида бошқарувга оид қарорларни қабул қилишни таъминлайди. Маркетингни билиш ва қўллаш ташкилотга рақобат қилиш, янги бозорларга кириб бориш, истеъмолчиларни қўлга киритиш ва якунида, - фойда кўришга қаратилган мақсадларга эришишда ютуқларни таъминлайди. Маркетинг қўллашнинг кенг чегараларига эга: маҳсулотни режалаш ва ишлаб чиқаришдан тортиб, то сотувдан кейинги хизмат ва истеъмолчиларнинг воситага жавобларини ўрганишгача. Жаҳон бозорига чиқиш, маҳсулотлар экспортининг ортишида маркетинг катта аҳамият касб этади.
Бир вақтнинг ўзида маркетингни қўллаш соҳаси ҳам кенгаяди. Бугун бу нафақат маҳсулотни ишлаб чиқиш ва сотувга чиқариш, балки назорат ва йўлга қўйиш давлат бошқарув органлари хизматлар доираси, илми, шаклланиши, фаолияти ва ҳ. Шу муносабатдан, маркетингни билиш нафақат маркетолог-мутахассисларга, балки бошқа мутахассисларга, шу қатори, фармацевтларга ҳам муҳим ҳисобланади.